Παπαφλέσσας: "ή θα νικήσω ή θα πεθάνω"

Στο βιβλίο "Αίμα χαμένο και κερδισμένο"* ο Μ. Καραγάτσης τοποθετεί το φανταστικό του ήρωα Μίχαλο Ρούση να πολεμάει στη μάχη στο Μανιάκι, η οποία τελείωσε με την ηρωική θυσία του Παπαφλέσσα και των παλικαριών του. Ωστόσο ο Καραγάτσης είναι ιδιαίτερα αυστηρός με τον Παπαφλέσσα, διατυπώνοντας στο βιβλίο του αντιρρήσεις ως προς τις αποφάσεις του αλλά και ως προς την πολεμική τακτική του.

Ο διάλογος που ακολουθεί μεταξύ Ρούση και Παπαφλέσσα είναι προϊόν μυθοπλασίας και όχι ιστορικό γεγονός:

Ο Δικαίος πετάχτηκε όρθιος, γεμάτος παραφορά:
-Μ’ αγκαστρώσατε όλοι σας με τον Κολοκοτρώνη! θα σας δείξω τι αξίζω! Πάω να πολεμήσω, σου λέω! Κι ή θα νικήσω ή θα πεθάνω!
-Ο Κολοκοτρώνης, είπε ο Μίχαλος ήρεμα, δεν ξεκινούσε ποτέ να νικήσει ή να πεθάνει, αλλά μόνο να νικήσει. Και νικούσε. Δεν είναι η παράφορη απελπισία μα η γαληνεμένη πεποίθηση που κάνει τον πολέμαρχο. Σκοπός μας δεν είναι να πέσουμε ηρωικά πάνω στον τάφο της Ελλάδας, αλλά να γλυτώσουμε την Ελλάδα οπωσδήποτε. Σ’ έναν αγώνα, οι Λεωνίδες έχουν ίσως τη σημασία τους. Τη νίκη όμως τη δίνουν οι Θεμιστοκλήδες.
-Κι αν νικήσω, Μίχαλε; Αν νικήσω;
-Οι άνθρωποι που παίζουν την τύχη της πατρίδας τους πάνω στο χαρτί της ματαιοδοξίας τους, δε νικούν ποτέ. Αν αγαπούσες πραγματικά και βαθιά την Ελλάδα, δε θα διακινδύνευες ποτέ την τύχη της πλάι στην τύχη σου. Θάκανες κάτι άλλο, που θα σου χάριζε πολύ μεγαλύτερη δόξα.
-Τι;
-Θα λευτέρωνες τον Κολοκοτρώνη.

Ο Παπαφλέσας χτύπησε το στήθος του με τα δυο του χέρια.
-Τον Κολοκοτρώνη! Αυτή ήταν η πρώτη μου σκέψη -μάρτυς μου ο Θεός! Το είπα στον Κουντουριώτη, στον Κωλέτη: “Πρέπει να λευτερώσουμε το Γέρο! Μόνον αυτός μπορεί να τα βγάλει πέρα με τον Μπραήμη!” Αυτοί όμως μόνο που δε μ’ έπνιξαν. Τι να κάνω, λοιπόν; Ξεκίνησα εγώ… Στην αναβροχιά καλό είν’ και το χαλάζι!
(…)
-Χαίρω πολύ, είπε ο Μίχαλος, που σ’ ακούω να μιλάς με τόση πατριωτική ανιδιοτέλεια. Και σου αναγγέλλω ένα νέο που, δίχως άλλο, δεν το ξέρεις -δεν είναι ούτε δυο ώρες που μούρθε το γράμμα από τ’ Ανάπλι, με καΐκι: Η Κυβέρνηση λευτέρωσε τον Κολοκοτρώνη και τον διόρισε αρχιστράτηγο.
Ο Παπαφλέσας πάνιασε ολόκληρος. Σπασμός λύσσας παίδεψε τ’ αφρισμένα του χείλια:
-Α, τους άτιμους! εμούγκρισε. Μου την έσκασαν μπαμπέσικα, οι κερατάδες! Όταν τους το είπα εγώ να τόνε λευτερώσουν, αρνήθηκαν!
–Τους το είπες επειδή ήσουν σίγουρος πως θ’ αρνηθούν…
-Και τώρα που ξεκίνησα, τον αμολάν ξωπίσω μου, να μου κάνει χαλάστρα! Δε θα τους περάσει, όμως! Θα τους δείξω, εγώ… Θα τους δείξω!
-Ναι, πώς! σάρκασε ο Μίχαλος. Θα τους κάνεις τα τρία δύο…
(…)

Το δίχως άλλο ο Κολοκοτρώνης δε θα πάθαινε ποτέ μια τέτοια δουλειά, να τον περιζώσει ο εχτρός και να τον τσακώσει σαν ποντικό στη φάκα. Και πρώτα, ο Γέρος δε θάπιανε το μέρος που έπιασε ο αρχιμαντρίτης -χαμηλά στα ριζά της πλαγιάς- αλλά θα σκάρωνε τα ταμπούρια του πολύ ψηλότερα, σε τρόπο να δίνει απόσταση ανάμεσα στον εχτρό που γιουρουστάει και στον Έλληνα που βαστάει άμυνα. Ύστερα, θα κρατούσε οπωσδήποτε ανοιχτό το δρόμο της υποχώρησης, γιατί ο καλός στρατηγός δεν τόχει ντροπή να υποχωρεί όταν το καλεί η ανάγκη. Και τέλος, κρίνοντας τι δύναμη είχε ν’ αντιπαρατάξει στ’ ασκέρια του Μπραήμη, διόλου απίθανο να υποχωρούσε δίχως να δώσει μάχη. Γιατί χρέος του άξιου στρατηγού δεν είναι να πολεμάει τον εχτρό οπουδήποτε κι οπωσδήποτε, αλλά μόνον όταν υπάρχουν ελπίδες να κερδηθεί η μελλούμενη μάχη. Αυτό το αλφαβητάριο της πολεμικής τέχνης ήταν αδύνατο να μην το ξέρει ο Παπαφλέσας. Μόνο που ανάμεσα σε γνώση κι εφαρμογή της γνώσης, υπάρχει η άβυσσο της προσωπικότητας του Αρχηγού. Ο Παπαφλέσας αποφάσισε να ταμπουρωθεί έτσι χαμηλά και -ας πούμε το λόγο- άφησε τον εχτρό επίτηδες να τον κυκλώσει, γιατί δεν είχε άλλο τρόπο ν’ αναγκάσει τα παληκάρια του να πολεμήσουν. Κι η μελλούμενη μάχη δεν ήταν για τον αρχιστράτηγο μια πράξη εθνική, μα μια υπόθεση ατομική, όπου οι προϋποθέσεις της “υγιούς” στρατηγικής και ταχτικής δεν είχαν εφαρμογή. 

Μ. Καραγάτσης: “Αίμα χαμένο και κερδισμένο”
Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ

Σημείωση: Το βιβλίο του Καραγάτση “Αίμα χαμένο και κερδισμένο” αποτελεί μέρος μιας τριλογίας που έγραψε ο Καραγάτσης με θέμα την ελληνική επανάσταση. Τα τρία βιβλία αυτής της τριλογίας είναι: Ο κοτζάμπασης του Καστρόπυργου (1944), “Αίμα χαμένο και κερδισμένο” (1947) και "Τα στερνά του Μίχαλου" (1949).

Πηγή παρούσας ανάρτησης: http://logomnimon.wordpress.com
από το: "ιστορίες – μαρτυρίες (1821-1834)"