Ο Νικηφόρος Βρεττάκος γεννήθηκε στο χωριό Κροκεές της Λακωνίας την 1η Ιανουαρίου 1912, όπου έζησε και τα παιδικά του χρόνια. Εκεί ο μικρός Νικηφόρος στρέφει την προσοχή του στον εσωτερικό του κόσμο, παρατηρώντας όμως και τη μοναδική φυσική ομορφιά του εξωτερικού χώρου, που κυριαρχεί στον τόπο του.
Άρχίζει να γράφει στα δώδεκα χρόνια του. Κυκλοφορεί την πρώτη ποιητική του συλλογή στα δεκαεπτά του, όταν πηγαίνει στην Αθήνα. Εκεί, παράλληλα με τις σπουδές του και τα λογοτεχνικά του βήματα, αρχίζει και ο σκληρός αγώνας για την επιβίωση. Τα όνειρά του κομματιάζονται και η απογοήτευση τον διαλύει. Εκείνον τον καιρό γράφει:
«Δεν χρειάστηκε να περάσουν πολλές μέρες
για να μου φανεί πως ο κόσμος χάθηκε.
Η ζωή με σφυροκοπούσε,
ένοιωθα σαν να ‘φυγα από την πολιτεία και να ήρθα στην μοναξιά».
Το έργου του επικεντρώνεται στην ανθρώπινη ύπαρξη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θεωρεί λιγότερο σημαντική την ομορφιά που υπάρχει μέσα στη φύση.
Δε με κατάλαβες όλη τη νύχτα
ήμουνα πλάι σου, προσπαθούσα να κλείσω
τα παράθυρα, πάλευα – όλη τη νύχτα.
Ο αγέρας επέμενε.
Άπλωσα τότε
τις παλάμες μου πάνω σου σαν
δυό φύλλα ουρανού, και σε σκέπασα.
Έπειτα βγήκα στον εξώστη και κοίταζα
δίχως χέρια τον κόσμο.
(Ολονυχτία, από τη συλλογή Το βάθος του Κόσμου)
Η συλλογή των ποιημάτων του «Οι γκριμάτσες του ανθρώπου» μιλούν για το αίσθημα της θλίψης, της απογοήτευσης και της μοναξιάς. Όμως σε όλη του τη ζωή, στέκεται με αγνότητα και ευγένεια μπροστά στον άνθρωπο, «το ζων ύδωρ» όπως τον χαρακτηρίζει ο ίδιος. Για την πίστη του στον άνθρωπο και τα κύματα που τον χτυπούν μιλά στα ποιήματά του:
«Θα σκίσω τον ουρανό σε σελίδες
να σου σκεπάσω τον πόνο μ’ ένα ποίημα»
(Το ατίθασο αίμα)
Πολύ συναισθηματικός, λάτρης της δικαιοσύνης, της ελευθερίας, της ισότητας, της φύσης. Νιώθει ότι αδυνατεί να διατυπώσει τον πλούτο του κόσμου με λέξεις.
«Στην ποίηση έδωσα την ψυχή μου.
Και χωρίς να είμαι βέβαιος ότι είμαι ποιητής,
ξέρω τώρα πως δεν είμαι τίποτε άλλο».
Εκτός από την ποίηση, ασχολήθηκε και με την πεζογραφία, την κριτική, καθώς και τη δημοσιογραφία.
Συμμετείχε ενεργά στα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα. Πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41 και ύστερα στην Εθνική Αντίσταση από τις γραμμές του ΕΑΜ. Το 1954 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος στον Πειραιά. Την περίοδο της δικτατορίας (1967-74) έζησε αυτοεξόριστος σε χώρες της Ευρώπης.
«Μου πήραν τον ήλιο μου, αλλά εγώ θα τον βρω.
Κανόνισα μια μυστική συνάντηση μαζί του
όπως εκείνος που πηγαίνει για παράνομο τύπο
ή για παράνομο υλικό. Θα γιομίσω τον κόρφο μου
μεγάλα φύλλα χρυσαφιού και λάμπες για την κρύπτη μου,
πριν μου αφανίσουν την ψυχή να τη κυκλοφορήσω
χέρι με χέρι μες τη νύχτα».
Προτάθηκε τέσσερις φορές για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τιμήθηκε με βαρυσήμαντα βραβεία όπως: το Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1940, 1956, 1982), το βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1974), το Αριστείο Γραμμάτων από την Ακαδημία Αθηνών (1982) κλπ. Έτυχε πολλών τιμητικών διακρίσεων. Εκλέχθηκε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Ο Νικηφόρος Βρετάκος απεβίωσε στις 4 Αυγούστου του 1991. Ο Δήμος Αθηναίων απονέμει ένα λογοτεχνικό βραβείο στη μνήμη του.
Φέτος, η ποιητική καμπάνια στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς που οργανώνει το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (21 Μαρτίου), είναι αφιερωμένη στον Νικηφόρο Βρεττάκο.
______________
Πηγές:
Βικιπαίδεια,
www.naftemporiki.gr,
http://vrettakos.ekebi.gr,
http://www.scriptamanent.gr,
http://argy57.blogspot.com
http://estamou.blogspot.com
ήμουνα πλάι σου, προσπαθούσα να κλείσω
τα παράθυρα, πάλευα – όλη τη νύχτα.
Ο αγέρας επέμενε.
Άπλωσα τότε
τις παλάμες μου πάνω σου σαν
δυό φύλλα ουρανού, και σε σκέπασα.
Έπειτα βγήκα στον εξώστη και κοίταζα
δίχως χέρια τον κόσμο.
(Ολονυχτία, από τη συλλογή Το βάθος του Κόσμου)
Η συλλογή των ποιημάτων του «Οι γκριμάτσες του ανθρώπου» μιλούν για το αίσθημα της θλίψης, της απογοήτευσης και της μοναξιάς. Όμως σε όλη του τη ζωή, στέκεται με αγνότητα και ευγένεια μπροστά στον άνθρωπο, «το ζων ύδωρ» όπως τον χαρακτηρίζει ο ίδιος. Για την πίστη του στον άνθρωπο και τα κύματα που τον χτυπούν μιλά στα ποιήματά του:
«Θα σκίσω τον ουρανό σε σελίδες
να σου σκεπάσω τον πόνο μ’ ένα ποίημα»
(Το ατίθασο αίμα)
Πολύ συναισθηματικός, λάτρης της δικαιοσύνης, της ελευθερίας, της ισότητας, της φύσης. Νιώθει ότι αδυνατεί να διατυπώσει τον πλούτο του κόσμου με λέξεις.
«Στην ποίηση έδωσα την ψυχή μου.
Και χωρίς να είμαι βέβαιος ότι είμαι ποιητής,
ξέρω τώρα πως δεν είμαι τίποτε άλλο».
Εκτός από την ποίηση, ασχολήθηκε και με την πεζογραφία, την κριτική, καθώς και τη δημοσιογραφία.
Συμμετείχε ενεργά στα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα. Πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41 και ύστερα στην Εθνική Αντίσταση από τις γραμμές του ΕΑΜ. Το 1954 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος στον Πειραιά. Την περίοδο της δικτατορίας (1967-74) έζησε αυτοεξόριστος σε χώρες της Ευρώπης.
«Μου πήραν τον ήλιο μου, αλλά εγώ θα τον βρω.
Κανόνισα μια μυστική συνάντηση μαζί του
όπως εκείνος που πηγαίνει για παράνομο τύπο
ή για παράνομο υλικό. Θα γιομίσω τον κόρφο μου
μεγάλα φύλλα χρυσαφιού και λάμπες για την κρύπτη μου,
πριν μου αφανίσουν την ψυχή να τη κυκλοφορήσω
χέρι με χέρι μες τη νύχτα».
Προτάθηκε τέσσερις φορές για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τιμήθηκε με βαρυσήμαντα βραβεία όπως: το Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1940, 1956, 1982), το βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1974), το Αριστείο Γραμμάτων από την Ακαδημία Αθηνών (1982) κλπ. Έτυχε πολλών τιμητικών διακρίσεων. Εκλέχθηκε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Ο Νικηφόρος Βρετάκος απεβίωσε στις 4 Αυγούστου του 1991. Ο Δήμος Αθηναίων απονέμει ένα λογοτεχνικό βραβείο στη μνήμη του.
Φέτος, η ποιητική καμπάνια στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς που οργανώνει το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (21 Μαρτίου), είναι αφιερωμένη στον Νικηφόρο Βρεττάκο.
______________
Πηγές:
Βικιπαίδεια,
www.naftemporiki.gr,
http://vrettakos.ekebi.gr,
http://www.scriptamanent.gr,
http://argy57.blogspot.com
http://estamou.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου