(στη φωτογραφία: Πορτορικανοί παρακολουθούν σε εστιατόριο το τηλεοπτικό διάγγελμα του κυβερνήτη τους).
Έκτοτε, πολλά γράφτηκαν για τις ομοιότητες του Πουέρτο Ρίκο (το οποίο μεταφράζεται σε «πλούσιο λιμάνι») με την Ελλάδα και την κατάσταση του χρέους της.
Το Πουέρτο Ρίκο, με 3,5 εκατομμύρια πληθυσμό, είναι υπεράκτια κτήση (από το 1898) των ΗΠΑ, χωρίς να έχει όμως καθεστώς πολιτείας αλλά ούτε και ανεξάρτητης χώρας. Οι Πορτορικανοί για διάφορους λόγους έχουν απορρίψει τρεις φορές τα τελευταία 48 χρόνια την αναγνώριση του νησιού τους ως ισότιμης πολιτείας.
Οπως είχε επισημάνει στην «Καθημερινή» η Αλεξάνδρα Φιλήνδρα, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Ιλινόι - Σικάγο, «το Πουέρτο Ρίκο είναι μία ημιτελής δημοκρατία, που εξαρτάται από τις ΗΠΑ, χωρίς όμως να έχει ίσο λόγο στις πολιτικές αποφάσεις που το αφορούν».
Ο κυβερνήτης του Πουέρτο Ρίκο κάνει λόγο για «θυσία, που πρέπει να επωμιστούν οι ομολογιούχοι», ενώ απευθύνει έκκληση στην Ουάσιγκτον να επιτρέψει την αναδιάρθρωση του χρέους. Ο Λευκός Οίκος απέκλεισε το ενδεχόμενο πακέτου διάσωσης, ωστόσο έδωσε τη δυνατότητα σε δημόσιους οργανισμούς του νησιού να ζητήσουν προστασία έναντι των πιστωτών τους.
Η οικονομία του νησιού τελεί σε κακή κατάσταση και οι πληρωμές του χρέους, κατά τον κυβερνήτη Γκαρσία Παντίγια, πρέπει να «παγώσουν» επί πέντε χρόνια, εκτός εάν υπάρξουν συμβιβασμοί με τους πιστωτές. Πρόσφατα όμως ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας, Μέλμπα Ακόστα, διευκρίνισε ότι δεν προτίθεται να διακόψει τις αποπληρωμές του χρέους. Η τελευταία δόση της 1η Ιουλίου καταβλήθηκε κανονικά, ενώ υπό ερώτηση τίθεται η επόμενη της 1ης Αυγούστου, ύψους 170 εκατομμυρίων δολαρίων. Πιθανολογείται πως το Πουέρτο Ρίκο ίσως την παρακάμψει, επιδιώκοντας να εξοικονομήσει ρευστό. Η κεντρική τράπεζα είχε δηλώσει τον Μάιο ότι, χωρίς επιπλέον χρηματοδότηση, θα εξαντλήσει τη ρευστότητά της στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Σε έκθεση που καταρτίστηκε κατ’ εντολήν της κυβέρνησης από πρώην οικονομολόγους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, είχε προταθεί η εθελοντική ανταλλαγή των υφιστάμενων ομολόγων του Πουέρτο Ρίκο με νέα, τα οποία θα έχουν μεταγενέστερη ημερομηνία λήξης ή χαμηλότερο κόστος εξυπηρέτησης.
Η χρεοκοπία του Πουέρτο Ρίκο αποδίδεται στις οικονομικές και φορολογικές πολιτικές της Ουάσιγκτον και στο καθεστώς αποικίας, στο οποίο βρίσκεται το νησί, εφόσον ούτε ανεξάρτητη χώρα είναι ούτε πολιτεία. Αρχικά, βέβαια, δόθηκαν κίνητρα με τη μορφή φοροαπαλλαγών για επιχειρήσεις που θα είχαν έδρα το Πουέρτο Ρίκο. Εμφαση δόθηκε στον κλάδο των πετροχημικών, καθώς και στη μεταποίηση. Η αμερικανική πολιτική άλλαξε, όμως, μετά την πετρελαϊκή κρίση του 1973. Τα κίνητρα απαλείφθηκαν σταδιακά έως και το 2005 λόγω ανησυχιών για φοροαποφυγή. Δυσμενώς λειτούργησαν και οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ και χωρών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής. Ως αποτέλεσμα η μεταποίηση, ο μοναδικός σημαντικός κλάδος οικονομικής δραστηριότητας του νησιού, δέχεται ανελέητο ανταγωνισμό. Το 2013 ισοδυναμούσε με το 46,5% του ΑΕΠ. Οι εξαγωγές του Πουέρτο Ρίκο στις χώρες που είχαν υπογράψει τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου είτε μειώνονταν δραστικά είτε αυξάνονταν ελάχιστα. Τα δε νομίσματα αυτών των χωρών είναι πολύ φθηνότερα, όταν ανταγωνίζονται τα προϊόντα τους απευθείας με τα πορτορικανικά. Το Πουέρτο Ρίκο περιέπεσε σε ύφεση το 2006 και δεν έχει εξέλθει. Τότε ξεκίνησε και η μαζική μετανάστευση, με το 60% όλων των Πορτορικανών να ζουν σήμερα εκτός της πατρίδας τους. Η ανεργία υποχώρησε από το ρεκόρ του 17% το 2010 στο 12%. Το ΑΕΠ την περίοδο 2005-2015 συρρικνώθηκε δραματικά κατά 14%. Τα φορολογικά έσοδα κατακρημνίσθηκαν και η εξυπηρέτηση του χρέους κατέστη αδύνατη.
Σοβαρή ευθύνη για την οικονομική δυσπραγία φέρουν και οι κυβερνήσεις, οι οποίες δεν αντιμετώπισαν αποτελεσματικά τα δεδομένα μετά την άρση των προνομίων της αμερικανικής πολιτικής. Τη δεκαετία του 1990 και την επόμενη είχε πλέον αρχίσει να σωρεύεται χρέος, με το οποίο οι κυβερνήσεις χρηματοδότησαν μεγάλα έργα υποδομής. Στόχοι τους ήταν η τόνωση της οικονομίας και η προσέλκυση επενδύσεων. Κατά τη Washington Post, ένα σοβαρό λάθος ήταν ότι οι πολιτικοί θεώρησαν ότι τα προβλήματα ήταν δημοσιονομικά, ενώ στην πραγματικότητα ήταν διαρθρωτικά της οικονομίας του νησιού.
Πουέρτο Ρίκο: πώς πτώχευσε η... Ελλάδα της Αμερικής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου