Η χρηματοοικονομική μηχανική (financial engineering)

από την "Καθημερινή"

του Δρ. Παναγιώτη Ξυδιώνα*

Το 1990 ο Harry Markowitz έλαβε το Νομπέλ Οικονομικών για την έρευνά του πάνω στη θεωρία χαρτοφυλακίου. Οι μεθοδολογικές προσεγγίσεις που χρησιμοποίησε υπήρξαν, για την εποχή, τόσο καινοτόμες και μαθηματικά πολύπλοκες που, κατά την παρουσίαση της διδακτορικής του διατριβής στο Πανεπιστήμιο του Chicago το 1955, ακόμα και αυτός ο θρύλος Milton Friedman, δήλωσε ότι η επιστημονική συνδρομή του Markowitz δεν είχε καμία σχέση με την οικονομική επιστήμη.

Ο Markowitz ήταν εκείνος που εισήγαγε το θεμελιώδες υπόδειγμα μέσου -διακύμανσης, δηλαδή ένα μαθηματικό πρότυπο άριστης σύνθεσης χαρτοφυλακίων, το οποίο βασιζόμενο στον ανταγωνισμό των επενδυτικών κριτηρίων της απόδοσης και του κινδύνου, ως απώτερο στόχο είχε τον υπολογισμό των ποσοστών συμμετοχής των διαφόρων χρεογράφων σε μια συνολική επένδυση. Η παραπάνω εργασία τοποθετεί επίσημα τη χρονική αφετηρία του κοινού δρόμου των μαθηματικών και της οικονομικής θεωρίας. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, η ιστορική εξέλιξη των πραγμάτων στον κόσμο συνέτεινε στη στέρεα εδραίωση αυτής της σχέσης. Φυσικοί και μαθηματικοί, οι οποίοι άλλοτε προσέφεραν τις υπηρεσίες τους σε πανεπιστημιακά εργαστήρια πυρηνικής τεχνολογίας, έγιναν παραπάνω από ανάρπαστοι στον κύκλο της επενδυτικής τραπεζικής βιομηχανίας. Η παγκοσμιοποίηση των αγορών κεφαλαίου και χρήματος οροθέτησαν επιτακτικά την ανάγκη για τη δημιουργία νέων επενδυτικών μέσων. Ο σχεδιασμός και η σύνθεση των νέων χρηματοοικονομικών εργαλείων, τα οποία εξ αντικειμένου θα απαιτούσαν ισχυρό μαθηματικό τεχνογνωσιακό υπόβαθρο και απόθεμα ερευνητικής εμπειρίας, ήταν το αντικείμενο που ανατέθηκε στους ανθρώπους με το ως άνω επιστημονικό προφίλ. Ενα νέο αντικείμενο γεννήθηκε. Η χρηματοοικονομική μηχανική (financial engineering).

Ειδικότερα, η χρηματοοικονομική μηχανική προσδιορίζεται από την τομή τριών επιστημών. Των εφαρμοσμένων μαθηματικών, της χρηματοοικονομικής θεωρίας και της επιστήμης των υπολογιστών. Στο όριο της εκλαϊκευμένης διατύπωσης, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι, όπως οι πολιτικοί μηχανικοί σχεδιάζουν πολύπλοκες στατικές δομές και οι ηλεκτρολόγοι ή μηχανολόγοι μηχανικοί υλοποιούν ολοκληρωμένα συστήματα βιομηχανικών διατάξεων, έτσι και οι μηχανικοί της χρηματοοικονομίας καλούνται να συνθέσουν νέα, εξειδικευμένα και υβριδικά χρηματοοικονομικά μέσα.

Η καταστροφική επίδραση της πρόσφατης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης κατέδειξε με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο το ευάλωτο των διεθνών αγορών. Και έθεσε ένα καίριο ερώτημα: Μήπως τελικά οι υπερφυσικές χρηματοοικονομικές καινοτομίες, προϊόντα και διαδικασίες, που εισήχθησαν στις αγορές τις τελευταίες δεκαετίες, είναι η αιτία της ύφεσης;

Η απάντηση είναι πως ναι, αποτελούν μέρος της κύριας αιτίας, μα δύνανται συγχρόνως να είναι μέρος της πιο καθαρής λύσης και της πιο σύντομης διεξόδου από την κρίση. Αν ασφαλώς οι κανονιστικοί έλεγχοι συμμόρφωσης στις αγορές καταστούν επιτέλους αποτελεσματικοί.

Φωτογραφία: ο Harry Markowitz, που το 1990 έλαβε το Νομπέλ Οικονομικών για την έρευνά του πάνω στη θεωρία χαρτοφυλακίου.

* O δρ Παναγιώτης Ξυδώνας είναι λέκτωρας Ποσοτικής Χρηματοοικονομικής στο Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας & Διοίκησης του Πανεπιστημίου του Αιγαίου και μέλος της Επενδυτικής Επιτροπής Αμοιβαίων Κεφαλαίων στην Attica Wealth Management ΑΕΔΑΚ.

Πηγή: www.kathimerini.gr 24.08.3014 

Αποψη: Η χρηματοοικονομική μηχανική

http://www.kathimerini.gr/780952/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/apoyh-h-xrhmatooikonomikh-mhxanikh