Βιέννη – Στις διεθνής χρηματοοικονομικές οργανώσεις έχει σημάνει εκ νέου ο συναγερμός λόγω ανατολικής Ευρώπης. Μετά από ένα πρώτο κύμα το έτος 2008, οι δυτικοευρωπαϊκές τράπεζες άρχισαν ξανά στα μέσα του 2011 να μειώνουν τις χρηματοδοτήσεις για τις θυγατρικές στην ανατολική Ευρώπη. Στο δεύτερο εξάμηνο του 2013 επιταχύνθηκε για ακόμη μια φορά αυτή η τάση, βάση πληροφοριών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και ανατολικοευρωπαϊκής τράπεζας EBRD (1): «Εδώ μιλάμε για μια σημαντική και ανησυχητική εξέλιξη», είπε ο αντιπρόεδρος του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ, Asim Husain, στον Standard την Τρίτη στο περιθώριο ενός συνεδρίου επενδυτών στη Βιέννη.
Στο ΔΝΤ και την EBRD προκαλεί ανησυχία πρωτίστως η εξέλιξη των απαιτήσεων των τραπεζών έναντι οφειλετών στην ανατολική Ευρώπη, που ξεπερνά τα εθνικά σύνορα. Αυτές οι «απαιτήσεις εξωτερικού» αποτελούν βαρόμετρο για τη διάθεση των τραπεζών να επενδύσουν και να αναλάβουν ρίσκα σε μία περιοχή. Στην Ουγγαρία και τη Σλοβενία μειώθηκαν από το 2011 και έπειτα κατά περίπου 20% της οικονομικής δραστηριότητας (ΑΕΠ) της εκάστοτε χώρας. Από την φυγή κεφαλαίου έχουν πληγεί πολύ επίσης η Κροατία, Ρουμανία και Σερβία – όλες σημαντικές αγορές επενδύσεων για τις αυστριακές εταιρείες.
Οι δυτικοευρωπαϊκές τράπεζες έχουν αποσύρει από την κορύφωση της οικονομικής άνθησης και έπειτα συνολικά περίπου 165 δις. δολάρια (120 δισεκατομμύρια ευρώ) από την περιοχή – και σε αυτό το νούμερο δεν έχει καν προσμετρηθεί το νεότερο κύμα φυγής κεφαλαίων από το δεύτερο εξάμηνο του 2013. Ακριβή νούμερα θέλουν να δημοσιεύσουν την ερχόμενη βδομάδα το ΔΝΤ και η EBRD. Πρωτίστως το ΔΝΤ προειδοποιεί όμως επιπρόσθετα για ένα νέο πρόβλημα: Μέχρι στιγμής αναπλήρωναν τη φυγή των τραπεζών άλλοι επενδυτές, συγκεκριμένα εταιρείες και επενδυτές στην αγορά μετοχών και ομολόγων. Αυτό άλλαξε το τρίτο τρίμηνο του 2013 – «Για πρώτη φορά από το 2009, καταγράφει ξανά η περιοχή μία καθαρή φυγή κεφαλαίου», λέει ο Husain του ΔΝΤ.
Διάφορες αιτίες
Το γεγονός πως η απόσυρση κεφαλαίων στις τράπεζες επιταχύνθηκε στα τέλη του 2013, έχει να κάνει – σύμφωνα με πληροφορίες του Erik Berglöf, Chief Economist της EBRD – πρωτίστως με τις εξελίξεις εντός της ευρωζώνης. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ελέγχει αυτή την περίοδο την ποιότητα των τραπεζικών ισολογισμών και το φθινόπωρο θα ακολουθήσει ένας ακόμη έλεγχος, μέσω τεστ αντοχής για τους οικονομικούς οίκους. «Αυτοί οι έλεγχοι των ισολογισμών επιτάχυναν προφανώς την απόσυρση κεφαλαίων», λέει ο Berglöf.
Το γεγονός πως και οι επενδυτές αποσύρουν χρήματα, αιτιολογούν στο ΔΝΤ με τη στρατηγική της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ. Η Fed διοχέτευσε τα περασμένα χρόνια τεράστιες ποσότητες χρήματος στις χρηματαγορές και αυτή την περίοδο αρχίζει σιγά σιγά να μειώνει την εμπλοκή της – προφανώς αυτό φοβίζει μερικούς επενδυτές.
Κόκκινα δάνεια
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν η φυγή κεφαλαίων από την ανατολική Ευρώπη μπορεί να φρενάρει φέτος την οικονομική ανάπτυξη – στο ΔΝΤ το θεωρούν πιθανό. Από την άλλη το ΔΝΤ και η EBRD ήταν αισιόδοξα για την περιοχή. Καμία αμφιβολία δεν υπάρχει για τον Berglöf του EBRD, πως η οπισθοχώρηση των τραπεζών μακράν δεν έχει τελειώσει: «Μέχρι η διαδικασία να ολοκληρωθεί, θα περάσουν ακόμη δύο με τρία χρόνια.»
(1) European Bank for Reconstruction and Development = Ευρωπαϊκή τράπεζα για την ανοικοδόμηση και ανάπτυξη
(2) Wiener Institut für Internationale Wirtschaftsvergleiche = Ινστιτούτο διεθνών οικονομικών συγκρίσεων της Βιέννης
(2) Wiener Institut für Internationale Wirtschaftsvergleiche = Ινστιτούτο διεθνών οικονομικών συγκρίσεων της Βιέννης
Ακολουθεί το πρωτότυπο άρθρο:
IWF besorgt über Kapitalflucht aus OsteuropaANDRÁS SZIGETVARI
14. Jänner 2014, 19:34
Weniger Firmenkredite in Ungarn, weniger Geld für Banken in Rumänien: Investoren und Kreditinstitute ziehen massiv Kapital aus Osteuropa ab
Wien - Bei internationalen Finanzorganisationen läuten erneut die Alarmglocken wegen Osteuropa. Nach einer ersten Welle im Jahr 2008 haben westeuropäische Banken Mitte 2011 erneut damit begonnen, ihre Finanzierung für Tochterinstitute in Osteuropa zurückzufahren. Im zweiten Halbjahr 2013 hat sich diese Tendenz nach Angaben des Internationalen Währungsfonds (IWF) und der Osteuropabank EBRD noch einmal beschleunigt: "Wir sprechen hier von einer signifikanten und besorgniserregenden Entwicklung", sagte der Vizechef der Europaabteilung beim IWF, Asim Husain, dem Standard am Dienstag am Rande einer Investorenkonferenz in Wien.
IWF und EBRD macht vor allem die Entwicklung der grenzüberschreitenden Bankenforderungen gegenüber Schuldnern in Osteuropa Sorgen. Diese "foreign claims" sind ein Gradmesser für die Investitions- und Risikobereitschaft von Banken in einer Region. In Ungarn und Slowenien sind grenzüberschreitende Forderungen seit 2011 im Ausmaß von rund 20 Prozent der Wirtschaftsleistung des jeweiligen Landes zurückgegangen. Vom Kapitalabzug stark betroffen sind auch Kroatien, Rumänien und Serbien - alles wichtige Investitionsmärkte für Österreichs Unternehmen.
Insgesamt haben westeuropäische Banken seit dem Höhepunkt des Booms rund 165 Mrd. Dollar (120 Milliarden Euro) aus der Region abgezogen - und in dieser Zahl ist die jüngste Welle der Kapitalflucht aus dem zweiten Halbjahr 2013 noch nicht einmal eingerechnet. Genaue Daten wollen EBRD und IWF kommende Woche veröffentlichen. Vor allem der IWF warnt aber zusätzlich vor einem neuen Problem: Bisher haben andere Investoren, also Unternehmen und Anleger am Aktien- und Anleihenmarkt, den Abzug der Banken ausgeglichen. Dies hat sich im dritten Quartal 2013 geändert, "erstmals seit 2009 verzeichnete die Region da wieder einen Nettoabfluss von Kapital", sagt Husain vom IWF.
Verschiedene Ursachen
Die Gründe für die Entwicklungen sind vielfältig. Verantwortlich für den den Rückzug der Banken und Investoren ist ein Mix aus regionalen und überregionalen Ursachen. Die Kreditinstitute in Westeuropa versuchen seit 2011 ihre ausgedünnte Eigenkapitaldecke zu stärken. Weil viele Banken keine private Investoren anlocken können, fahren sie ihr Engagement in Ländern mit höherem Risiko zurück, um so regulatorische Vorgaben zu erfüllen. Ein Beispiel dafür ist die Raiffeisen Bank International, die einen Rückzug aus der Ukraine prüft und sogar über den Verkauf des Ungarngeschäfts verhandelt hat.
Dass sich der Kapitalabzug Ende 2013 bei den Banken beschleunigt hat, liegt nach Angaben von Erik Berglöf, Chefökonom der EBRD, vor allem an Entwicklungen in der Eurozone. Die Europäische Zentralbank prüft derzeit die Qualität der Bankbilanzen, im Herbst erfolgt ein weiterer Kontrollgang mittels eines Stresstests für die Geldhäuser. "Diese Bilanzchecks haben den Kapitalbezug offenbar beschleunigt", sagt Berglöf.
Dass auch Anleger Geld abgezogen haben, begründet man beim IWF mit der Strategie der US-Notenbank. Die Fed hat in den vergangenen Jahren massiv Geld in die Finanzmärkte gepumpt, derzeit beginnt sie langsam ihr Engagement zurückzufahren - offenbar verschreckt das einige Investoren.
Faule Kredite
Hinzu kommen aber auch regionale Faktoren: Slowenien, Kroatien und Serbien stecken in einer Rezession: "Die Unternehmen dort sind überschuldet. An Neukredite denkt kaum jemand", sagt Wladimir Gligorow vom Osteuropainstitut WIIW in Wien. Auch Ungarns Wirtschaft stagniert, nicht zuletzt wegen der niedrigen Inlandsnachfrage. Ebensolche Probleme gibt es in Rumänien, weshalb auch hier die Neunachfrage nach Krediten gebremst ist. Die Banken ihrerseits kämpfen in diesen Ländern mit einer horrend hohen Zahl an faulen Krediten.
Die große Frage ist, ob die Kapitalflucht aus Osteuropa das Wirtschaftswachstum heuer bremsen wird, beim IWF hält man dies für möglich. Dabei war Währungsfonds und EBRD zuletzt wieder optimistischer für die Region. Kein Zweifel besteht für Berglöf von der EBRD darin, dass der Bankenrückzug noch lange nicht abgeschlossen ist: "Bis der Prozess abgeschlossen ist, werden noch zwei bis drei Jahre vergehen."
http://derstandard.at/1388651007037/IWF-besorgt-ueber-Kapitalflucht-aus-Osteuropa
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου