Συγκεκριμένα, από τα μικρά αφιερώματα που έκανε το «afirimeno blog» κατά κατά τη χρονιά που πέρασε (2012), σε 13 μεγάλους πεζογράφους και ποιητές μας, ίσως τους κορυφαίους, προκύπτει η ενδιαφέρουσα παρατήρηση ότι σχεδόν όλοι τους (οι 12) "προτίμησαν" να γεννηθούν στο 6μηνο από 2 Νοεμβρίου μέχρι και την 1 Μαϊου, στο πιο κρύο ή έστω πιο δροσερό μέρος του χρόνου. Είναι μόνο μια απλή σύμπτωση;
Αλλά ας δούμε το θέμα κάπως πιο αναλυτικά:
Τα μικρά αφιερώματα στο blog αναφέρονταν στους εξής 13 μεγάλους της λογοτεχνίας μας (αλφαβητικά με το μικρό τους όνομα και δίπλα η ημερομηνία γέννησης):
Άγγελος Σικελιανός (15.3.1884), Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (4.3.1851), Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1.9.1824), Γιάννης Ρίτσος (1.5.1909), Γιώργος Σεφέρης (29.2.1900), Γρηγόριος Ξενόπουλος (9.12.1867, Διονύσιος Σολωμός (μεταξύ 15.3 και 15.4 του 1798), Ηλίας Βενέζης (4.3.1904), Κωνσταντίνος Καβάφης (29.4.1863), Κωστής Παλαμάς (13.1.1859), Νικηφόρος Βρεττάκος (1.1.1912), Νίκος Καζαντζάκης (18.2.1883) και Οδυσσέας Ελύτης (2.11.1911). Τα στοιχεία γέννησης αντλήθηκαν κυρίως από την Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια.
Από τους 13 αυτούς μεγάλους της λογοτεχνίας μας, οι 12 (σχεδόν το σύνολο) γεννήθηκαν στο 6μηνο από 2 Νοεμβρίου μέχρι και την 1 Μαΐου. Αν το δούμε ανά εποχή, τότε προκύπτει ότι πέντε γεννήθηκαν το χειμώνα, έξη την άνοιξη, κανένας τους το καλοκαίρι και μόλις δύο το φθινόπωρο.
Φυσικά σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η επιλογή των μεγάλων ποιητών και πεζογράφων από το blog είναι απόλυτα αντικειμενική. Είναι πολύ πιθανό στην επιλογή να έχουν εισχωρήσει ορισμένα υποκειμενικά στοιχεία. Όμως, έστω και έτσι, σε μια τυχαία έστω επιλογή μεγάλων αναμφισβήτητα ποιητών και πεζογράφων, θα περίμενε κανείς ότι θα υπήρχε μια κάποια ισοκατανομή της ημερομηνίας γέννησής τους σε όλες τις εποχές του χρόνου. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να συμβαίνει. Όλοι τους σχεδόν "προτίμησαν" να γεννηθούν τις πιο δροσερές εποχές του χρόνου.
Εμείς εδώ, αρκούμαστε στην απλή αναφορά μιας σημαντικής (κατά την άποψή μας) παρατήρησης. Η όποια ερμηνεία του φαινομένου ανήκει στους ειδήμονες του συγκεκριμένου χώρου.
Επιγραμματικά, στη συνέχεια, ορισμένα στοιχεία για κάθε έναν (αναφέρονται με βάση την ημερομηνία γέννησης) από τους συγκεκριμένους μεγάλους πεζογράφους και ποιητές μας, για τους οποίους συνοπτικά αφιερώματα υπάρχουν στο blog:
Νικηφόρος Βρεττάκος: Γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1912, στο χωριό Κροκεές της Λακωνίας. Το έργου του (κυρίως ποίηση, αλλά και πεζογραφία) επικεντρώνεται στην ανθρώπινη ύπαρξη. Συναισθηματικός, λάτρης της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ισότητας. Συμμετείχε ενεργά στα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα. Πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο και στην Εθνική Αντίσταση. Την περίοδο της δικτατορίας (1967-74) έζησε αυτοεξόριστος σε χώρες της Ευρώπης. Προτάθηκε τέσσερις φορές για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τιμήθηκε με βαρυσήμαντα βραβεία. Εκλέχθηκε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Το Υπουργείο Πολιτισμού τιμώντας τον, ανακήρυξε το 2012 (100 χρόνια από τη γέννησή του) ως «Έτος Νικηφόρου Βρεττάκου».
Κωστής Παλαμάς: Γεννήθηκε στις 13 Ιανουαρίου του έτους 1859 στην Πάτρα. Είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, με μεγάλη συνεισφορά στην εξέλιξη και ανανέωση της νεοελληνικής ποίησης. Ως η κορυφαία έκφραση της “λυρικής σκέψης” του Παλαμά θεωρείται “Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου”. Ιστορική έμεινε και η κηδεία του στο Α΄ νεκροταφείο Αθηνών (πέθανε στις 27.2.1943), καθώς, μπροστά στους έκπληκτους Γερμανούς κατακτητές, οι χιλιάδες κόσμου που τον συνόδευαν στην τελευταία του κατοικία, έψαλλαν τον εθνικό μας ύμνο.
Νίκος Καζαντζάκης: Γεννήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου του 1883 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Αναγνωρίζεται σαν ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες και ως ο περισσότερο μεταφρασμένος παγκοσμίως. Έγινε ακόμα γνωστότερος μέσω της κινηματογραφικής απόδοσης των έργων του "Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται", "Αλέξης Ζορμπάς" και "Ο Τελευταίος Πειρασμός". Ένας συνεχής αγώνας ήταν η ζωή του. Διώχθηκε δικαστικά, κατηγορήθηκε ως ιερόσυλος, απειλήθηκε από την εκκλησία με αφορισμό. Τρεις φορές προτάθηκε για το Βραβείο Νόμπελ. Μια απ' την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών και δυο φορές απ' τη Νορβηγική Εταιρεία Λογοτεχνών, ποτέ όμως απ' την Ακαδημία της Αθήνας.
Γιώργος Σεφέρης: Γεννήθηκε στις 29 Φεβρουαρίου, μαζί με τον εικοστό αιώνα, το 1900 στη Σμύρνη. Είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές. Το 1963 η φήμη του ξεφεύγει από τα εθνικά όρια και εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο. Καρπός της, η βράβευσή του με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας από τη Σουηδική Ακαδημία. Είναι ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με το ανώτερο, παγκοσμίως, βραβείο πνευματικής προσφοράς. Εκδηλώθηκε έντονα εναντίον της δικτατορία των συνταγματαρχών. Ιστορική ήταν η δήλωσή του κατά της χούντας στις 28.3.1969. «Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει. Είναι εθνική επιταγή. Τώρα ξαναγυρίζω στη σιωπή μου». Ακόμη και η κηδεία του (πέθανε στις 20.9.1971) εξελίχθηκε σε διαδήλωση κατά της χούντας.
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: Γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου του 1851 στη Σκιάθο. «Η κορυφή των κορυφών» κατά τον Κ. Π. Καβάφη, είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες, γνωστός και ως «ο άγιος των ελληνικών γραμμάτων». Έγραψε κυρίως διηγήματα, που είναι εμπλουτισμένα με θρησκευτικά βιώματά, βάσανα, καημούς και μικροχαρές της (σκιαθίτικης κυρίως) φτωχολογιάς. Δεν περιορίζεται όμως στην περιγραφική γοητεία, αλλά υπάρχει και μια οξύτατη ψυχολογική περιγραφή, μια εύστοχη διείσδυση στα βάθη του ψυχικού κόσμου των ηρώων του. Η "Φόνισσα" θεωρείται, από τους περισσότερους, ως το αριστούργημά του.
Ηλίας Βενέζης: Γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου 1904 στο Αϊβαλί της Μ. Ασίας. Νέος δεκαοκτώ χρόνων, με τη Μικρασιατική καταστροφή, αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους και εστάλη στα εργατικά τάγματα για 14 μήνες. Οι εμπειρίες από την αιχμαλωσία του περιέχονται στο πρώτο του μυθιστόρημά του «Το νούμερο 31328». Κατά τη διάρκεια της Κατοχής συνελήφθη και φυλακίστηκε στο "Μπλοκ C" των φυλακών Αβέρωφ. Μετά τον πόλεμο διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στην πνευματική ζωή της χώρας. Έγινε πολύ γνωστός για τα μυθιστορήματά του: "Το νούμερο 31328", "Γαλήνη", "Αιολική Γη" και το θεατρικό έργο "Μπλοκ C". Τα έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Το 1957 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Άγγελος Σικελιανός: Ο ποιητής του "Πνευματικού Εμβατηρίου", γεννήθηκε στις 15 Μαρτίου του 1884 στη Λευκάδα. Η πρώτη του ποιητική συλλογή "Αλαφροΐσκιωτος", προκαλεί ιδιαίτερη αίσθηση στους φιλολογικούς κύκλους. Αργότερα συλλαμβάνει την ιδέα δημιουργίας στους Δελφούς ενός παγκόσμιου πνευματικού πυρήνα (Δελφική Ιδέα) και καταβάλει προσπάθειες να την υλοποιήσει. Για τις πρωτοβουλίες του αυτές, η Ακαδημία Αθηνών του απένειμε το 1929 το αργυρό μετάλλιο. Tο 1946 εξελέγη πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, ενώ το 1949 ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ.
Διονύσιος Σολωμός: Γεννήθηκε στο διάστημα μεταξύ 15 Μαρτίου και 15 Απριλίου το 1798 στη Ζάκυνθο. Καθιερώθηκε ως "ο εθνικός μας ποιητής", όχι μόνον γιατί έγραψε τον “Εθνικό Ύμνο”, αλλά και γιατί αξιοποίησε την προγενέστερη ποιητική παράδοση και ήταν ο πρώτος που καλλιέργησε συστηματικά τη δημοτική γλώσσα, ανοίγοντας τον δρόμο για τη χρησιμοποίησή της στη λογοτεχνία. Ο πρώτος σημαντικός σταθμός στην ελληνόγλωσση δημιουργία του Σολωμού ήταν ο “Ύμνος εις την Ελευθερίαν” που ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 1823, ποίημα εμπνευσμένο από την ελληνική επανάσταση του 1821. Επίσης «Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» θεωρούνται ως ένα από τα σπουδαιότερα έργα του.
Κωνσταντίνος Καβάφης: Γεννήθηκε στις 29 Απριλίου 1863 στην Αλεξάνδρεια. Η ποίησή του κατέλαβε εξέχουσα θέση όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη, ύστερα από τις πολλές μεταφράσεις των ποιημάτων του. Ο ίδιος είχε κατατάξει τα ποιήματά του στα ιστορικά, τα αισθησιακά και τα φιλοσοφικά ποιήματα. Η συμβολιστική τάση του Καβάφη είναι έντονη και συνδυάζεται με λόγο λιτό, αλλά διαχρονικά επίκαιρο. Η ειρωνική διάθεση, αυτό που αποκλήθηκε "καβαφική ειρωνεία", συνδυάζεται με την τραγικότητα της πραγματικότητας, για να καταστεί κοινωνικά διδακτική και οι ηδονιστικοί του προσανατολισμοί ανακατεύονται με κοινωνικές επισημάνσεις. Η "Ιθάκη" θεωρείται ως ένα από τα αριστουργήματα της νεοελληνικής ποίησης.
Γιάννης Ρίτσος: Γεννήθηκε την 1 Μαϊου του 1909 στη Μονεμβασιά. Κορυφαίος Έλληνας ποιητής. Δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, αλλά και αρκετά μυθιστορήματα, θεατρικά έργα και μελέτες. Έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση, ενώ μετά τον εμφύλιο συλλαμβάνεται και εξορίζεται (αρχικά στη Λήμνο, κατόπιν στη Μακρόνησο και τέλος στον Άι Στράτη). Από νέος υπήρξε μέλος του ΚΚΕ, στο οποίο παρέμεινε πιστός μέχρι το θάνατό του. Γνωστά του έργα ο "Επιτάφιος" (1936), "οι γειτονιές του κόσμου" (1957), η "Ρωμιοσύνη" (1966) κλπ. Το 1956, τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη "Σονάτα του Σεληνόφωτος".
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης: Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1824, (την 1 Σεπτεμβρίου 1824 σύμφωνα με την Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα). Παρότι σπούδασε νομικά δεν εξάσκησε ποτέ το επάγγελμα του δικηγόρου, αλλά αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην ποίηση. Μελέτησε πολύ τη γνήσια γλώσσα του λαού και την έκανε όργανο, για να εκφράσει τις ιδέες του. Χρησιμοποιώντας επικολυρικό στίχο, έγραψε για τους άθλους των αγωνιστών του 1821. Παράλληλα επιδόθηκε και στην πολιτική, όπου οι αγορεύσεις του είχαν ποιητικό χαρακτήρα και η ρητορική του δεινότητα έμεινε αλησμόνητη. Από τα έργα του, που διακρίνονται από μια πατριωτική ρωμαλεότητα, σπουδαιότερα θεωρούνται τα: "Στιχουργήματα", "Μνημόσυνα", "Κυρά Φροσύνη", "Θανάσης Διάκος", "Φωτεινός", "Αστραπόγιαννος" κλπ.
Οδυσσέας Ελύτης (φιλολογικό ψευδώνυμο του Οδυσσέα Αλεπουδέλλη): Γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου του 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, μέλος της λογοτεχνικής γενιάς του '30, γνωστός για τα ποιητικά του έργα "Άξιον Εστί", "Ήλιος ο πρώτος", "Προσανατολισμοί" κλπ. Διακρίθηκε το 1960 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1979 τιμήθηκε με το ανώτερο, παγκοσμίως, βραβείο πνευματικής προσφοράς το Νόμπελ Λογοτεχνίας, για να ακολουθήσουν πολλές τιμητικές διακρίσεις εντός και εκτός Ελλάδας. Διαμόρφωσε ένα προσωπικό ποιητικό ιδίωμα και θεωρείται ένας από τους ανανεωτές της ελληνικής ποίησης. Πολλά ποιήματά του μελοποιήθηκαν, ενώ συλλογές του έχουν μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες.
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος: Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 9 Δεκεμβρίου 1867, αλλά τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια τα έζησε στη Ζάκυνθο. Έγραψε πάνω από 80 μυθιστορήματα και πλήθος διηγημάτων. Θεωρείται ο εισηγητής του "αστικού μυθιστορήματος". Η πιο φιλόδοξη συγγραφική του απόπειρα ήταν η κοινωνική τριλογία "Πλούσιοι και φτωχοί" (1919), "Τίμιοι και άτιμοι" (1921), "Τυχεροί και άτυχοι" (1924) με τα δύο πρώτα να αναγνωρίζονται ως τα καλύτερα και πιο ώριμα έργα του. Το 1931 έγινε ακαδημαϊκός. Μαζί με τους Παλαμά, Σικελιανό και Καζαντζάκη ίδρυσε την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών. Πίστευε στην ιδέα του ανθρωπιστικού σοσιαλισμού και ασχολήθηκε ενεργά με το σοσιαλιστικό κόμμα και την έκδοση σοσιαλιστικών εντύπων.
Takis Ant για το Afirimeno.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου