Γεώργιος Πικής: Συνομοσπονδιακά στοιχεία στη συμφωνία

Αναδημοσίευση από το philenews.com

Στοιχεία που παραπέμπουν σε συνομοσπονδία και όχι ομοσπονδία περιλαμβάνονται στο κοινό ανακοινωθέν Αναστασιάδη - Έρογλου της 11ης Φεβρουαρίου 2014. Αυτό τονίζει σε συνέντευξή του στον «Φιλελεύθερο» ο πρώην Δικαστής του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και πρώην Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γεώργιος Πικής. Στη συνέντευξή του, σημειώνει μεταξύ άλλων, πως η διακριτή ταυτότητα τού υπό γένεση κράτους συνιστά στοιχείο το οποίο ταυτίζει τη λύση με συνομοσπονδία και όχι ομοσπονδία. Ακόμη υποδεικνύει πως και η διπλή ταυτότητα αποτελεί στοιχείο συνομοσπονδίας. «Τα συστατικά στοιχεία της ομοσπονδίας είναι η τοπική αυτοκυβέρνηση ανάλογα με τον τόπο διαμονής. Δεν υπάρχει διαχωριστικό στοιχείο αναφορικά με την ταυτότητα των πολιτών», αναφέρει. Περαιτέρω, αναφέρει πως το κατάλοιπο της εξουσίας, ως αφήνεται να νοηθεί, θα ασκείται από τα συνιστώντα κράτη. Η ρύθμιση αυτή, αναφέρει, και πάλι παραπέμπει σε συνομοσπονδία ως και η πρόνοια ότι οι εξουσίες των συνιστώντων κρατών θα ασκούνται χωρίς επέμβαση από την κεντρική κυβέρνηση και αντίστροφα. Σημειώνει πως η εξουσία της κεντρικής κυβέρνησης δεν θα πηγάζει από την κοινή ψήφο του λαού, αλλά από τους εκατέρωθεν εκπροσώπους των δύο πλευρών, υπενθυμίζοντας πως αυτό προέβλεπε και το σχέδιο Ανάν.

Γράφει: Κώστας Βενιζέλος

-Με την αναφορά στο απαράδεκτο στάτους κβο, θεωρείτε ότι ξεκαθαρίζει πως πρέπει να φύγουν τα στρατεύματα, οι έποικοι και να αποκατασταθούν τα δικαιώματα; Σας ρωτώ επειδή ακούστηκαν διάφορες ερμηνείες.
- Η απάντηση είναι αρνητική. Η συμφωνία έχει ως βάση τη συνύπαρξη των δύο συνιστώντων κρατών χωρίς καμιά αναφορά στα κατοχικά στρατεύματα ή τους εποίκους, τους οποίους το ένα από τα συστατικά μέρη θεωρεί ως πολίτες του. Ο όρος «state» που χρησιμοποιείται στην κοινή διακήρυξη υποδηλώνει κατά πρώτο λόγο «an organized political community under one government, a commonwealth, a nation…» Concise Oxford Dictionary (οργανωμένη πολιτική κοινότητα κάτω από μία κυβέρνηση, κοινοπολιτεία, έθνος). Ο όρος «state» είναι συγγενικός προς τον όρο «polity» που πηγάζει από την ελληνική λέξη πολιτεία και σημαίνει -σύμφωνα με το Shorter Oxford English Dictionary on Historical Principles- «Civil order or organization. Administration of a state, a process of civil government or constitution». Ως προς τα δικαιώματα των πολιτών, κατά τον χρόνο πριν την εισβολή, δεν γίνεται καμιά αναφορά.

-Σε ένα εκτεταμένο κείμενο η μη αναφορά σε στρατεύματα και εδαφικό τι μπορεί να σημαίνει;
- Ως προς τα τουρκικά στρατεύματα, εύλογο συμπέρασμα είναι ότι η παρουσία τους δεν αποτελεί αντικείμενο των συνομιλιών. Καμιά αναφορά δεν γίνεται στην κοινή δήλωση στα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών για αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων.
Η απουσία ρητής αναφοράς στο εδαφικό επιδέχεται δύο ερμηνειών: Πρώτον, ότι δεν αποτελεί αντικείμενο των συνομιλιών εφόσον αυτές θεμελιώνονται στην ύπαρξη των δύο συνιστώντων κρατών και συν αυτώ, των κατοίκων τους. Δεύτερον, μπορεί επίσης να υποστηριχθεί, ότι ανάγεται σε μη επιλυθέντα προβλήματα («unresolved issues») που θα αποτελέσουν μέρος των συνομιλιών. Οποιαδήποτε ερμηνεία και εάν δοθεί στις σχετικές πρόνοιες της συμφωνίας, το εδαφικό, το πλέον σημαντικό θέμα επί τάπητος υποβαθμίζεται σε θέμα ήσσονος σημασίας. Ερωτάται πώς είναι παραδεκτό η ζώνη των Τ/κ που αποτελούσαν το 18% του πληθυσμού κατά τον χρόνο της εισβολής και ανάλογο ποσοστό γης να κατέχουν 38% περίπου του εδάφους ως αποτέλεσμα της εισβολής. Έκτοτε οι Τούρκοι δεν άφησαν σπιθαμή γης. Αντίθετα επεξέτειναν την κατοχή τους στα Στροβίλια, όπως διαπιστώνεται σε ψήφισμα του ΟΗΕ που διέταξε την αποχώρησή τους, χωρίς, όμως, ανταπόκριση.

-Τι εννοεί η κοινή δήλωση με τη διατύπωση «διακριτή ταυτότητα» των πολιτών εκατέρων των συμβαλλομένων οντοτήτων;
- Η διακριτή ταυτότητα του υπό γένεση κράτους συνιστά στοιχείο το οποίο ταυτίζει τη λύση με συνομοσπονδία και όχι ομοσπονδία. Εισάγεται φυλετικός και θρησκευτικός διαχωρισμός και ξεχωριστή ταυτότητα των πολιτών εκατέρου στοιχείου. Η μία ιθαγένεια, η μία κυριαρχία, η μια διεθνής προσωπικότητα δεν αμβλύνει αυτή την πτυχή της συμφωνίας που ανάγεται στην εσωτερική λειτουργία και διακυβέρνηση των συμβαλλόμενων κρατών. Ρητά υπογραμμίζεται στη συμφωνία ότι κοινή κυριαρχία, ιθαγένεια και μια διεθνής προσωπικότητα εκπηγάζει εξίσου, από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, τουτέστιν από τη διακριτή ταυτότητα των μελών των δύο συμβαλλομένων. Το γεγονός και μόνο ότι η συμφωνία συνομολογείται μεταξύ συνιστώντων κρατών, υποδηλώνει τη γένεση συνομοσπονδίας.

-Σε αντίθεση με τα ψηφίσματα, το κείμενο συμφωνίας αναφέρεται σε «δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία». Η αλλαγή της σειράς, αντί να είναι πρώτος ο όρος «διζωνική» ενέχει κάποια σημασία;
- Η αλλαγή δεν είναι τυχαία. Ενώ τα ψηφίσματα Ηνωμένων Εθνών και υψηλού επιπέδου συμφωνίες κάνουν πρόνοια για διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, η ταξινόμηση αντιστρέφεται. Πέραν τούτου, ενώ ο δικοινοτικός χαρακτήρας τού υπό μόρφωσιν νέου κράτους συνιστά κεντρικό σημείο της συμφωνίας, καμιά αναφορά δεν γίνεται στις ζώνες εκατέρας πλευράς, δηλαδή στο εδαφικό. Ειρήσθω ότι, η κατεχόμενη, από τα τουρκικά στρατεύματα περιοχή κατοικείτο από 80% και πλέον Έλληνες και λιγότερο του 20% Τούρκους. Η ιδιοκτησία γης ανήκει αντίστοιχα, σε Έλληνες και Τούρκους, στα ίδια περίπου ποσοστά. Τηρουμένων των πληθυσμιακών και γεωγραφικών αναλογιών, στην Κύπρο έγινε η μεγαλύτερη εθνοκάθαρση της σύγχρονης εποχής. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσω ότι η κατάκτηση και συν αυτή η εθνοκάθαρση και εποικισμός συνιστούν έγκλημα κατά της ανθρωπότητας καθώς και έγκλημα πολέμου βάσει της Συνθήκης της Ρώμης για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (άρθρα 7 και 8). Ο σκοπός των Τούρκων είναι εμφανής: έγκειται στη σταδιακή τουρκοποίηση της Κύπρου, την κατάκτηση μεγάλης έκτασης γης, των πλέον παραγωγικών περιοχών της και αύξηση του τουρκικού πληθυσμού με την κάθοδο εποίκων. Στην τελευταία επίσκεψή του στα κατεχόμενα, ο Τούρκος Πρωθυπουργός, σύμφωνα με δηλώσεις του που είδαν το φως της δημοσιότητας, είπε ότι κάθε ζευγάρι πρέπει να φέρνει στον κόσμο όχι λιγότερα από τέσσερα παιδιά.

-Η διπλή ταυτότητα είναι σύνηθες στοιχείο σε ομοσπονδιακά συστήματα; Εκ πρώτης όψεως παραπέμπει σε συνομοσπονδία;
- Η διπλή ταυτότητα αποτελεί όντως στοιχείο συνομοσπονδίας. Τα συστατικά στοιχεία της ομοσπονδίας είναι η τοπική αυτοκυβέρνηση ανάλογα με τον τόπο διαμονής. Δεν υπάρχει διαχωριστικό στοιχείο αναφορικά με την ταυτότητα των πολιτών. Η ομοσπονδία έχει ως έρεισμα την κοινή ταυτότητα των πολιτών της χώρας. Αναφορά μπορεί να γίνει στις ακόλουθες ομοσπονδίες: Η.Π.Α., Αυστραλία, Γερμανία, Καναδάς, Αργεντινή και άλλα κράτη. Και το Ηνωμένο Βασίλειο εξελίχτηκε σταδιακά σε ομοσπονδία απαρτιζόμενη από την Αγγλία, τη Σκωτία, την Ουαλία και τη Βόρεια Ιρλανδία. Στο Βέλγιο η ομοσπονδία παρουσιάζει προβλήματα που ενίοτε θέλουν τους Φλαμανδούς (ολλανδόφωνους) και τους Βαλόνους (γαλλόφωνους) σε ακραίες πολιτειακές συγκρούσεις. Η ξεχωριστή ταυτότητα των πολιτών είναι συστατικό συνομοσπονδιακού πολιτεύματος.

-Η μη καταγραφή των εξουσιών της κεντρικής κυβέρνησης και η ανάδειξη του κατάλοιπου εξουσίας πώς μπορεί να ερμηνευτεί;
- Η παράγραφος 4 της συμφωνίας προβλέπει ότι το Σύνταγμα θα καθορίσει όλες τις εξουσίες της κεντρικής κυβέρνησης, εξαντλητικά. Δηλαδή, τις βασικές εξουσίες και τα παρεπόμενα αυτών. Το κατάλοιπο της εξουσίας, ως αφήνεται να νοηθεί, θα ασκείται από τα συνιστώντα κράτη. Η ρύθμιση αυτή και πάλι παραπέμπει σε συνομοσπονδία ως και η πρόνοια ότι οι εξουσίες των συνιστώντων κρατών θα ασκούνται χωρίς επέμβαση από την κεντρική κυβέρνηση και αντίστροφα.

-Πολλοί υποστηρίζουν πως το ανακοινωθέν έχει στοιχεία του Σχεδίου Ανάν. Συμφωνείτε με τη διαπίστωση αυτή;
-Δεν έχουν καθόλου άδικο. Στο ανακοινωθέν γίνεται αναφορά στην πολιτική ισότητα των δύο κρατών. Αυτό υποδηλώνει ότι η εξουσία της κεντρικής κυβέρνησης δεν θα πηγάζει από την κοινή ψήφο του λαού, αλλά από τους εκατέρωθεν εκπροσώπους των δύο πλευρών, ως ήτο το κεντρικό σημείο του Σχεδίου Ανάν. Προέβλεπε ότι η εκτελεστική εξουσία θα ασκείτο από 6 μέλη: 4 υποδεικνυόμενα από την ελληνική και 2 από την τουρκική πλευρά. Καμιά όμως απόφαση δεν μπορούσε να ληφθεί εάν στην πλειοψηφία των τεσσάρων δεν μετείχε έστω και ένας από τους δύο εκπροσώπους της τουρκικής πλευράς.
Η Κάτω Βουλή θα αποτελείτο αντίστοιχα από αντιπροσώπους οι οποίοι θα εκλέγονταν από μέλη εκατέρας των κοινοτήτων: οι Έλληνες θα εξέλεγαν το 75% των εκπροσώπων και οι Τούρκοι το 25%. Το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να μεταβληθεί ανάλογα με μεταβολές της πληθυσμιακής αναλογίας των δύο κοινοτήτων. Στην Κάτω Βουλή θα ίσχυε η αρχή της πλειοψηφίας. Κανένας όμως νόμος ή ψήφισμά της δεν θα αποκτούσε ισχύ νόμου εκτός εάν εγκρινόταν από την Άνω Βουλή (Γερουσία) συνιστάμενη από 24 Έλληνες και 24 Τούρκους και πάλι εκλεγόμενους εκατέρωθεν από τα μέλη των δύο κοινοτήτων. Ωσάν να μην ήταν αρκετή αυτή η ισομέρεια των μελών στη Γερουσία, οριζόταν επίσης ότι απλή πλειοψηφία των 25 Γερουσιαστών δεν ήταν αρκετή. Έπρεπε η πλειοψηφία, όποια και αν ήταν, να περιλαμβάνει τουλάχιστον 6 μέλη από εκατέραν των κοινοτήτων. Η ίδια ισομέρεια προβλεπόταν και στη δικαστική εξουσία. Το Ανώτατο Δικαστήριο θα απαρτιζόταν από 3 Έλληνες, 3 Τούρκους και 3 ξένους Δικαστές.

-Αναλάβατε το επίπονο έργο της Διερευνητικής Επιτροπής για την Οικονομία. Το πόρισμα «έφυγε» από εσάς, οι πολίτες όμως, δεν είδαν να προχωρά η κάθαρση. Δεν υπάρχει, κατά την άποψή σας, καθυστέρηση;
-Στη μακρόχρονη υπηρεσία μου ως Δικαστής, δεν προέβηκα σε δημόσιο σχολιασμό αποφάσεών μου. Αυτές ομιλούν αφ’ εαυτών. Το ίδιο έπραξα και για το πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής. Γι’ αυτό δεν θα προβώ σε κανένα σχόλιο. Σημειώνω μόνο ότι, σύμφωνα με ενδιάμεση απόφαση της Ερευνητικής Επιτροπής, ήταν εκτός του πλαισίου αρμοδιοτήτων της η απόδοση ποινικών ή αστικών ευθυνών. Αυτό αποτελεί έργο άλλων.

-Σας ενόχλησαν οι επικρίσεις που είχατε δεχθεί τότε, στη διάρκεια λειτουργίας της Διερευνητικής Επιτροπής;
- Η απάντηση μου είναι αρνητική. Οδηγός σε όλη τη σταδιοδρομία μου ήταν η εκπλήρωση του καθήκοντος στη Δικαιοσύνη, με οδηγό την αλήθεια, μακριά από οποιαδήποτε διανοητική, κοινωνική ή συναισθηματική προκατάληψη.

Δεν εξουδετερώνεται ο κίνδυνος απόσχισης

-Υπάρχουν κίνδυνοι απόσχισης ;
- Η ιστορία αποκαλύπτει ότι κράτη με έντονα διαχωριστικά χαρακτηριστικά, φυλετικά ή και θρησκευτικά, έχουν τάση προς απόσχιση. Παραδείγματα: η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, η οποία κατέρρευσε τη δεκαετία του 1990, τεμαχίστηκε σε 15 κράτη. Άλλο παράδειγμα διασπασθείσας καλούμενης ομοσπονδίας συνιστά η Γιουγκοσλαβία που προέκυψε από την ένωση περιοχών της Βαλκανικής κατοικούμενων από νότιους Σλάβους με έντονες όμως θρησκευτικές και πολιτιστικές διαφορές. Και στη Γιουγκοσλαβία, η ομοσπονδία κατέρρευσε. Προέκυψαν 6 νέα κράτη και είναι υπό εκκόλαψη και 7ο στο Κοσσυφοπέδιο. Στη Βοσνία Ερζεγοβίνη που τη συνέστησαν τρία μέρη, Μουσουλμάνοι Σλάβοι, Σέρβοι Σλάβοι και Κροάτες Σλάβοι, με πρότυπα λειτουργίας ανάλογα με το Σχέδιο Ανάν, βρίσκεται στα πρόθυρα διάσπασης. Τέλος, η Τσεχοσλοβακία κατοικούμενη και πάλι από Σλάβους, με ξεχωριστό θρήσκευμα, Τσέχους Προτεστάντες και οι Σλοβάκους Καθολικούς, διασπάστηκε σε δύο κράτη, που αποτελούν σήμερα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Τσεχία και τη Σλοβακία. Παλαιότερα διεσπάσθη σε σύντομο χρόνο μετά τη συγκρότησή της, η Συνομοσπονδία Αιγύπτου και Συρίας – Ενωμένη Αραβική Δημοκρατία. Η πρόνοια του κοινού ανακοινωθέντος απαγορεύει την «ένωση, διχοτόμηση, απόσχιση ή οποιαδήποτε άλλη μονομερή αλλαγή στην κατάσταση πραγμάτων», δεν εξουδετερώνει τον κίνδυνο απόσχισης συνιστώντων κρατών δεδομένων των έντονων διαχωριστικών στοιχείων τα οποία εισάγονται. Επισημαίνεται ότι στη Σκωτία επίκειται δημοψήφισμα για απόσχισή της ή όχι από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Επτά εισηγήσεις για το τι μέλλει γενέσθαι

-Τι εισηγείστε προς αντιμετώπιση του Kυπριακού;
Πρώτον, η κοινή δήλωση είναι απαράδεκτη και ζημιογόνα. Κατανοώ ότι, μετά από τη σύναψή της, είναι δύσκολο να την αποκηρύξουμε. Πρέπει όμως με την πρώτη ευκαιρία, να απεγκλωβιστούμε από αυτή.

Δεύτερο, το πρώτο και σημαντικότερο θέμα του Kυπριακού είναι το εδαφικό, σε συνάρτηση πάντα με το θέμα των εποίκων και είναι τα πρώτα που πρέπει να συζητηθούν. Αν δεν υπάρξει αποδεκτή για τους Έλληνες λύση ως προς αυτά, πρέπει να διακοπούν οι συνομιλίες και να καταγγείλουμε τους Τούρκους για την εθνοκάθαρση και τα εγκλήματα τα οποία διέπραξαν στην Κύπρο κατά της ανθρωπότητας.

Τρίτο, πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα συναρτώνται με το άτομο και όχι με την ταυτότητά του ως Ελληνοκυπρίου ή Τουρκοκυπρίου.

Τέταρτο, η ομοσπονδιακή εξουσία πρέπει να πηγάζει από τον λαό ως σύνολο. Αυτό υποδηλώνουν οι Συμφωνίες και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ για την καθίδρυση ομοσπονδιακού πολιτεύματος. Αυτό είναι το συνεκτικό στοιχείο ομοσπονδίας που διαγράφει, ως αποκαλύπτει η ιστορία των ομοσπονδιών, περιλαμβανόμενης της Αμερικανικής ιστορίας, την καλλιέργεια κοινής ταυτότητας. Έτσι εκλέγηκε ο Μπαράκ Χουσέιν Ομπάμα, Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Η εμπέδωση του ανθρωπισμού ελευθερώνει τις δημιουργικές δυνάμεις του ανθρώπου προς κοινό όφελος, καλλιεργεί την αλληλεγγύη και την προώθηση κοινών σκοπών.

Πέμπτο, θέλω να υπενθυμίσω τη δήλωση της κ. Κλίντον, Υπουργού Εξωτερικών στην Κυβέρνηση Ομπάμα το 2009, όταν ερωτηθείσα από Αμερικανό βουλευτή ελληνικής καταγωγής τι νομίζει για το Σχέδιο Ανάν είπε: «The Annan Plan was extremely unfair for the Greek-Cypriots. The USA used improper pressure for its acceptance. This shall not be repeated.» (Το Σχέδιο Ανάν ήταν εξαιρετικά άδικο για τους Ελληνοκύπριους. Οι Η.Π.Α. άσκησαν απαράδεκτη πίεση για την αποδοχή του. Αυτό δεν θα επαναληφθεί.) Αυτό ας το έχει υπόψη του όλος ο πολιτικός κόσμος της Κύπρου. Είναι δε η καλύτερη απάντηση στα λεγόμενα από τον Τούρκο Πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του, ότι αρνηθήκαμε το Σχέδιο Ανάν και είμαστε υπαίτιοι για τη μη λύση του κυπριακού.

Έκτο, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η Κυπριακή Δημοκρατία αποτέλεσε το στήριγμα για επιβίωση των Ελλήνων σε μέρος της πατρώας γης και στον διεθνή χώρο. Αναμόρφωσή της, στο πλαίσιο συνομιλιών για τη λύση του κυπριακού, πρέπει να έχει ως γνώμονα την αποκατάσταση των τρωθέντων δικαιωμάτων του λαού. Οποιαδήποτε συμφωνία για λύση του κυπριακού πρέπει να έχει ως υπόβαθρο την υπόσταση και συνέχιση ύπαρξης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στο κοινό ανακοινωθέν δεν γίνεται καμιά αναφορά επί του προκειμένου.

Έβδομο, η ιστορία διδάσκει ότι το δίκαιο χάνεται μόνο όταν ο φορέας του το απεμπολήσει. Αυτό ας αποτελέσει τον οδηγό για την προάσπιση των δικαιωμάτων του πολύπαθου λαού της Κύπρου.

_________________
Πηγή: www.philenews.com 24.02.2014
- See more at: http://www.philenews.com/el-gr/koinonia-anthropoi/443/186948/georgios-pikis-synomospondiaka-stoicheia-sti-symfonia#sthash.TenX7PRq.dpuf