«...Ο Ναός της Ολυμπίας, αγέρωχος και στερεός σαν φρούριο, κατέρρευσε από έναν πολύ ισχυρό σεισμό στην Ηλεία πριν από περίπου 2.500 χρόνια, ο Ναός του Απόλλωνα στο Καλαπόδι Φθιώτιδας εξαφανίστηκε από παρόμοια αιτία» επισημαίνει ο Μανόλης Κορρές, καθηγητής του ΕΜΠ. Το γιατί η Ακρόπολη δεν είχε τη δική τους τύχη οφείλεται, σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα στο "Βήμα", σε τρεις βασικούς παράγοντες:
στη χαμηλή σεισμικότητα της Αττικής,
στη σύσταση του εδάφους του Ιερού Βράχου και
στον τρόπο κατασκευής των μνημείων.
«Από παλιές και νεότερες έρευνες διαφόρων μελετητών, η Αττική προκύπτει ως περιοχή χαμηλής σεισμικότητας» παρατηρεί η Μαρία Ιωαννίδου, τέως διευθύντρια της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης. Για του λόγου το αληθές, από το 426 π.Χ. ως σήμερα μετρά εννέα ισχυρούς σεισμούς που προκάλεσαν καταγεγραμμένες ζημιές στην Ακρόπολη, εκ των οποίων οι επτά εκδηλώθηκαν εκτός Αττικής, στην Αταλάντη, στον Ωρωπό και στην Κόρινθο.
Οπωσδήποτε η σύνδεση των αρχιτεκτονικών μελών χωρίς αρμούς, με σιδερένιους συνδέσμους και ξύλινους πόλους, η σπονδυλωτή δόμηση των κιόνων και η τοποθέτηση των μεγάλων ορθογώνιων λίθων σε συνδυασμό με τα θεμέλια σε ευνοϊκό έδαφος είναι παράγοντες που πραγματοποιούν ως έναν βαθμό την απόσβεση της σεισμικής ενέργειας.
Θεωρεί, ωστόσο, ότι είναι «εξαιρετικά δύσκολο» να αποφανθεί κανείς ως προς το αν τα ασβεστολιθικά και σχιστολιθικά πετρώματα του εδάφους ή ο τρόπος κατασκευής συνιστά τον αποφασιστικό παράγοντα για την αποδεδειγμένη ανθεκτικότητα των έργων της κλασικής Αθήνας. Πάντως, «η κατασκευαστική μέθοδος των μνημείων, η κατάλληλη διαμόρφωση του συστήματος δόμησης, η επιλογή των υλικών, η υψηλή ποιότητα κατασκευής και οι λεπτομέρειές της υποδεικνύουν ότι οι δημιουργοί τους έλαβαν υπ' όψιν την πιθανότητα σεισμικών φορτίων».
Το βέβαιο είναι ότι για να υποστεί ζημιές ο Παρθενώνας απαιτείται ένα σεισμικό γεγονός μεγάλου μεγέθους. Πόσο ακριβώς; Σε άρθρο του 1996, στον τόμο «Archaeoseismology» (επιμέλεια Στ. Στείρου και Ρ. Τζόουνς) με τίτλο «Σεισμικές φθορές στα μνημεία της Ακρόπολης των Αθηνών», ο Μανόλης Κορρές σημείωνε ότι αν και «τα τελευταία 100 χρόνια διάφοροι σεισμοί έπληξαν την Αθήνα, μόνο εκείνος του 1981, μεγέθους 6,7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, με επίκεντρο περίπου 70 χλμ. από την Αθήνα, προξένησε μια μετατόπιση μικρότερη του ενός εκατοστού στους γωνιαίους κίονες της ανατολικής πλευράς του μνημείου», ενώ ενδεικτικά ο ισχυρότερος μετασεισμός, της τάξης των 6,4 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, δεν επέφερε καμία απολύτως μετατόπιση.
Αυτό δεν σημαίνει, φυσικά, ότι ο ναός βγήκε αλώβητος από την τότε σεισμική ακολουθία: στο άνω μέρος του υπήρξαν σοβαρές παραμορφώσεις, καθώς κίονες και δοκοί μετακινήθηκαν ως και 4 εκατοστά. Ωστόσο, για να συμπληρωθεί η εικόνα, θα πρέπει να προστεθεί εδώ ότι ακόμη και ο ισχυρός σεισμός της Πάρνηθας το 1999, ο φονικότερος στην Ελλάδα κατά τα τελευταία 50 χρόνια, με 145 νεκρούς, επηρέασε σε αμελητέο βαθμό τον Παρθενώνα.
Οι πραγματικές καταστροφές του Παρθενώνα.
«Τρεις είναι οι βασικότερες καταστροφές του Παρθενώνα κατά σειρά μεγέθους» σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Κορρέ.
«Η πυρκαγιά κατά την ύστερη αρχαιότητα από το πέρασμα μιας βαρβαρικής ορδής, πιθανώς των Ερούλων, το 267 μ.Χ. Το ξύλινο, χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς, τα δύο ξύλινα θυρόφυλλα, βάρους τριών τόνων το καθένα, και η στέγη κατέπεσαν φλεγόμενα και η κολοσσιαία θερμότητα που αναπτύχθηκε κατέστρεψε εσωτερικά τους κίονες και τους τοίχους. Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη ζημιά που υπέστη ο Παρθενώνας. Επεται η ανατίναξη του Μοροζίνι κατά τη διάρκεια του ενετοτουρκικού πολέμου, το 1687, και στη συνέχεια η αναστήλωσή του από το ελληνικό κράτος κατά τον 19ο αιώνα και ως τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μια και η τεχνολογία ήταν ολέθρια: τα σίδερα που χρησιμοποιήθηκαν προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές στα μνημεία - σκούριαζαν, φούσκωναν και έσπαζαν τα μάρμαρα σε διάφορες θέσεις. Από μια άποψη, αυτή είναι η δεύτερη μεγαλύτερη καταστροφή, οπότε η ανατίναξη, ως αυτοτελές γεγονός, πέφτει στην τρίτη θέση...».
______________
Πηγή: από άρθρο στο www.tovima.gr 17.02.2014
Ολόκληρο το άρθρο του Μ. Καρασαρίνη στο: http://www.tovima.gr/vimagazino/views/article/?aid=567659
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου