Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) μελέτησε την πολιτιστική κατανάλωση των Αθηναίων και ανακοίνωσε τα προκαταρκτικά συμπεράσματα σε μια ημερίδα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στις 4 Νοεμβρίου. Ορισμένα αποσπάσματα από σχετικό δημοσίευμα στο "Βήμα" στη συνέχεια.
Κατ' αρχάς, ένα ενδιαφέρον εύρημα ήταν ότι και στα τρία πεδία που διερευνήθηκαν (σινεμά, μουσική και θέατρο - χορός) εμφανίστηκαν κάθε φορά τέσσερις ομάδες καταναλωτών με τα ίδια χαρακτηριστικά. Οι ειδικοί τους ονόμασαν «ανώτερους», «λαϊκούς», «παμφάγους» και «ανενεργούς».
Οι «ανενεργοί» στα ύψη
Εκ πρώτης όψεως εντυπωσιάζει το γεγονός ότι οι «ανενεργοί», άτομα δηλαδή που ουσιαστικά δεν συμμετείχαν σε κάποια εκδήλωση τα τελευταία δύο χρόνια, παρουσιάζουν το ποσοστό της τάξεως του 62% όσον αφορά τη μουσική και του 78% στο θέατρο -χορό (ενώ στο σινεμά το ποσοστό πέφτει στο 40%). Από την άλλη, η έρευνα του ΕΚΚΕ αφορά μόνο την Αθήνα και, αν αναλογιστεί κανείς την έλλειψη των υποδομών της επαρχίας, οι έλληνες «ανενεργοί» στο σύνολό τους μάλλον θα είναι περισσότεροι. Οι «ανενεργοί» εμφανίζονται με αυξημένο ποσοστό στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, όπως και στις μεγαλύτερες ηλικίες (ανεξάρτητα από την τάξη στην οποία ανήκουν). Συμπέρασμα: το φαινόμενο των «ανενεργών» είναι διαταξικό και το ποσοστό τους είναι αναμφισβήτητα υψηλό. Απλώς δεν συναντάται μόνο στην Ελλάδα.
Οι ακραίοι «παμφάγοι»
Οπως υποδηλώνει και το όνομά τους, τα άτομα αυτής της ομάδας κινούνται με άνεση σε όλα τα πεδία και χώρους πολιτισμού και είναι ανοιχτοί σε όλα τα είδη. Θα δουν ταινίες σπλάτερ με την ίδια άνεση που θα παρακολουθήσουν Γκοντάρ. Θα επισκεφθούν παράσταση πειραματικού θεάτρου αλλά δεν θα διστάσουν να δουν επιθεώρηση με τον Σεφερλή. Εύλογα το ποσοστό τους είναι μικρό (1,1% επί του συνόλου των ερωτηθέντων όσον αφορά το θέατρο, 5,9% στο σινεμά, 2,9% στη μουσική). Οι "παμφάγοι" είναι πολυπολιτισμικοί και μπορούν να εκτιμήσουν τα πάντα. Είναι πιο νέοι ηλικιακά, ιδίως στο σινεμά, αν και στο θέατρο στην κατηγορία αυτή ανήκουν και ηλικιωμένοι. Πάντως, στην Ελλάδα το ποσοστό τους έχει πέσει σε σχέση με τη διετία 2008-2009 γιατί απαιτούνται χρήματα για να παρακολουθείς τα πάντα».
«Ανώτεροι» εναντίον «λαϊκών»
Οι δύο αυτές ομάδες παρουσιάζουν τελικά το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Και αυτό διότι η καταναλωτική συμπεριφορά των «παμφάγων» και των «ανενεργών» είναι συνεπής. Κοινώς, αυτοί που «καταβροχθίζουν» πολιτισμό έχουν πολύ υψηλή συμμετοχή σε πολιτιστικά δρώμενα (αλλά αποτελούν τη μικρότερη ομάδα), ενώ εκείνοι που μένουν σπίτι τους πολύ χαμηλή (και πλειοψηφούν συντριπτικά).
Οι «ανώτεροι» και οι «λαϊκοί» δεν είναι διαμετρικά αντίθετοι όσον αφορά τα ποσοστά συμμετοχής τους στα πολιτιστικά δρώμενα, είναι όμως στις επιλογές τους. Για παράδειγμα, στον κινηματογράφο οι μεν προτιμούν τις δραματικές-κοινωνικές ταινίες σε ποσοστό 83,2% ενώ οι δε μόλις σε 13,2%. Αγαπημένο κινηματογραφικό είδος των «λαϊκών» αποδεικνύονται οι περιπέτειες - πολεμικές - γουέστερν (52,6% το ποσοστό έναντι του 11,7% των «ανωτέρων»). Τις δύο ομάδες ενώνει η αγάπη για τις κωμωδίες (με ποσοστά επισκεπτών 52,5% και 49,3% αντίστοιχα) και για το παιδικό θέατρο (20,4% και 22,8% αντίστοιχα). Πουθενά αλλού δεν διασταυρώνονται τα ενδιαφέροντα των δύο ομάδων. Για παράδειγμα, οι παραστάσεις πειραματικού-σύγχρονου θεάτρου ελκύουν τους «ανώτερους» σε ποσοστό 67,4% (μόλις 5,8% των «λαϊκών» ανταποκρίνονται σε αυτό το πολιτιστικό είδος), ενώ το ελαφρό θέατρο και οι επιθεωρήσεις έχουν ιδιαίτερη θέση στις προτιμήσεις των «λαϊκών» (38,8% και 45,5% αντίστοιχα έναντι 1,8% και 0,4% των «ανωτέρων»). Οι «ανώτεροι» προτιμούν μουσικές σκηνές για τζαζ και εθνικές μουσικές ή για έντεχνο και κλασική μουσική, οι λαϊκοί τα μουσικά μεζεδοπωλεία, τις ταβέρνες, τα ρεμπετάδικα και τις μεγάλες πίστες.
«"Λαϊκοί" υπάρχουν σε όλες τις χώρες, όπως και "ανώτεροι"» λέει ο κ. Δημήτρης Εμμανουήλ (διευθυντής Ερευνών του ΕΚΚΕ και κύριος ερευνητής και επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας). Ωστόσο, «στην Ελλάδα το φαινόμενο των "λαϊκών" είναι διαταξικό καθώς η "ανώτερη" τάξη δεν χαρακτηρίζεται από ένα πολύ αυστηρό πολιτιστικό πρότυπο που προκαλεί δέος και αποκλείει τον υπόλοιπο κόσμο. Δεν κυριαρχεί ο ελιτισμός. Τα λαϊκά πρότυπα παρεισφρέουν και στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, σε πλούσιους και μορφωμένους πολίτες, έστω και σε μικρά ποσοστά. Μια εξήγηση είναι ότι το "λαϊκό" είναι φορτισμένο πολιτικά, οπότε για αυτό διαχέεται στα στρώματα αυτά, τα οποία είναι ούτως ή άλλως διχασμένα από πολιτική άποψη. Ετσι το να είσαι λαϊκός στη μουσική δεν σε χαρακτηρίζει κοινωνικά». Εκτός και αν μιλάμε για τον κινηματογράφο, όπου η διαταξικότητα του «λαϊκού» πάει περίπατο. Ενα αγαπημένο είδος των «λαϊκών», οι ταινίες πολεμικών τεχνών (δημοφιλείς σε ποσοστό 45,6%), προτιμώνται από ανθρώπους με κατώτερο μορφωτικό επίπεδο και εισόδημα. Επίσης, στην περίπτωση του κινηματογράφου το «λαϊκό» δεν είναι συνώνυμο με το «ελληνικό», δεδομένου ότι δεν υπάρχει ρεύμα για τον ελληνικό κινηματογράφο από τη συγκεκριμένη ομάδα.
Η κρίση χτυπάει τις πίστες, τα ρεμπετάδικα και την επιθεώρηση
Οσοι πήραν μέρος στην έρευνα ερωτήθηκαν για τη συμμετοχή τους σε πολιτιστικά δρώμενα και τη διετία 2008-2009, πριν από την κρίση. Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι οι έξοδοι για πολιτιστική κατανάλωση παρουσιάζουν μείωση της τάξεως του 15% σε όλα τα πεδία. Τα ειδικά συμπεράσματα είναι ότι η επισκεψιμότητα σε ρεμπετάδικα-λαϊκά πάλκα και σε μεγάλες πίστες παρουσιάζει πτώση της τάξεως του 51,4% και του 45,7% αντιστοίχως. Οσον αφορά το θέατρο, η επιθεώρηση εμφανίζεται ζημιωμένη κατά 31,8% και το ελαφρό θέατρο κατά 26,4%. Οι τάξεις που έχουν χτυπηθεί από την κρίση, μεσαία και χαμηλά στρώματα, μαγαζάτορες, μικροεπιχειρηματίες και μικροβιοτέχνες, αναπόφευκτα περιορίζουν τη διασκέδαση και την κοινωνική ζωή. Ωστόσο και η συμμετοχή σε παραστάσεις αρχαίου θεάτρου παρουσιάζει μείωση της τάξεως του 31,8%. Τη μικρότερη μείωση, μόλις 3,8%, παρουσιάζουν οι παραστάσεις πειραματικού-σύγχρονου χορού, το αγαπημένο είδος των «ανώτερων», και το μιούζικαλ (8,4%), που είναι πολύ αγαπητό στους «λαϊκούς» (σε ποσοστό 30,8%). Στη μουσική τις μικρότερες απώλειες μετράνε οι μουσικές σκηνές ή τα κλαμπ για συναυλίες (ροκ, ποπ-ροκ, ηλεκτρονική, ραπ κ.τ.λ.) με ποσοστό 9,2%.
Πηγή: www.tovima.gr 09.11.2014
Περισσότερα στο:
http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=648437
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου