Του Κώστα Μαυρίδη.
Το κείμενο γράφτηκε αρχικώς το 2008 με αφορμή δήλωση ανώτατου αξιωματούχου της Ε.Ε. για «τετραγωνισμό του κύκλου στη λύση του κυπριακού» που θα περιλαμβάνει παραβιάσεις θεμελιακών αρχών της Ε.Ε. φτάνει να γινόταν αποδεκτή. Την ίδια περίοδο, ήρθε στο φως σπάνιας αξίας αρχαιολογικό ναυάγιο στη νότια θάλασσα της Κύπρου, περιοχή Μαζωτού. Επαναφέρουμε το κείμενο ως μια ανάσα στην καταχνιά και τη σαπίλα που επικρατεί αλλά και ως προσδοκία στην ιστορική συνέχεια του κυπριακού ελληνισμού στην Ανατολική Μεσόγειο:
Δεν έχουν αποτιμηθεί πλήρως τα αρχαιολογικά ευρήματα σπάνιας αξίας από ναυάγιο που πρόσφατα ήρθε στο φως στο βυθό της περιοχής Μαζωτού, στη νότια παράκτια θάλασσα της Κύπρου. Η επικεφαλής αρχαιολόγος επεσήμανε ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη ίσως επιτυχία της εναλίας αρχαιολογίας στην Κύπρο. Το εμπορικό πλοίο προερχόταν από το Αιγαίο και μετέφερε χίλιους αμφορείς γεμάτους κρασί καθώς βυθίστηκε γύρω στο 350 π.Χ. στη θάλασσα του Μαζωτού.
Το αρχαίο ναυάγιο στη νότια θάλασσα της Κύπρου, μέσα από απίστευτες ομοιότητες και συγκυρίες, οδηγεί τη μνήμη στο άλλο ναυάγιο, που καρτερεί ακόμη αιχμάλωτο στο βορρά, στην Κερύνεια. Καθώς το «καράβι του Μαζωτού» ταξίδευε κοντά στα νότια παράλια, το άλλο ταξίδευε 60 περίπου χρόνια αργότερα σε παράλληλη πορεία στα βόρεια της Κύπρου, λίγο έξω από την Κερύνεια, καθώς κι εκείνο βυθίστηκε φορτωμένο με αμφορείς και εντοπίστηκε αιώνες αργότερα. Μετά την τουρκική εισβολή, το Καράβι της Κερύνειας μετατράπηκε πλέον σε σύμβολο αντοχής και προσμονής για επιστροφή, αντλώντας δύναμη από τα βάθη της Ιστορίας.
Το Καράβι της Κερύνειας, με καπετάνιο και τρεις ναύτες, φορτωμένο με 404 αμφορείς έμεινε 22 αιώνες στο σκοτεινό βυθό, μέχρι που ανέβηκε στο φως της Κερυνειώτικης μέρας. Ανάμεσα στο φορτίο του, εμπόρευμα από 10.000 αμύγδαλα που κόπηκαν γύρω στο 288 π.Χ. και ευρήματα από τη Ρόδο και τη Σάμο κι επίσης, νομίσματα και 29 μεγάλες μυλόπετρες από τα ηφαιστιογενή νησιά του Αιγαίου. Τα πάντα ελληνικής προέλευσης και παραγωγής, από το Αιγαίο κι από τον ακμάζοντα ελληνισμό στα απέναντι Μικρασιατικά παράλια. Η ξυλεία από την οποία φτιάχτηκε το Καράβι της Κερύνειας κόπηκε 100 χρόνια ενωρίτερα από το ναυάγιο του Μαζωτού, πράγμα που με λίγη επινόηση οδηγεί χρονικά στο ναυάγιο του Μαζωτού.
Μπορεί να έχει δίκαιο η επικεφαλής της αρχαιολογικής αποστολής ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη επιτυχία της εναλίας αρχαιολογίας στην Κύπρο, αλλά το Καράβι της Κερύνειας έχει μετουσιωθεί σε σύγχρονο σύμβολο ανυπότακτης καρτερίας, επειδή μεταφέρει το ένα κομμάτι της ψυχής μας. Της αιχμάλωτης ψυχής μας που κόπηκε στα δύο το ΄74 κι έμεινε πάντα εκεί. Εθελούσια εγκλωβισμένη, αλλά ελεύθερα πολιορκημένη μέσα στο κάστρο της Κερύνειας. Για να υφαίνει τους θρύλους και να χαράζει τις επαναστάσεις που θάρθουν. Στο Καράβι της Κερύνειας ακουμπήσαμε το βιος μας που δεν πουλιέται σε κανένα έμπορο και σε κανένα Χρηματιστήριο. Στο Καράβι εκείνο φορτώσαμε τα σπλάχνα μας που δεν μεταλλάσσονται. Τα μυαλά μας που ΔΕΝ ΘΟΛΩΣΑΝ. Το καταγάλανο όνειρο που πάντα λαχταρούμε. Τον ολόγυμνο έρωτα μας που φουντώνει. Και μαζί τον πόθο και τον πόνο του, που μας λογχίζει τα σωθικά αδιάκοπα. Την πίκρα του, που ποτέ δεν ξεδίψασε αλλά αρκεί μια μόνο σκέψη του και το κουράγιο μας γιγαντώνει.
Τώρα, οι ιστορικές μας συντεταγμένες έχουν επιβεβαιωθεί στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα: ένα αρχαίο ναυάγιο στο βορά κι ένα άλλο στο νότο, σηματοδοτούν την ιστορική μας πορεία μέσα στο χρόνο και το χώρο. Από το ανατολικότερο άκρο του Αποστόλου Αντρέα ως το δυτικότερο του Ακάμα, η γη αυτή επιβιώνει με θρύλους και παραδόσεις που νοημαδοτούν το πρόσκαιρο παρόν μας. Εμείς, με την Ιστορία τετραγωνίζουμε τον κύκλο. Και σταυρώνουμε την πορεία μας. Γιατί εμείς αξίζει να ζούμε επειδή έχουμε λόγους να θυσιάσουμε τη ζωή μας. Για μερικούς αμφορείς. Για κάποια σαπιόξυλα από ελληνικά ναυάγια. Για μερικές αρχαίες κολώνες φαγωμένες από την αλμύρα και το φως της Μεσογείου. Για μερικούς πεταγμένους σταυρούς και σκουριασμένες καμπάνες… Πέρασαν 22 αιώνες από το ναυάγιο. Άλλοι τόσοι να περάσουν, το Καράβι της Κερύνειας είναι δικό μας για να διαλαλεί την ελληνική μας συνέχεια και ταυτότητα. Και να φωτίζει ως πυξίδα την ψυχή μας που διάσπαρτη ανά τους αιώνες καρτερά κι επιμένει στο γυρισμό. Στη γη της επαγγελίας. Στο Νόστιμον Ήμαρ.
Κώστας Μαυρίδης mavrides@ucy.ac.cy
__________________________
Δημοσιεύτηκε στον κυπριακό τύπο στις 10 και 11 Αυγούστου 2013
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου