Επαγγέλματα που χάθηκαν στο χρόνο

Οι εποχές αλλάζουν και το βιοτικό επίπεδο γενικά βελτιώνεται. Χάρις στην τεχνολογική πρόοδο και οικονομική ανάπτυξη, οι όλο και αυξανόμενες ανθρώπινες ανάγκες μπορούν πλέον να ικανοποιούνται πιο αποτελεσματικά με νέα καλύτερα ποιοτικά προϊόντα και υπηρεσίες, που παράγονται με σύγχρονες μεθόδους.

Αποτέλεσμα όμως αυτών είναι να περάσουν στην ιστορία κάποια επαγγέλματα που είχαν σαν αντικείμενο την παραγωγή εκείνων των προϊόντων και υπηρεσιών που δεν χρησιμοποιούνται πλέον. Ας θυμηθούμε κάποια από αυτά. 

Κάποια από τα επαγγέλματα που χάθηκαν στο χρόνο (με αλφαβητική σειρά).

Αγωγιάτης: 
Πραγματοποιούσε επί πληρωμή μεταφορές εμπορευμάτων (δημητριακά, όσπρια, πατάτες, κρέας, κρασί σε ασκιά, κλπ) για τον ανεφοδιασμό των κατοίκων στις πόλεις και τα χωριά. Επίσης μεταφορές ανθρώπων (ταξιδιώτες, γιατρούς, κρατικούς λειτουργούς κλπ). Το κυρίαρχο μέσο μεταφοράς ήταν τα ζώα. 


Βαρελάς:
Ο βαρελάς ήταν τεχνίτης, ειδικός στην κατασκευή ή επισκευή βαρελιών για κρασί. Τα βαρέλια τα κατασκεύαζαν από ξύλο καστανιάς ή δρυός. Το ξύλο περνούσε από ειδική επεξεργασία και μετά το έκοβαν σε λεπτές σανίδες, που τις βρέχανε για να παίρνουν εύκολα την κατάλληλη κλίση. Κατόπιν περνούσαν τα στεφάνια, τα χτυπούσαν με το ματσακόνι για να σφίξουν καλά και μετά τοποθετούσαν τους δυο επίπεδους πάτους. 

Γαλατάς: 
Γύριζε από σπίτι σε σπίτι, τις πρωινές συνήθως ώρες, πουλώντας το φρέσκο γάλα όχι με το λίτρο αλλά με την οκά ή τα δράμια (μονάδα βάρους μέχρι τη δεκαετία του 50). 


Γανωτής ή γανωματής: 
Γανωτής ή γανωτζής ή γανωματής ή καλαϊτζής ονομαζόταν ο πλανόδιος τεχνίτης που επικάλυπτε χάλκινα κυρίως σκεύη (ταψιά, κατσαρόλες, καζάνια, μαχαποπήρουνα κλπ) με κασσίτερο (καλάι). Έστηνε την γκαζιέρα του στην αυλή του σπιτιού και έλιωνε τον κασσίτερο. Αφού καθάριζε καλά τo σκεύος, άλειφε το εσωτερικό του με σπίρτο και το έτριβε με κουρασάνι (τριμμένο κεραμίδι). Μετά κράταγε το σκεύος με την τσιμπίδα πάνω από τη φωτιά και έριχνε μέσα το νησιαντήρι (χλωριούχο αμμώνιο), για να στρώσει καλύτερα το καλάι πάνω στο χάλκωμα. Αφού το σκούπιζε καλά, άπλωνε το λιωμένο καλάι σ' όλη την επιφάνεια του σκεύους μ' ένα χοντρό βαμβακερό ύφασμα και μετά βουτούσε το σκεύος που γάνωσε σε μια λεκάνη με κρύο νερό. Ήταν πλέον έτοιμο και λαμποκοπούσε. 
Τα τελευταία χρόνια, που έχουν επικρατήσει πλέον τα ανοξείδωτα μαγειρικά σκεύη, το επάγγελμα του γανωτή έχει σχεδόν εξαφανιστεί. 


Εφημεριδοπώλης (Πλανόδιος): 
Ο εφημεριδοπώλης, μία από τις χαρακτηριστικές φιγούρες της γειτονιάς, ασκούσε το επάγγελμά του χωρίς να έχει συγκεκριμένο μαγαζί. Παραλάμβανε τις εφημερίδες από τα Πρακτορεία Διανομής Τύπου και τις πουλούσε στους περαστικούς περπατώντας στους κεντρικούς δρόμους της πόλης ή τις άφηνε στην είσοδο των σπιτιών των μόνιμων πελατών του. Πολλές φορές ενημέρωνε φωνάζοντας για τα μεγάλα γεγονότα: "Εφημερίδες! Έκτακτο παράρτημα!" .... 


Καρεκλάς - Καλαθάς: 
Ήταν ο τεχνίτες που γνώριζαν να πλέκουν με επιδεξιότητα το χόρτο στο ξύλινο πλαίσιο μιας καρέκλας ή να επιδιορθώνουν τα καλάθια των κατοίκων. 


Λατερνατζής: 
Ο Λατερνατζής πλανόδιος οργανοπαίκτης, που γυρνούσε τις γειτονιές της πόλης με τη λατέρνα του, παίζοντας γνωστά μουσικά μοτίβα, τραγούδια και επιτυχίες της εποχής. Το βραδάκι έπαιζε στις ταβέρνες ή συμμετείχε σε καντάδες. 


Λούστρος: 
Χωματόδρομοι παντού και τα παπούτσια των περαστικών εύκολα λερώνονταν. Ο λούστρος τα έβαφε. Κουβαλούσε το ξύλινο κασελάκι του με το μακρύ λουρί για την μεταφορά του στον ώμο, με τις πλαϊνές θήκες για τις μπογιές και τις βούρτσες, καθώς και ένα καρεκλάκι για να κάθεται. Πάνω στο κασελάκι ο πελάτης έβαζε το πόδι του και ο λούστρος έκανε τη δουλειά του με γρήγορες κινήσεις: καθάρισμα, βάψιμο, γυάλισμα. Πάντα όμως πριν ξεκινήσει έβαζε δυο κομμάτια χαρτόνι στα πλαϊνά του παπουτσιού, ώστε να μην λερώνει τις κάλτσες του πελάτη. 


Νερουλάς: 
Νερό υπήρχε πάντα, δεν υπήρχαν όμως οι εγκαταστάσεις και το δίκτυο για μεταφερθεί εκεί όπου το χρειαζόμασταν. Τη έλλειψη αυτή σε κάθε γειτονιά την κάλυπτε ο νερουλάς. Ο νερουλάς ήταν εκείνος που αναλάμβανε την τροφοδότηση των σπιτιών με νερό. Το επάγγελμα του νερουλά διατηρήθηκε μέχρι το 1930, οπότε ιδρύθηκε η ΟΥΛΕΝ (η οποία με τη σειρά της αντικαταστάθηκε από την ΕΥΔΑΠ). 


Ντελάλης: 
Ο (ν)τελάλης διαλαλούσε τα νέα, τις παραγγελίες που έπαιρνε από τις αρχές, τα εμπορεύματα που έφερναν οι πραματευτάδες, τις μεγάλες εκδηλώσεις. Με λίγα λόγια ήταν μια κινητή εφημερίδα. Η δυνατή φωνή και κυρίως ο τρόπος που παρουσίαζε συνοπτικά τα νέα ή διαφήμιζε τα προϊόντα, τον καθιστούσε γνωστό στην τοπική κοινωνία. Η λέξη "ντελάλης" είναι μάλλον τούρκικη και σημαίνει "αυτός που ανακοινώνει τα μαντάτα", ο δημόσιος κήρυκας. 


Παγοπώλης: 
Περνούσε με το κάρο του ή με τη τρίκυκλη μοτοσυκλέτα του από τις γειτονιές και άφηνε τις παγοκολόνες να αργολιώνουν στο κεφαλόσκαλο, μέχρι να μπουν στο "ψυγείο πάγου". Μετά ήρθαν τα ηλεκτρικά ψυγεία.


Παγωτατζής: 
Έβραζε το γάλα προσθέτοντας ζάχαρη, αυγά, κακάο ή βανίλια, ανάλογα με τη γεύση που ήθελε να φτιάξει. Μετά το τοποθετούσε σε ένα μεταλλικό κάδο που βρισκόταν μέσα σε ένα ξύλινο βαρέλι. Στο κενό που υπήρχε ανάμεσα στο ξύλινο βαρέλι και στον κάδο, έβαζε πάγο και συνέχιζε να ανακατεύει το μείγμα μέχρι να πήξει. Φόρτωνε το βαρέλι στο καρότσι, έπαιρνε μαζί και τα χωνάκια και γύριζε στις γειτονιές "δροσίζοντας και γλυκαίνοντας" μικρούς και μεγάλους. 


Και δεν είναι μόνο αυτά τα επαγγέλματα που χάθηκαν στο χρόνο. Στον κατάλογο θα μπορούσαν να προστεθούν και εκείνα του Καραγκιοζοπαίχτη, της Μαμής, του Μυλωνά, του Πεταλωτή, του Σαμαρά, κλπ 

Ακόμη και ορισμένα που τείνουν να εκλείψουν όπως του Τσαγκάρη, του Καστανά, του Κουλουρά, του Λαχειοπώλη κλπ

Οι εποχές αλλάζουν και μαζί τους και τα επαγγέλματα αλλάζουν.


Πηγές: http://el.wikipedia.org 
http://3lyk-n-filad.att.sch.gr