Χωρίς να μπω σε πολλές λεπτομέρειες, δεδομένου ότι οι γνώσεις μου προέρχονται από μερικά βιβλία και αρκετή πρακτική εφαρμογή, ας δούμε μερικούς από τους πιο κοινούς μύθους / απλοποιήσεις που κυκλοφορούν:
ΜΥΘΟΣ: Η τάδε κίνηση / στάση, σημαίνει το τάδε πράγμα
Η γλώσσα του σώματος δεν είναι κάτι που εύκολα ερμηνεύεις. Μία κίνηση μπορεί να μεταφραστεί σε πολλά πράγματα και για να μπορέσεις να καταλήξεις σε ένα σχετικά ασφαλές συμπέρασμα, θα πρέπει να έχεις αρκετές ενδείξεις (κινήσεις / στάσεις) που να επιβεβαιώνουν την ερμηνεία σου.
Εδώ ισχύει ο κανόνας όσο περισσότερες ενδείξεις, τόσο καλύτερα – επειδή όμως είμαστε και πρακτικοί, ο εμπειρικός κανόνας είναι πως χρειάζεσαι τουλάχιστον 3 ενδείξεις.
Παράδειγμα: Μία γυναίκα κάθεται σταυροπόδι και κοιτάζει προς το μέρος μας, φυσώντας το καπνό από το τσιγάρο της.
Αν κρίνουμε μόνο από το γεγονός ότι κάθεται σταυροπόδι, θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι η στάση της είναι αμυντική, γιατί προστατεύει μία ευαίσθητη περιοχή της. Όμως τα σταύρωμα των ποδιών μπορεί επίσης να υποδηλώνει ότι μας συμπαθεί, γιατί προβάλει και την ευάλωτη περιοχή των αστραγάλων της. Και αυτό μας φέρνει στην αλήθεια:
ΑΛΗΘΕΙΑ: Κάθε κίνηση /στάση έχει συνήθως πολλές ερμηνείες.
Αν λοιπόν κάθε κίνηση /στάση μπορεί να οδηγήσει σε πολλά συμπεράσματα από μόνη της, θα πρέπει να κάνουμε πολλές παρατηρήσεις, ώστε να μπορούμε να αποκλείουμε σιγά-σιγά κάποια από τα πιθανά συμπεράσματα.
Στο εν λόγω παράδειγμα, αν η γυναίκα πέρα από το σταυροπόδι, έχει το σώμα της στραμμένο αλλού (ασχέτως αν το κεφάλι είναι γυρισμένο προς τα εμάς) και φυσάει το τσιγάρο της προς τα κάτω, μάλλον δεν είναι καλό το συμπέρασμα, καθώς έχουμε 3 ενδείξεις που όλες μπορούν να μεταφραστούν (ξανά, χωρίς απόλυτη σιγουριά) σε ανασφάλεια προς το πρόσωπό μας.
Αν όμως η γυναίκα έχει στραμμένο προς τα εμάς το σώμα της και γέρνει το κεφάλι ελαφρώς πλάγια (χωρίς να το στηρίζει με το χέρι της ή κάποιο αντικείμενο), τότε έχουμε τρεις ενδείξεις για ενδιαφέρον προς το πρόσωπό μας. Στην προσπάθειά μας να αναλύσουμε τι αισθάνεται ο άλλος, ας περάσουμε σε ακόμη έναν κοινό μύθο:
ΜΥΘΟΣ: Οι κινήσεις / στάσεις μεταφράζονται σε συναισθήματα
Αν δούμε κάποιον / κάποια που μας αρέσει ίσως θέλουμε να τον αρπάξουμε και να τον / την φιλήσουμε (ή ότι άλλο σκέφτεστε!), αλλά το μυαλό θα μας εμποδίσει για λόγους που ξεφεύγουν από το θέμα μας. Ο άνθρωπος σκέφτεται συνεχώς, αλλά δε μεταφράζονται πάντα σε πράξεις όλες του οι σκέψεις. Τουλάχιστον όχι σε ολοκληρωμένες πράξεις, γιατί και μόνο που σκεφτόμαστε τι θέλουμε να κάνουμε, το σώμα θα ξεκινήσει να το κάνει, έστω και ελάχιστα. Αυτό το «ελάχιστα», αυτή η μικρή κίνηση που ξεκίνησες να κάνεις, αλλά ποτέ δεν ολοκλήρωσες, αυτό που βρίσκεται ανάμεσα στο «θέλω» και στο «κάνω» - αυτό είναι που προσπαθεί να εντοπίσει η γλώσσα του σώματος.
Άρα οι κινήσεις / στάσεις δεν είναι παρά μόνο η αρχή μιας πράξης, μίας πρόθεσης και όχι ενός συναισθήματος.
Παράδειγμα: Είμαι σε ένα πάρτι και το σώμα μου είναι στραμμένο προς την πόρτα, ενώ το κεφάλι μου στραμμένο προς εκείνον που μιλάω. Αυτό υποδηλώνει ίσως ότι θέλω να κατευθυνθώ προς την πόρτα αυτή, αλλά δεν σημαίνει ότι βαριέμαι και θέλω να φύγω απαραίτητα – ίσως να φοβάμαι ότι έχω ξεχάσει ξεκλείδωτο το αυτοκίνητο και θέλω να πάω να το ελέγξω. Και αυτό μας φέρνει στην εξής αλήθεια:
ΑΛΗΘΕΙΑ: Οι κινήσεις / στάσεις μεταφράζονται σε προθέσεις, των οποίων την ολοκλήρωση αποτρέπει το μυαλό και όχι άμεσα σε συναισθήματα
Είναι ίσως δύσκολο και βαρετό να πρέπει να μεταφράσεις μια κίνηση πρώτα σε πρόθεση μιας ολοκληρωμένης κίνησης και μετά σε συναίσθημα, αλλά έτσι τουλάχιστον δε χρειάζεται να απομνημονεύσει κανείς κανόνες για κάθε πιθανή στάση / κίνηση – αρκεί να σκεφτεί επιτόπου πως θα ολοκληρωνόταν αν γινόταν πράξη.
ΜΥΘΟΣ: Οι ίδιοι κανόνες και ερμηνείες ισχύουν για όλους τους ανθρώπους.
Θα ήταν λιγότερο κουραστικό αν με ένα σετ κανόνων μπορούσες να «διαβάσεις» τους πάντες. Δυστυχώς όμως οι κινήσεις / στάσεις ενός ανθρώπου επηρεάζονται από επίκτητους παράγοντες όπως η καταγωγή, οι συνήθειες και οι εμπειρίες, μεταξύ άλλων.
Παράδειγμα: Είσαι σε ένα μπαρ το καλοκαίρι και γνωρίζεις δύο άτομα. Καθώς συζητάτε παρατηρείς ότι ένας από τους δύο στέκεται πιο μακριά από τον άλλον και όποτε πλησιάζεις λίγο, αποτραβιέται και εκείνος λίγο.
Θα μπορούσες να υποθέσεις ότι αυτός που αποτραβιέται σε συμπαθεί λιγότερο. Αν όμως εκείνος μένει μόνιμα στην επαρχία, ενδεχομένως να έχει συνηθίσει στον αραιότερο πληθυσμό που έχει εκεί σε σχέση με την πόλη και επομένως τη μεγαλύτερη απόσταση που έχουν μεταξύ τους οι άνθρωποι όταν συζητούν. Αντιθέτως, αυτός που έχει συνηθίσει να συνωστίζεται στα λεωφορεία της πόλης, δεν έχει ανάγκη για τόσο μεγάλο «προσωπικό χώρο» τριγύρω του για να αισθάνεται άνετος.
Για να αποφύγουμε τέτοιες λανθασμένες κρίσεις, θα πρέπει αφενός μεν να εφαρμόσουμε τον εμπειρικό κανόνα των 3 ενδείξεων που προανέφερα, αφετέρου να συγκρίνουμε τη συμπεριφορά ενός ατόμου προς εμάς με τη συμπεριφορά που έχει προς τους άλλους.
Στο εν λόγω παράδειγμα, αν αυτός που απομακρύνεται από μας, απομακρύνεται και από τον τρίτο της παρέας, είναι πολύ πιο πιθανό ότι είναι θέμα συνήθειας / καταγωγής / εμπειρίας, παρά συναισθήματος. Και αυτό μας φέρνει στην αλήθεια:
ΑΛΗΘΕΙΑ: Για ανθρώπους με διαφορετικές συνήθειες / καταγωγές / εμπειρίες, ισχύουν – αν και ελαφρώς μόνο συνήθως – διαφορετικοί κανόνες.
Επομένως για να ερμηνεύσει κανείς σωστά τη γλώσσα του σώματος χρειαζόμαστε ποσότητα παρατηρήσεων (τουλάχιστον 3 ενδείξεις), ποιότητα παρατηρήσεων (σύγκριση συμπεριφορά απέναντι σε άλλους) και αναλυτική σκέψη (στάση / κίνηση = πρόθεση = συναίσθημα).
Παρά τις δυσκολίες πάντως, η προσπάθεια ερμηνείας της γλώσσας του σώματος είναι μία διασκεδαστική εμπειρία - οπότε μην αφήσετε τις αλήθειες που προανέφερα να σας αποτρέψουν να ασχοληθείτε! Αν δεν ξέρετε από που να ξεκινήσετε, θα πρότεινα το βιβλίο "The Definitive Book of Body Language" του Allan Pease.
Στο εν λόγω παράδειγμα, αν η γυναίκα πέρα από το σταυροπόδι, έχει το σώμα της στραμμένο αλλού (ασχέτως αν το κεφάλι είναι γυρισμένο προς τα εμάς) και φυσάει το τσιγάρο της προς τα κάτω, μάλλον δεν είναι καλό το συμπέρασμα, καθώς έχουμε 3 ενδείξεις που όλες μπορούν να μεταφραστούν (ξανά, χωρίς απόλυτη σιγουριά) σε ανασφάλεια προς το πρόσωπό μας.
Αν όμως η γυναίκα έχει στραμμένο προς τα εμάς το σώμα της και γέρνει το κεφάλι ελαφρώς πλάγια (χωρίς να το στηρίζει με το χέρι της ή κάποιο αντικείμενο), τότε έχουμε τρεις ενδείξεις για ενδιαφέρον προς το πρόσωπό μας. Στην προσπάθειά μας να αναλύσουμε τι αισθάνεται ο άλλος, ας περάσουμε σε ακόμη έναν κοινό μύθο:
ΜΥΘΟΣ: Οι κινήσεις / στάσεις μεταφράζονται σε συναισθήματα
Αν δούμε κάποιον / κάποια που μας αρέσει ίσως θέλουμε να τον αρπάξουμε και να τον / την φιλήσουμε (ή ότι άλλο σκέφτεστε!), αλλά το μυαλό θα μας εμποδίσει για λόγους που ξεφεύγουν από το θέμα μας. Ο άνθρωπος σκέφτεται συνεχώς, αλλά δε μεταφράζονται πάντα σε πράξεις όλες του οι σκέψεις. Τουλάχιστον όχι σε ολοκληρωμένες πράξεις, γιατί και μόνο που σκεφτόμαστε τι θέλουμε να κάνουμε, το σώμα θα ξεκινήσει να το κάνει, έστω και ελάχιστα. Αυτό το «ελάχιστα», αυτή η μικρή κίνηση που ξεκίνησες να κάνεις, αλλά ποτέ δεν ολοκλήρωσες, αυτό που βρίσκεται ανάμεσα στο «θέλω» και στο «κάνω» - αυτό είναι που προσπαθεί να εντοπίσει η γλώσσα του σώματος.
Άρα οι κινήσεις / στάσεις δεν είναι παρά μόνο η αρχή μιας πράξης, μίας πρόθεσης και όχι ενός συναισθήματος.
Παράδειγμα: Είμαι σε ένα πάρτι και το σώμα μου είναι στραμμένο προς την πόρτα, ενώ το κεφάλι μου στραμμένο προς εκείνον που μιλάω. Αυτό υποδηλώνει ίσως ότι θέλω να κατευθυνθώ προς την πόρτα αυτή, αλλά δεν σημαίνει ότι βαριέμαι και θέλω να φύγω απαραίτητα – ίσως να φοβάμαι ότι έχω ξεχάσει ξεκλείδωτο το αυτοκίνητο και θέλω να πάω να το ελέγξω. Και αυτό μας φέρνει στην εξής αλήθεια:
ΑΛΗΘΕΙΑ: Οι κινήσεις / στάσεις μεταφράζονται σε προθέσεις, των οποίων την ολοκλήρωση αποτρέπει το μυαλό και όχι άμεσα σε συναισθήματα
Είναι ίσως δύσκολο και βαρετό να πρέπει να μεταφράσεις μια κίνηση πρώτα σε πρόθεση μιας ολοκληρωμένης κίνησης και μετά σε συναίσθημα, αλλά έτσι τουλάχιστον δε χρειάζεται να απομνημονεύσει κανείς κανόνες για κάθε πιθανή στάση / κίνηση – αρκεί να σκεφτεί επιτόπου πως θα ολοκληρωνόταν αν γινόταν πράξη.
ΜΥΘΟΣ: Οι ίδιοι κανόνες και ερμηνείες ισχύουν για όλους τους ανθρώπους.
Θα ήταν λιγότερο κουραστικό αν με ένα σετ κανόνων μπορούσες να «διαβάσεις» τους πάντες. Δυστυχώς όμως οι κινήσεις / στάσεις ενός ανθρώπου επηρεάζονται από επίκτητους παράγοντες όπως η καταγωγή, οι συνήθειες και οι εμπειρίες, μεταξύ άλλων.
Παράδειγμα: Είσαι σε ένα μπαρ το καλοκαίρι και γνωρίζεις δύο άτομα. Καθώς συζητάτε παρατηρείς ότι ένας από τους δύο στέκεται πιο μακριά από τον άλλον και όποτε πλησιάζεις λίγο, αποτραβιέται και εκείνος λίγο.
Θα μπορούσες να υποθέσεις ότι αυτός που αποτραβιέται σε συμπαθεί λιγότερο. Αν όμως εκείνος μένει μόνιμα στην επαρχία, ενδεχομένως να έχει συνηθίσει στον αραιότερο πληθυσμό που έχει εκεί σε σχέση με την πόλη και επομένως τη μεγαλύτερη απόσταση που έχουν μεταξύ τους οι άνθρωποι όταν συζητούν. Αντιθέτως, αυτός που έχει συνηθίσει να συνωστίζεται στα λεωφορεία της πόλης, δεν έχει ανάγκη για τόσο μεγάλο «προσωπικό χώρο» τριγύρω του για να αισθάνεται άνετος.
Για να αποφύγουμε τέτοιες λανθασμένες κρίσεις, θα πρέπει αφενός μεν να εφαρμόσουμε τον εμπειρικό κανόνα των 3 ενδείξεων που προανέφερα, αφετέρου να συγκρίνουμε τη συμπεριφορά ενός ατόμου προς εμάς με τη συμπεριφορά που έχει προς τους άλλους.
Στο εν λόγω παράδειγμα, αν αυτός που απομακρύνεται από μας, απομακρύνεται και από τον τρίτο της παρέας, είναι πολύ πιο πιθανό ότι είναι θέμα συνήθειας / καταγωγής / εμπειρίας, παρά συναισθήματος. Και αυτό μας φέρνει στην αλήθεια:
ΑΛΗΘΕΙΑ: Για ανθρώπους με διαφορετικές συνήθειες / καταγωγές / εμπειρίες, ισχύουν – αν και ελαφρώς μόνο συνήθως – διαφορετικοί κανόνες.
Επομένως για να ερμηνεύσει κανείς σωστά τη γλώσσα του σώματος χρειαζόμαστε ποσότητα παρατηρήσεων (τουλάχιστον 3 ενδείξεις), ποιότητα παρατηρήσεων (σύγκριση συμπεριφορά απέναντι σε άλλους) και αναλυτική σκέψη (στάση / κίνηση = πρόθεση = συναίσθημα).
Παρά τις δυσκολίες πάντως, η προσπάθεια ερμηνείας της γλώσσας του σώματος είναι μία διασκεδαστική εμπειρία - οπότε μην αφήσετε τις αλήθειες που προανέφερα να σας αποτρέψουν να ασχοληθείτε! Αν δεν ξέρετε από που να ξεκινήσετε, θα πρότεινα το βιβλίο "The Definitive Book of Body Language" του Allan Pease.
