Οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. δεν αποτίμησαν σωστά τα δεδομένα στην Ουκρανία και το γεγονός ότι διακυβεύονται δραματικά μεγαλύτερα συμφέροντα της Ρωσίας, ιδιαίτερα στην Κριμαία, δηλώνει σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» ο πρόεδρος της εταιρείας ανάλυσης Eurasia Group, Ιαν Μπρέμερ.
Η συνέντευξη (στον Αθανάσιο Έλλι) στη συνέχεια:
– Πώς κρίνετε τον χειρισμό της κρίσης από τη Δύση;
– Η υποστήριξη που παρείχαν οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. στην ουκρανική αντιπολίτευση ευθύς μετά την αναχώρηση του προέδρου Γιανουκόβιτς από τη χώρα ουσιαστικά παραβίασε τη συμφωνία που είχαν υπογράψει οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών, η αντιπολίτευση και ο Γιανουκόβιτς. Η πρώτη αμερικανική αντίδραση ήταν να εκλάβουν το νέο σκηνικό ως «νίκη», αλλά μια νίκη δεν ήταν ποτέ μέρος της εξίσωσης στην περίπτωση της Ουκρανίας, όπου τα ρωσικά συμφέροντα είναι δραματικά μεγαλύτερα από αυτά των Αμερικανών και των Ευρωπαίων. Από την πλευρά της, η νέα ουκρανική κυβέρνηση έσπευσε να προκαλέσει τη Ρωσία, διαλύοντας τις ουκρανικές ειδικές δυνάμεις, ανακηρύσσοντας εγκληματία τον πρώην πρόεδρο και καταργώντας τα ρωσικά από δεύτερη επίσημη γλώσσα της χώρας.
– Οι ενέργειες του Πούτιν;
– Οι Ρώσοι δηλώνουν ότι θα σεβαστούν την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και είμαι βέβαιος ότι θα δώσουν μια ερμηνεία στις ενέργειές τους που θα συνάδει με αυτήν τους τη θέση, όπως ότι η ανατροπή του Γιανουκόβιτς και ο σχηματισμός της νέας κυβέρνησης, ήταν παράνομες ενέργειες και οι πολίτες της Κριμαίας αποζητούν τη βοήθεια και την προστασία της Ρωσίας. Τυπικά αυτά ισχύουν. Φυσικά και η Μόσχα από την πλευρά της προέβη σε πολλές παραβιάσεις, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα. Η ουσία είναι πως εάν θέλει η Δύση να επικαλεσθεί το διεθνές δίκαιο, δεν θα έχει νομική βάση να το κάνει, αλλά ακόμη και αν είχε, δεν θα ήταν σε θέση να την επιβάλει. Ο Πούτιν έχει κινηθεί ταχύτατα, εξασφαλίζοντας εντός ωρών ομόφωνη ψήφο από την Ανω Βουλή υπέρ μιας ρωσικής επέμβασης στην Ουκρανία. Αυτό που παραμένει να απαντηθεί είναι εάν η ρωσική επέμβαση θα περιοριστεί στη Χερσόνησο της Κριμαίας ή θα επεκταθεί και στην προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών ρωσικής εθνότητας που ζουν εκτός Κριμαίας.
– Η αντίδραση των ΗΠΑ και της Ε.Ε.;
– Με την αντίδρασή της η Δύση έδειξε ότι είχε εσφαλμένη αποτίμηση της κατάστασης, καθώς ο Πούτιν ήδη ήλεγχε την Κριμαία. Θα υπάρξουν επιπτώσεις στο θέμα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, όπου η Ρωσία θα είναι λιγότερο συνεργάσιμη, αλλά και της Συρίας, όπου η Μόσχα θα αλλάξει στάση, δυσχεραίνοντας την υλοποίηση του σχεδίου καταστροφής του χημικού οπλοστασίου του Ασαντ.
– Υπάρχει πιθανότητα στρατιωτικής σύγκρουσης;
– Η πιθανότητα αμερικανικής στρατιωτικής αντίδρασης είναι μηδενική. Το ΝΑΤΟ θα κληθεί να προβεί σε κάποια ενέργεια. Ενδεχομένως θα αποστείλει πλοία στη Μαύρη Θάλασσα. Δεν θα υπάρξει ανταλλαγή πυρών, όμως θα προκληθούν «θερμές» διακυμάνσεις στις αγορές.
– Ποια θα είναι η τελική έκβαση σε γεωπολιτικό επίπεδο;
– Τα καλά νέα είναι ότι η Ρωσία δεν έχει πλέον τη σημασία που είχε στο παγκόσμιο στερέωμα. Οντως, μέρος του προβλήματος είναι ότι η Ρωσία είναι μια δύναμη σε πτώση και η απάντηση της Δύσης στην Ουκρανία ήταν να το διαμηνύσει αυτό ευθέως στον Πούτιν. Αλλά στο μυαλό του Ρώσου προέδρου αυτό κατέστησε αναγκαία μια αποφασιστική απάντηση. Η Ρωσία θα επιχειρήσει να προσεγγίσει την Κίνα. Αν και ίσως δούμε μια συμβολική συνεργασία, οι Κινέζοι δεν θα υποστηρίξουν τη Μόσχα, καθώς δεν θέλουν να τραυματίσουν την ισορροπημένη σχέση και τα συμφέροντά τους με τις ΗΠΑ. Πάντως, η εξέλιξη της υπόθεσης έπληξε σημαντικά την αξιοπιστία της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Η ευθεία προειδοποίηση από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους απερρίφθη άμεσα και χωρίς περιστροφές από τη Ρωσία. Αυτό εκπέμπει ένα μήνυμα αδυναμίας και δημιουργεί ανησυχίες στους συμμάχους των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο για το πόσο αποφασισμένη να τους υπερασπιστεί είναι η Ουάσιγκτον.
– Πώς μπορεί να επηρεάσει η κρίση την Ελλάδα;
– Στο σημερινό περιβάλλον εμφανίζεται ενδεχομένως μία ευκαιρία για την Ελλάδα να εργαστεί με τη Ρωσία, η οποία δεν έχει πολλούς φίλους ενώ η Ελλάδα δεν έχει χρήματα. Μπορεί, λοιπόν, βραχυπρόθεσμα να εμφανίζεται κάποια προοπτική οικονομικής συνεργασίας, αλλά η Αθήνα πρέπει να αποφύγει μακροπρόθεσμη εμπλοκή της με τη Ρωσία, καθώς πρόκειται για μια όλο και περισσότερο απομονωμένη δύναμη που βιώνει μια σταδιακή πτώση.
– Το δημοψήφισμα μπορεί να προσφέρει διέξοδο;
– Η Ρωσία δεν θα υποχωρήσει και δεν θα φύγει από την Κριμαία, ανεξάρτητα από τις πιέσεις των ΗΠΑ, και αυτό σημαίνει πως αν οι ΗΠΑ θέλουν να βρεθεί λύση, θα πρέπει να βρουν έναν τρόπο να αποδεχθούν αυτή την πραγματικότητα.
– Πώς θα χειριστούν την εξέλιξη οι Αμερικανοί;
– Οι ΗΠΑ δημιούργησαν ένα άνοιγμα λέγοντας ότι η ουκρανική κυβερνηση πρέπει να εισέλθει σε συζητήσεις για δημοψήφισμα. Αυτή είναι η πρόκληση. Η σημερινή ουκρανική κυβέρνηση θα πρέπει να πιεσθεί πολύ για να το αποδεχθεί αυτό. Οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι πρέπει να εργασθούν στο παρασκήνιο ώστε να πείσουν τους Ουκρανούς να αποδεχθούν ένα δημοψήφισμα σε αντάλλαγμα με την αναγνώριση από τη Ρωσία της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, όπως και μια διαδικασία που θα οδηγήσει σε εκλογή νέας ουκρανικής κυβέρνησης. Ο Κέρι θα είναι σε θέση να το παρουσιάσει αυτό ως ένα βήμα πίσω από τη Ρωσία. Οι υποστηρικτές της κυβέρνησης Ομπάμα θα το δεχθούν, ενώ οι αντίπαλοι θα πουν ότι πρόκειται για κατευνασμό της Ρωσίας. Αλλά με δεδομένο ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την Ουκρανία, αυτή θα είναι μια λογική διέξοδος για τον Λευκό Οικο. Η εναλλακτική είναι μια κλιμάκωση με κυρώσεις που δεν θα αποδώσουν, και ανάλογη απάντηση από τη Ρωσία, με τον ουκρανικό λαό παγιδευμένο στη μέση, και με τους Ευρωπαίους να παρακολουθούν στο περιθώριο.
________________
Η συνέντευξη (στον Αθανάσιο Έλλι) στη συνέχεια:
– Πώς κρίνετε τον χειρισμό της κρίσης από τη Δύση;
– Η υποστήριξη που παρείχαν οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. στην ουκρανική αντιπολίτευση ευθύς μετά την αναχώρηση του προέδρου Γιανουκόβιτς από τη χώρα ουσιαστικά παραβίασε τη συμφωνία που είχαν υπογράψει οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών, η αντιπολίτευση και ο Γιανουκόβιτς. Η πρώτη αμερικανική αντίδραση ήταν να εκλάβουν το νέο σκηνικό ως «νίκη», αλλά μια νίκη δεν ήταν ποτέ μέρος της εξίσωσης στην περίπτωση της Ουκρανίας, όπου τα ρωσικά συμφέροντα είναι δραματικά μεγαλύτερα από αυτά των Αμερικανών και των Ευρωπαίων. Από την πλευρά της, η νέα ουκρανική κυβέρνηση έσπευσε να προκαλέσει τη Ρωσία, διαλύοντας τις ουκρανικές ειδικές δυνάμεις, ανακηρύσσοντας εγκληματία τον πρώην πρόεδρο και καταργώντας τα ρωσικά από δεύτερη επίσημη γλώσσα της χώρας.
– Οι ενέργειες του Πούτιν;
– Οι Ρώσοι δηλώνουν ότι θα σεβαστούν την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και είμαι βέβαιος ότι θα δώσουν μια ερμηνεία στις ενέργειές τους που θα συνάδει με αυτήν τους τη θέση, όπως ότι η ανατροπή του Γιανουκόβιτς και ο σχηματισμός της νέας κυβέρνησης, ήταν παράνομες ενέργειες και οι πολίτες της Κριμαίας αποζητούν τη βοήθεια και την προστασία της Ρωσίας. Τυπικά αυτά ισχύουν. Φυσικά και η Μόσχα από την πλευρά της προέβη σε πολλές παραβιάσεις, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα. Η ουσία είναι πως εάν θέλει η Δύση να επικαλεσθεί το διεθνές δίκαιο, δεν θα έχει νομική βάση να το κάνει, αλλά ακόμη και αν είχε, δεν θα ήταν σε θέση να την επιβάλει. Ο Πούτιν έχει κινηθεί ταχύτατα, εξασφαλίζοντας εντός ωρών ομόφωνη ψήφο από την Ανω Βουλή υπέρ μιας ρωσικής επέμβασης στην Ουκρανία. Αυτό που παραμένει να απαντηθεί είναι εάν η ρωσική επέμβαση θα περιοριστεί στη Χερσόνησο της Κριμαίας ή θα επεκταθεί και στην προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών ρωσικής εθνότητας που ζουν εκτός Κριμαίας.
– Η αντίδραση των ΗΠΑ και της Ε.Ε.;
– Με την αντίδρασή της η Δύση έδειξε ότι είχε εσφαλμένη αποτίμηση της κατάστασης, καθώς ο Πούτιν ήδη ήλεγχε την Κριμαία. Θα υπάρξουν επιπτώσεις στο θέμα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, όπου η Ρωσία θα είναι λιγότερο συνεργάσιμη, αλλά και της Συρίας, όπου η Μόσχα θα αλλάξει στάση, δυσχεραίνοντας την υλοποίηση του σχεδίου καταστροφής του χημικού οπλοστασίου του Ασαντ.
– Υπάρχει πιθανότητα στρατιωτικής σύγκρουσης;
– Η πιθανότητα αμερικανικής στρατιωτικής αντίδρασης είναι μηδενική. Το ΝΑΤΟ θα κληθεί να προβεί σε κάποια ενέργεια. Ενδεχομένως θα αποστείλει πλοία στη Μαύρη Θάλασσα. Δεν θα υπάρξει ανταλλαγή πυρών, όμως θα προκληθούν «θερμές» διακυμάνσεις στις αγορές.
– Ποια θα είναι η τελική έκβαση σε γεωπολιτικό επίπεδο;
– Τα καλά νέα είναι ότι η Ρωσία δεν έχει πλέον τη σημασία που είχε στο παγκόσμιο στερέωμα. Οντως, μέρος του προβλήματος είναι ότι η Ρωσία είναι μια δύναμη σε πτώση και η απάντηση της Δύσης στην Ουκρανία ήταν να το διαμηνύσει αυτό ευθέως στον Πούτιν. Αλλά στο μυαλό του Ρώσου προέδρου αυτό κατέστησε αναγκαία μια αποφασιστική απάντηση. Η Ρωσία θα επιχειρήσει να προσεγγίσει την Κίνα. Αν και ίσως δούμε μια συμβολική συνεργασία, οι Κινέζοι δεν θα υποστηρίξουν τη Μόσχα, καθώς δεν θέλουν να τραυματίσουν την ισορροπημένη σχέση και τα συμφέροντά τους με τις ΗΠΑ. Πάντως, η εξέλιξη της υπόθεσης έπληξε σημαντικά την αξιοπιστία της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Η ευθεία προειδοποίηση από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους απερρίφθη άμεσα και χωρίς περιστροφές από τη Ρωσία. Αυτό εκπέμπει ένα μήνυμα αδυναμίας και δημιουργεί ανησυχίες στους συμμάχους των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο για το πόσο αποφασισμένη να τους υπερασπιστεί είναι η Ουάσιγκτον.
– Πώς μπορεί να επηρεάσει η κρίση την Ελλάδα;
– Στο σημερινό περιβάλλον εμφανίζεται ενδεχομένως μία ευκαιρία για την Ελλάδα να εργαστεί με τη Ρωσία, η οποία δεν έχει πολλούς φίλους ενώ η Ελλάδα δεν έχει χρήματα. Μπορεί, λοιπόν, βραχυπρόθεσμα να εμφανίζεται κάποια προοπτική οικονομικής συνεργασίας, αλλά η Αθήνα πρέπει να αποφύγει μακροπρόθεσμη εμπλοκή της με τη Ρωσία, καθώς πρόκειται για μια όλο και περισσότερο απομονωμένη δύναμη που βιώνει μια σταδιακή πτώση.
– Το δημοψήφισμα μπορεί να προσφέρει διέξοδο;
– Η Ρωσία δεν θα υποχωρήσει και δεν θα φύγει από την Κριμαία, ανεξάρτητα από τις πιέσεις των ΗΠΑ, και αυτό σημαίνει πως αν οι ΗΠΑ θέλουν να βρεθεί λύση, θα πρέπει να βρουν έναν τρόπο να αποδεχθούν αυτή την πραγματικότητα.
– Πώς θα χειριστούν την εξέλιξη οι Αμερικανοί;
– Οι ΗΠΑ δημιούργησαν ένα άνοιγμα λέγοντας ότι η ουκρανική κυβερνηση πρέπει να εισέλθει σε συζητήσεις για δημοψήφισμα. Αυτή είναι η πρόκληση. Η σημερινή ουκρανική κυβέρνηση θα πρέπει να πιεσθεί πολύ για να το αποδεχθεί αυτό. Οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι πρέπει να εργασθούν στο παρασκήνιο ώστε να πείσουν τους Ουκρανούς να αποδεχθούν ένα δημοψήφισμα σε αντάλλαγμα με την αναγνώριση από τη Ρωσία της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, όπως και μια διαδικασία που θα οδηγήσει σε εκλογή νέας ουκρανικής κυβέρνησης. Ο Κέρι θα είναι σε θέση να το παρουσιάσει αυτό ως ένα βήμα πίσω από τη Ρωσία. Οι υποστηρικτές της κυβέρνησης Ομπάμα θα το δεχθούν, ενώ οι αντίπαλοι θα πουν ότι πρόκειται για κατευνασμό της Ρωσίας. Αλλά με δεδομένο ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την Ουκρανία, αυτή θα είναι μια λογική διέξοδος για τον Λευκό Οικο. Η εναλλακτική είναι μια κλιμάκωση με κυρώσεις που δεν θα αποδώσουν, και ανάλογη απάντηση από τη Ρωσία, με τον ουκρανικό λαό παγιδευμένο στη μέση, και με τους Ευρωπαίους να παρακολουθούν στο περιθώριο.
________________
Πηγή: kathimerini.gr 09.03.2014 - Άρθρο: Αθανάσιος Έλλις.
http://www.kathimerini.gr/757301/article/epikairothta/kosmos/den-apotimh8hke-swsta-h-shmasia-ths-krimaias
http://www.kathimerini.gr/757301/article/epikairothta/kosmos/den-apotimh8hke-swsta-h-shmasia-ths-krimaias
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου