Την κωδική ονομασία plan «Χ» έφερε το σχέδιο που είχε εκπονήσει ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, κατ' εντολήν του πρωθυπουργού, και προέβλεπε την αναδιάρθωση των ομολόγων που είχε στην κατοχή της η ΕΚΤ και την ενεργοποίηση ενός παράλληλου συστήματος πληρωμών, όπως αποκάλυψε στην εκπομπή «Ιστορίες», του ΣΚΑΪ. Μάλιστα, ο κ. Βαρουφάκης αποκάλυψε ότι, αμέσως μετά την προκήρυξη του δημοψηφίσματος και την απόφαση για κλείσιμο των τραπεζών, εισηγήθηκε στον πρωθυπουργό και στην πολιτική ομάδα διαπραγμάτευσης να τεθεί σε εφαρμογή το σχέδιο αυτό, ως μέσον πίεσης προς την άλλη πλευρά. «Το παράλληλο σύστημα πληρωμών ο πρωθυπουργός το σκέφτηκε πολύ συγκροτημένα, ωστόσο, στο τέλος αποφάσισε να απορρίψει την εισήγησή του» πρόσθεσε.
Αναφερόμενος στις προσπάθειες της τότε κυβέρνησης να βρει χρηματοδότηση από τρίτες χώρες, ο πρώην υπουργός Οικονομικών δήλωσε ότι ο ίδιος ήταν αντίθετος στην προσέγγιση να ζητηθεί βοήθεια από τη Ρωσία. Μίλησε για μία άτυπη συμφωνία που επετεύχθη με την Κίνα για δανειακή στήριξη, η οποία όμως «ανετράπη ...με ένα τηλεφώνημα από το Βερολίνο» στο Πεκίνο. Μίλησε επίσης για τα Eurogroup, για το δημοψήφισμα, το κλείσιμο των τραπεζών, τον Σόιμπλε κλπ.
Ένα μεγάλο μέρος της συνέντευξης του κ. Βαρουφάκη στην εκπομπή «Ιστορίες» και τον Αλέξη Παπαχελά, στη συνέχεια από την kathimerini.gr:
Συνέντευξη τύπου με τον κ. Ντάϊσελμπλουμ
Α.Π.: Θα μας πείτε τί ακριβώς συνέβη εκεί γιατί έχουμε ακούσει πολλές ερμηνείες, έχουμε ακούσε το «η ΤΡΟΙΚΑ τελείωσε»... τί ακριβώς συνέβη;
Γ.Β. ... Όλα πήγαν καλά μέχρι που ήρθε η ώρα, η στιγμή των ερωταπαντήσεων. Ένας έλληνας δημοσιγράφος μου έθεσε το ερώτημα τί θα κάνουμε την ΤΡΟΙΚΑ. Και έδωσα μια απάντηση που θεωρώ ότι ήταν ιδιαίτερα μετριοπαθής... Και μου ’κανε πολύ μεγάλη εντύπωση όταν μετά από αυτήν την ιδιαίτερα μετριοπαθή τοποθέτηση θύμωσε, σε βαθμό που ουσιαστικά να χάσει το επικοινωνιακό παιχνίδι, αρνήθηκε να μου δώσει το χέρι, έσκυψε στο αυτί μου και μου λέει «You just killed the Troika», «Μόλις σκότωσες την Τρόικα».
Για τις ηχογραφήσεις των Eurogroup
Α.Π.: Αντιλαμβάνομαι ότι εσείς έχετε ηχογραφήσει, να το πώ έτσι, όλα τα Eurogroups πλήν του πρώτου;
Γ.Β.: Ναι είναι αλήθεια και να σας πώ γιατί. .... Ήταν ηθική μου υποχρέωση ως ΥΠΟΙΚ μιας χώρας, η οποία βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού να μπορώ να απαντώ στα ερωτήματα του Πρωθυπουργού, των συναδέλφων στο Υπουργικό συμβούλιο, των βουλευτών και των δημοσιογράφων στο τί είπε ποιός, πού, εφόσον κρίνω ότι πρέπει να το πω.
Για το σχέδιο «Χ»
Α.Π.: Τώρα, όμως επείδη είναι και ειδικότης σας η θεωρία παιγνίων και η διαπραγμάτευση, ξέρατε όπως λέτε πολύ σωστά ότι μπορεί να γίνει το πράγμα πολύ σκληρό. Πώς ετοιμαστήκατε γι’αυτό; Υπήρχε plan b;
Γ.Β.: Υπήρχε αυτό που αναφέρεται ως plan b, το οποίο εμείς το λέγαμε plan x. ... Επικεφαλής ήμουν εγώ. ... Αυτό ήταν το πλάνο στην περίπτωση που ο κ. Σόϊμπλε και άλλοι, όπως ο ΥΠΟΙΚ της Σλοβακίας, της Φινλανδίας, που συνεχώς απειλούσαν με εκπαραθύρωση της Ελλάδας από το ευρώ, όχι μόνο εμάς, και τον κ. Βενιζέλο αν ρωτήσετε φαντάζομαι έτσι θα σας πει. Σε περίπτωση που παρανόμως προσπαθούσαν να μας εκδιώξουν, εκπαραθυρώσουν, πώς θα αντιδρούσαμε. Αυτό είναι το plan x.
Α.Π.: Να τελειώσουμε με το θέμα του plan x. Πόσο είχε προχωρήσει αυτό το σχέδιο, είχε δοθεί ποτέ η εντολή ενεργοποίησης του;
Γ.Β.: Όχι, σε καμία περίπτωση δεν δόθηκε.
Για τα ρώσικα και κινέζικα κεφάλαια
Α.Π.: Εγώ να σας ρωτήσω, αυτή η περίφημη ιστορία ότι θα βρισκόντουσαν ρωσικά ή κινεζικά κεφάλαια, είχε γίνει σοβαρή προσπάθεια και τί έγινε με αυτό;
Γ.Β.: Να σας απαντήσω. Έγινε προσπάθεια και αυτό δεν είναι κάτι το μεμπτό ... Μια χώρα η οποία δεν έχει πρόσβαση στις αγορές από το 2010 ουσιαστικά έχει υποχρέωση, και το Υπουργείο Οικονομικών και ο Πρωθυπουργός να βρούν πρόσβαση σε πιθανές πηγές δανεισμού... Εγώ δεν είχα καμία απόλυτως επαφή με τη ρωσική διάσταση των πραγμάτων, με την οποία ήμουν ιδιαίτερα αρνητικός. Φαινόταν λάθος η οποιαδήποτε προσπάθεια να πάρουμε χρήματα απ’ τον Βλάντιμιρ Πούτιν... Η Κίνα είναι μία εντελώς διαφορετική περίπτωση. Αυτή η συμφωνία επήλθε, ανετράπη όμως, με ένα τηλεφώνημα από το Βερολίνο.
Για το όπλο που είχαν έτοιμο
Γ.Β.: Κύριε Παπαχελά το βλέπαμε απ’την αρχή ότι το κυπριακό μοντέλο της ασφυξίας και της προσπάθειας να συνθηκολογήσουμε μέσα στην απειλή του κλεισίματος των τραπεζών θα το αντιμετωπίσουμε. Εαν μια κεντρική τράπεζα έρθει να σου κλείσει τις τράπεζες... έχεις κάθε δικαίωμα, έχεις υποχρέωση να απαντήσεις σε αυτό, σ’ αυτήν την απίστευτη επιθετική κίνηση, λέγοντας ότι κοίταξε να δείς εσύ μου ’κλεισες τις τράπεζες, εγώ δε μπορώ όμως να αποπληρώσω τα ομόλογα τα οποία σου χρωστώ, είναι ελληνικού δικαίου, θα κάνω μία αναδιάρθρωση αυτών των ομολόγων, δε θα τα κουρέψω.
Α.Π.: Θα βρίσκεσαι εκτός ευρω-συστήματος μετά.
Γ.Β.: Σε καμία περίπτωση. Γιατί; Ποιός το λέει αυτό;
Α.Π.: Aν δεν υπάρχει χρηματοδότης των ελληνικών τραπεζών πλέον; αυτο εινια ο ομφαλιος λωρος
Γ.Β.: Όχι, όχι δεν είναι έτσι, χάσατε την ακολουθία. Σε καμία περίπωση ούτε θα απειλούσα με αναδιάρθωση αυτών των ομολόγων ούτε θα την έκανα ως πρώτη κίνηση. Αν κλείναν τις τράπεζες, εαν σου αφαιρέσουν τη ρευστότητα, τότε έχεις σηματοδοτήσει ότι σε δεύτερο στάδιο, μια μέρα μετά, μια βδομάδα μετά, κουρεύεις αυτά τα ομόλογα ή τα στέλνεις στο 2042 ...Ήταν μεγάλο όπλο αυτό... Και ο κ. Ντράγκι το ήξερε αυτό εξαρχής...
Eurogroup Ρίγα
Γ.Β.: Πρέπει να σας διαβεβαιώσω και έχω την ηχογράφηση αυτού πως δεν υπήρξε ούτε μια κουβέντα εναντίον μου. Ήταν επίθεση έναντιον της Ελλάδας. Ποια ειναι η σημασία από ιστορικής πλευράς όσων ειπώθηκαν; Ας επικεντρωθούμε σε αυτά που έχουν σημασία. Πρώτον ήταν η πρώτη φορά που ο κος Τόμσεν εκπροσωπώντας το ΔΝΤ έκανε μια ιδιαίτερα απαισιόδοξη ανάλυση της ελληνικής οικονομίας.... Αντίστοιχα σκληροί ήταν και οι υπόλοιποι, όχι τόσο ο κος Ντράγκι και ο κος Μοσχοβισί, αλλά αυτό που έχει ενδιαφέρον ήταν το στήσιμο των υπόλοιπων υπουργών οικονομικών οι runers του κου Σόιμπλε, οι οποίοι ξεκινώντας από τον Σλοβάκο και τον Σλοβένο έθεσαν θέμα Grexit... Στην δική μου τοποθέτηση που πρέπει κάποια στιγμή να καταγράψω, προσπάθησα να επαναθέσω την συζήτηση στο πλαίσιο του συμβιβασμού και του διαλόγου...
Α.Π.: Το βασικό όμως είναι ότι ο πρωθυπουργός μοιάζει να πείθεται από όλα αυτά και ουσιαστικά σας αφαιρεί τη διαπραγμάτευση.
Γ.Β.: Να το πω με τα δικά μου λόγια. Εκείνο το βράδυ που γύρισα από τη Ρίγα πήγα κατευθείαν από το αεροδρόμιο στο Μαξίμου... Του εξήγησα τι έγινε και του είπα “κοίτα Αλέξη ήλθα από το Τέξας για να βοηθήσω σε μια αυθεντική διαπραγμάτευση. Αν κρίνεις ότι δε βοηθώ και ότι έχω μαζέψει πάνω μου όλα τα πυρά και θα σε διευκόλυνε η απομάκρυνσή μου θα είμαι ο πρώτος που θα υποστηρίξω την απομάκρυνσή μου.” Απέρριψε μετά βδελυγμίας την παραίτηση και μάλιστα χρησιμοποίησε τη μεταφορά του ξηλωμένου πουλόβερ, λέγοντάς μου ότι αν γίνει αυτό θα ξηλωθεί το πουλόβερ, πάνε να χτυπήσουν εσένα για να αποδυναμώσουν εμένα. Δε θα γίνει ποτέ αυτό συνεχίζουμε. Δύο-τρείς μέρες μετά υπήρξε παρέμβαση Ντάϊσελμπλουμ ο οποίος απαίτησε όχι τόσο την απομάκρυνσή μου όσο να αναλάβει τη διαπραγμάτευση ο πρωθυπουργός ο ίδιος.
Ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος
Γ.Β.: Ηταν μια στιγμή που με έκανε να συγγράψω την πρώτη επιστολή παραίτησης... κάποια στιγμή ο πρωθυπουργός είχε αποδεχθεί το στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος του 3.5% για την επόμενη δεκαετία, κάτι το οποίο είναι μακροοικονομικά αδύνατον, οδηγεί σε μια αναξιοπιστία τη χώρα. Γιατί δεν θα καταφέρουμε να τον πετύχουμε... Όταν το έμαθα ότι αυτό δόθηκε πίσω από την πλάτη μου έθεσα το ερώτημα στον πρωθυπουργό. Του είπα Αλέξη φαντάζομαι οτι ο λόγος που δεν με ρώτησες είναι πως ήξερες ότι θα πω όχι. Και μου λέει προφανώς. Και του λέω, εγώ είμαι αποδυναμωμένος επειδή δεν πιστεύω σε αυτό και πες οτι βάζεις κάποιον άλλον στη θέση μου. Τι περιμένεις ότι θα κερδίσεις, ποιο είναι το δούναι και λαβείν... Ναί μου λέει θα δώσουμε αυτό για να πάρουμε το χρέος. Πραγματικά δεν έχω πολλά μαλλιά αλλά τότε τράβηξα αυτά που είχα... Του είπα ότι είναι σαν να είσαι ψαράς και να ρίχνεις αίμα για να διώξεις τον καρχαρία. Γιατί δεν παρέδωσα εκείνη την παραίτηση; Πολύ απλά γιατί διέβλεπα ότι παρ’όλη την λανθασμένη παραχώρηση, δεν μας έδιναν συμφωνία. Ήθελαν την πλήρη κατάρρευση της κυβέρνησης, του ήθους μας, της Άνοιξης των Αθηνών, ήθελαν τον εξευτελισμό του Αλ. Τσίπρα και της κυβέρνησής μας. ‘Εκρινα λοιπόν οτι κάποια στιγμή ο Αλ. Τσίπρας θα πει ως εδώ. Και εκείνη τη στιγμή θα του ήμουν χρήσιμος και για το παράλληλο σύστημα πληρωμών, για το κούρεμα των ομολόγων.
Απόφαση για το δημοψήφισμα
Γ.Β.: Την επόμενη ημέρα, μετά από εκείνο το τελεσίγραφο που μου παρέδωσαν στο Eurogroup, που πρέπει να σας πω ηταν μια φρικιαστική στιγμή. Γιατί ο πρωθυπουργός μας ουσιαστικά αγνοώντας τις δικές μου εισηγήσεις είχε αποδεχθεί σχεδόν όλα. Και παρ’ όλα αυτά μας έδωσαν ένα κείμενο που αποτελείτο από τρία κεφάλαια που δεν άξιζε το χαρτί πάνω στο οποίο ήταν γραμμένο. Μέσα σε εκείνο το Eurogroup ο κ. Σόϊμπλε διαφώνησε με αυτό το κείμενο, είπε ο ίδιος δεν θα μπορούσε να το περάσει μέσα από την γερμανική Βουλή... Προς τιμήν του ο κ. Σόϊμπλε σηκώθηκε και είπε δεν το δέχομαι. Θέτω το θέμα στην κα. Λαγκάρντ και της λέω πιστεύετε ότι αυτό είναι βιώσιμο; Προσπάθησε στην αρχή να αμβλύνει τις εντυπώσεις αλλα λέει στο τέλος «όχι δεν είναι». Και τότε την διακόπτει ο κ. Ντάισελμπλουμ και μου θέτει ένα θέμα, μου λέει ή το αποδέχεσαι τώρα ή κλείνουν οι τράπεζές σου. Εκείνη τη στιγμή ήταν ένα θλιβερότατο θέαμα της Ευρώπης. Την άλλη μέρα ο κ. Τσίπρας μας μάζεψε στις 9 η ώρα το πρωί σε ένα conferenceroom στο ξενοδοχείο όπου για να μας ανακοινώσει ότι αυτό δεν πάει άλλο και θα γυρίσει στην Αθήνα να προκηρύξει δημοψήφισμα.
Α.Π.: Εκείνη την ώρα ξέρατε οτι θα κλείσουν οι τράπεζες;
Γ.Β.: Προφανώς. Προφανώς. Κοιτάτε πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι γι’ αυτό, γιατί αυτές ήταν πολύ σημαντικές στιγμές εκείνης της περιόδου. Πριν φτάσουμε σε αυτό το σημείο πρέπει να σας πώ ότι με τις συνεχείς υποχωρήσεις χωρίς αντάλλαγμα, είχα πλησιάσει τον πρωθυπουργό και του είχα πει, αν θέλεις να υποχωρήσεις, να συνθηκολογήσεις, κάν’ το. Εγώ διαφωνώ αλλά είσαι ο πρωθυπουργός της χώρας. Αλλά καν’ το με μια έντιμη ομιλία προς τον ελληνικό λαό, βγές στην τηλεόραση. Μάλιστα του είχα ετοιμάσει έναν λόγο.
Α.Π.: Εσείς περιμένατε ότι μόλις προκηρυχθεί το δημοψήφισμα πρώτον οι αγορές θα αντιδρούσαν με πανικό το οποίο δε συνέβη όπως ξέρουμε εκείνη τη Δευτέρα και δεύτερο οτι θα σας ερχόταν μια καλύτερη συμφωνία μέσα σε εκείνη την εβδομάδα. Αυτή δεν ήταν η προσδοκία;
Γ.Β.: Η προσδοκία μου ήταν ότι θα χρησιμοποιούσαμε το εργαλείο των 27 δις ομολόγων smp ήταν η ειδοποιός διαφορά. ‘Εκρινα οτι μας κλείναν τις τράπεζες, και αυτό δεν το ήθελε ο κ. Ντράγκι, πιέστηκε να μας κόψει τον ΕΛΑ , ήταν σε δύσκολη θέση. ‘Εκρινα λοιπόν οτι αν κάναμε αυτό που είχαμε αποφασίσει ως διαπραγματευτική ομάδα, ούτε καν να προχωρήσουμε σε αναδιάρθρωση ομολόγων αλλά να ανακοινώσουμε την αναδιάρθρωση αυτών των ομολόγων και ότι θα βάλουμε μπροστά το παράλληλο σύστημα πληρωμών, θεωρώ ότι εκείνη τη στιγμή Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη... πριν το δημοψήφισμαθα υπήρχε η συζήτηση μεταξύ Μέρκελ και Ντράγκι που περιμέναμε.
Α.Π.: Πήγατε στον κ. Τσίπρα και του είπατε να ξεκινήσετε αυτόν τον σχεδιασμό;
Γ.Β.: Όχι μόνο στον κ. Τσίπρα, στην πολιτική ομάδα διαπραγμάτευσης και μειοψήφισα, ήμασταν τέσσερις εναντίον δύο. Μην με ρωτήσετε ποιοί ήταν οι τέσσερις και ποιοί ήταν οι δύο.
Α.Π.: Αυτό πότε έγινε;
Γ.Β.: Εκείνο το βράδυ που ξέραμε ότι θα κλείσουν οι τράπεζες, που ο κ Ντράγκι πήρε τηλέφωνο και μας είπε σας κλείνω τον ELA.
Το βράδυ του δημοψηφίσματος
Α.Π.: Πείτε μας την εικόνα που αντικρίζετε εσείς μπαίνοντας στο Μαξίμου εκείνο το βράδυ γιατί έχει μια ιστορική σημασία.
Γ.Β.: Όταν μπήκα στο Μαξίμου πριν καν δω κανέναν, πριν συνειδητοποιήσω ότι είδα κάποιον, να αντιληφθώ ότι είδα κάποιον ένιωσα μια ηλεκτρισμένη αρνητικά ατμόσφαιρα, όχι απέναντι μου αλλά και απέναντι μου. Αλλά γενικότερα, η αναντιστοιχία του κλίματος του δρόμου με το Μαξίμου.
Α.Π.: Δηλαδή υπήρχε φόβος ανησυχία;
Γ.Β.: Δεν μπορώ να σας πω ακριβώς. Ήταν ένα συναίσθημα το οποίο το ένιωσα. Ένιωσα πως μπήκα σε μια ηλεκτρισμένη, δυσάρεστη ατμόσφαιρα. Όταν αργότερα είδα τον πρωθυπουργό, ήμασταν οι 2 μας και τον είδα σε μια συναισθηματική κατάσταση, ψυχολογική, που ήταν εντελώς αναντίστοιχη με αυτά που συνέβαιναν έξω. Μου εκδήλωσε την απόφασή του να συνθηκολογήσει, της αποδοχής αυτών που θα μας έδιναν... Μου μετέφερε ξεκάθαρα την πρόθεσή του την επόμενη ημέρα να γίνει ένα συμβούλιο ώστε να μετατρέψει την δυναμική του δημοψηφίσματος σε μία συμφωνία...
Απολογισμός
Α.Π.: Τώρα εδώ έγινε μια μεγάλη ζημιά στην ελληνική οικονομία και με τα capital controls και απο όλη αυτή την αναστάτωση. Και τελικά βρεθήκαμε σε μια απίστευτη κατάσταση όπου ούτε δοκιμάστηκε η θεωρία παιγνίων να το πω ετσι. Και υπήρχε ένας συμβιβασμός που δεν ήταν πολύ διαφορετικός απο αυτόν που θα υπήρχε τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο. Εσείς προσωπικά νιώθετε μια ευθύνη γι’ αυτό;
Γ.Β.: Τεράστια ευθύνη, βεβαίως απέτυχα. Στόχος μου ήταν να αναλάβω την διαπραγμάτευση έτσι ώστε να υπάρξει μία έντιμη συμφωνία, σταθεροποίησης της ελληνικής κοινωνίας ώστε να μπορούμε μετά να έχουμε διαφωνίες μεταξύ μας για το αν θα φορολογηθεί η εργασία το κεφάλαιο κτλ... Η ευθύνη είναι μεγάλη θα έκανα αρκετά πράγματα διαφορετικά. Αυτό που δεν θα έκανα διαφορετικό είναι η αποφασιστικότητα με την οποία πίστευα οτι θα έπρεπε να είχα μια σταθερή γραμμή... Το πρόβλημα είναι, κ. Παπαχελά, θα μου επιτρέψετε να σας πω ποια είναι η δική μου ερμηνεία για τον Σοιμπλε., για Νταισεμπλουμ., για την Τρόικα, δεν θέλανε συμφωνία, εμείς θέλαμε συμφωνία. Ήμασταν έτοιμοι να κάνουμε πολύ μεγάλους συμβιβασμούς
Α.Π.: Γιατί δεν κάνατε; Τον Φεβρουάριο θα μπορούσατε να κάνετε μια πολύ καλύτερη συμφωνία.
Γ.Β.: Δεν υπήρχε πιθανότητα. Θυμάστε τι σας είπα προηγουμένως; Ούτε μια σελίδα προτάσεων από την αλλη μεριά. Η κρίση μου είναι οτι η ιστορία ξεκινάει απο τον Ιούνιο 2014 όταν ο κ. Σόιμπλε και κάποια κομβικά στοιχεία αν θέλετε της Τρόικας έχασαν την εμπιστοσύνη τους στον κ. Σαμαρά. Ήξεραν οτι χρειάζεται ένα 3ο μνημόνιο, δεν εμπιστεύονταν μετά τις ευρωεκλογές ιδίως παρά το δώρο της δήθεν εξόδου στις αγορές του Απριλίου είδαν οτι η ΝΔ δεν τράβαγε και αποφάσισαν να διακινδυνεύσουν με μια ανατροπή του κ. Σαμαρά ή να αφήσουν τον κ. Σαμαρά στην τύχη του, ώστε να εκλεγούμε εμείς και να γίνει αυτό που έγινε, να περάσει το 3ο μνημόνιο με 250 ψήφους. Δεν είναι καμία συνομωσία αν το σκεφτείτε. Από την μεριά της τρόικας έχει λογική.
Τι τού εκμυστηρεύτηκε ο Σόιμπλε για το πρόγραμμα:
Γ.Β.: Έθεσα κ. Παπαχελά το ερώτημα στον κ. Σόιμπλε τελευταία μας συνάντηση και του λέω κάποια στιγμή γιατί είχαμε καλή σχέση προσωπική. Πέραν των μεγάλων αντιπαραθέσεων, του λέω κ. Σόιμπλε, για την ακρίβεια Βόλφγκανγκ, οι ΥΠΟΙΚ έχουν μια παράδοση να μιλάνε στον ενικό. Μπορούμε μια στιγμή να βγάλουμε τα καπέλα μας, των ΥΠΟΙΚ της Ελλάδος και της Γερμανίας; Είσαι στα πράγματα 40 χρόνια. Εγώ είμαι υπουργός βουλευτής 6 μήνες, θέλω μια προσωπική χάρη να μου δώσεις συμβουλή- αυτό το πράγμα θα το υπέγραφες εσύ; Με δεδομένα της ελληνικής οικονομίας; Εάν το υπογράψω ενθουσιωδώς και βγούμε όλοι στην κυβέρνηση να προσπαθήσουμε να το εφαρμόσουμε. Υπάρχει πιθανότητα σε 6 μήνες, 12 μήνες να μην ξαναβρεθούμε πάλι στα ίδια. Και μου είπε κάτι συγκλονιστικό, δεν θα το υπόγραφα. Σαν πατριώτης.
Πηγές: www.kathimerini.gr, www.skai.gr
http://www.kathimerini.gr/846320/article/epikairothta/politikh/plan-x-apokalyye-o-gianhs-varoyfakhs
http://www.skai.gr/news/finance/article/304732/varoufakis-ston-skai-eihame-plan-x-sti-diapragmateusi-ihografisa-ta-eurogroup/
Αναφερόμενος στις προσπάθειες της τότε κυβέρνησης να βρει χρηματοδότηση από τρίτες χώρες, ο πρώην υπουργός Οικονομικών δήλωσε ότι ο ίδιος ήταν αντίθετος στην προσέγγιση να ζητηθεί βοήθεια από τη Ρωσία. Μίλησε για μία άτυπη συμφωνία που επετεύχθη με την Κίνα για δανειακή στήριξη, η οποία όμως «ανετράπη ...με ένα τηλεφώνημα από το Βερολίνο» στο Πεκίνο. Μίλησε επίσης για τα Eurogroup, για το δημοψήφισμα, το κλείσιμο των τραπεζών, τον Σόιμπλε κλπ.
Ένα μεγάλο μέρος της συνέντευξης του κ. Βαρουφάκη στην εκπομπή «Ιστορίες» και τον Αλέξη Παπαχελά, στη συνέχεια από την kathimerini.gr:
Συνέντευξη τύπου με τον κ. Ντάϊσελμπλουμ
Α.Π.: Θα μας πείτε τί ακριβώς συνέβη εκεί γιατί έχουμε ακούσει πολλές ερμηνείες, έχουμε ακούσε το «η ΤΡΟΙΚΑ τελείωσε»... τί ακριβώς συνέβη;
Γ.Β. ... Όλα πήγαν καλά μέχρι που ήρθε η ώρα, η στιγμή των ερωταπαντήσεων. Ένας έλληνας δημοσιγράφος μου έθεσε το ερώτημα τί θα κάνουμε την ΤΡΟΙΚΑ. Και έδωσα μια απάντηση που θεωρώ ότι ήταν ιδιαίτερα μετριοπαθής... Και μου ’κανε πολύ μεγάλη εντύπωση όταν μετά από αυτήν την ιδιαίτερα μετριοπαθή τοποθέτηση θύμωσε, σε βαθμό που ουσιαστικά να χάσει το επικοινωνιακό παιχνίδι, αρνήθηκε να μου δώσει το χέρι, έσκυψε στο αυτί μου και μου λέει «You just killed the Troika», «Μόλις σκότωσες την Τρόικα».
Για τις ηχογραφήσεις των Eurogroup
Α.Π.: Αντιλαμβάνομαι ότι εσείς έχετε ηχογραφήσει, να το πώ έτσι, όλα τα Eurogroups πλήν του πρώτου;
Γ.Β.: Ναι είναι αλήθεια και να σας πώ γιατί. .... Ήταν ηθική μου υποχρέωση ως ΥΠΟΙΚ μιας χώρας, η οποία βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού να μπορώ να απαντώ στα ερωτήματα του Πρωθυπουργού, των συναδέλφων στο Υπουργικό συμβούλιο, των βουλευτών και των δημοσιογράφων στο τί είπε ποιός, πού, εφόσον κρίνω ότι πρέπει να το πω.
Για το σχέδιο «Χ»
Α.Π.: Τώρα, όμως επείδη είναι και ειδικότης σας η θεωρία παιγνίων και η διαπραγμάτευση, ξέρατε όπως λέτε πολύ σωστά ότι μπορεί να γίνει το πράγμα πολύ σκληρό. Πώς ετοιμαστήκατε γι’αυτό; Υπήρχε plan b;
Γ.Β.: Υπήρχε αυτό που αναφέρεται ως plan b, το οποίο εμείς το λέγαμε plan x. ... Επικεφαλής ήμουν εγώ. ... Αυτό ήταν το πλάνο στην περίπτωση που ο κ. Σόϊμπλε και άλλοι, όπως ο ΥΠΟΙΚ της Σλοβακίας, της Φινλανδίας, που συνεχώς απειλούσαν με εκπαραθύρωση της Ελλάδας από το ευρώ, όχι μόνο εμάς, και τον κ. Βενιζέλο αν ρωτήσετε φαντάζομαι έτσι θα σας πει. Σε περίπτωση που παρανόμως προσπαθούσαν να μας εκδιώξουν, εκπαραθυρώσουν, πώς θα αντιδρούσαμε. Αυτό είναι το plan x.
Α.Π.: Να τελειώσουμε με το θέμα του plan x. Πόσο είχε προχωρήσει αυτό το σχέδιο, είχε δοθεί ποτέ η εντολή ενεργοποίησης του;
Γ.Β.: Όχι, σε καμία περίπτωση δεν δόθηκε.
Για τα ρώσικα και κινέζικα κεφάλαια
Α.Π.: Εγώ να σας ρωτήσω, αυτή η περίφημη ιστορία ότι θα βρισκόντουσαν ρωσικά ή κινεζικά κεφάλαια, είχε γίνει σοβαρή προσπάθεια και τί έγινε με αυτό;
Γ.Β.: Να σας απαντήσω. Έγινε προσπάθεια και αυτό δεν είναι κάτι το μεμπτό ... Μια χώρα η οποία δεν έχει πρόσβαση στις αγορές από το 2010 ουσιαστικά έχει υποχρέωση, και το Υπουργείο Οικονομικών και ο Πρωθυπουργός να βρούν πρόσβαση σε πιθανές πηγές δανεισμού... Εγώ δεν είχα καμία απόλυτως επαφή με τη ρωσική διάσταση των πραγμάτων, με την οποία ήμουν ιδιαίτερα αρνητικός. Φαινόταν λάθος η οποιαδήποτε προσπάθεια να πάρουμε χρήματα απ’ τον Βλάντιμιρ Πούτιν... Η Κίνα είναι μία εντελώς διαφορετική περίπτωση. Αυτή η συμφωνία επήλθε, ανετράπη όμως, με ένα τηλεφώνημα από το Βερολίνο.
Για το όπλο που είχαν έτοιμο
Γ.Β.: Κύριε Παπαχελά το βλέπαμε απ’την αρχή ότι το κυπριακό μοντέλο της ασφυξίας και της προσπάθειας να συνθηκολογήσουμε μέσα στην απειλή του κλεισίματος των τραπεζών θα το αντιμετωπίσουμε. Εαν μια κεντρική τράπεζα έρθει να σου κλείσει τις τράπεζες... έχεις κάθε δικαίωμα, έχεις υποχρέωση να απαντήσεις σε αυτό, σ’ αυτήν την απίστευτη επιθετική κίνηση, λέγοντας ότι κοίταξε να δείς εσύ μου ’κλεισες τις τράπεζες, εγώ δε μπορώ όμως να αποπληρώσω τα ομόλογα τα οποία σου χρωστώ, είναι ελληνικού δικαίου, θα κάνω μία αναδιάρθρωση αυτών των ομολόγων, δε θα τα κουρέψω.
Α.Π.: Θα βρίσκεσαι εκτός ευρω-συστήματος μετά.
Γ.Β.: Σε καμία περίπτωση. Γιατί; Ποιός το λέει αυτό;
Α.Π.: Aν δεν υπάρχει χρηματοδότης των ελληνικών τραπεζών πλέον; αυτο εινια ο ομφαλιος λωρος
Γ.Β.: Όχι, όχι δεν είναι έτσι, χάσατε την ακολουθία. Σε καμία περίπωση ούτε θα απειλούσα με αναδιάρθωση αυτών των ομολόγων ούτε θα την έκανα ως πρώτη κίνηση. Αν κλείναν τις τράπεζες, εαν σου αφαιρέσουν τη ρευστότητα, τότε έχεις σηματοδοτήσει ότι σε δεύτερο στάδιο, μια μέρα μετά, μια βδομάδα μετά, κουρεύεις αυτά τα ομόλογα ή τα στέλνεις στο 2042 ...Ήταν μεγάλο όπλο αυτό... Και ο κ. Ντράγκι το ήξερε αυτό εξαρχής...
Eurogroup Ρίγα
Γ.Β.: Πρέπει να σας διαβεβαιώσω και έχω την ηχογράφηση αυτού πως δεν υπήρξε ούτε μια κουβέντα εναντίον μου. Ήταν επίθεση έναντιον της Ελλάδας. Ποια ειναι η σημασία από ιστορικής πλευράς όσων ειπώθηκαν; Ας επικεντρωθούμε σε αυτά που έχουν σημασία. Πρώτον ήταν η πρώτη φορά που ο κος Τόμσεν εκπροσωπώντας το ΔΝΤ έκανε μια ιδιαίτερα απαισιόδοξη ανάλυση της ελληνικής οικονομίας.... Αντίστοιχα σκληροί ήταν και οι υπόλοιποι, όχι τόσο ο κος Ντράγκι και ο κος Μοσχοβισί, αλλά αυτό που έχει ενδιαφέρον ήταν το στήσιμο των υπόλοιπων υπουργών οικονομικών οι runers του κου Σόιμπλε, οι οποίοι ξεκινώντας από τον Σλοβάκο και τον Σλοβένο έθεσαν θέμα Grexit... Στην δική μου τοποθέτηση που πρέπει κάποια στιγμή να καταγράψω, προσπάθησα να επαναθέσω την συζήτηση στο πλαίσιο του συμβιβασμού και του διαλόγου...
Α.Π.: Το βασικό όμως είναι ότι ο πρωθυπουργός μοιάζει να πείθεται από όλα αυτά και ουσιαστικά σας αφαιρεί τη διαπραγμάτευση.
Γ.Β.: Να το πω με τα δικά μου λόγια. Εκείνο το βράδυ που γύρισα από τη Ρίγα πήγα κατευθείαν από το αεροδρόμιο στο Μαξίμου... Του εξήγησα τι έγινε και του είπα “κοίτα Αλέξη ήλθα από το Τέξας για να βοηθήσω σε μια αυθεντική διαπραγμάτευση. Αν κρίνεις ότι δε βοηθώ και ότι έχω μαζέψει πάνω μου όλα τα πυρά και θα σε διευκόλυνε η απομάκρυνσή μου θα είμαι ο πρώτος που θα υποστηρίξω την απομάκρυνσή μου.” Απέρριψε μετά βδελυγμίας την παραίτηση και μάλιστα χρησιμοποίησε τη μεταφορά του ξηλωμένου πουλόβερ, λέγοντάς μου ότι αν γίνει αυτό θα ξηλωθεί το πουλόβερ, πάνε να χτυπήσουν εσένα για να αποδυναμώσουν εμένα. Δε θα γίνει ποτέ αυτό συνεχίζουμε. Δύο-τρείς μέρες μετά υπήρξε παρέμβαση Ντάϊσελμπλουμ ο οποίος απαίτησε όχι τόσο την απομάκρυνσή μου όσο να αναλάβει τη διαπραγμάτευση ο πρωθυπουργός ο ίδιος.
Ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος
Γ.Β.: Ηταν μια στιγμή που με έκανε να συγγράψω την πρώτη επιστολή παραίτησης... κάποια στιγμή ο πρωθυπουργός είχε αποδεχθεί το στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος του 3.5% για την επόμενη δεκαετία, κάτι το οποίο είναι μακροοικονομικά αδύνατον, οδηγεί σε μια αναξιοπιστία τη χώρα. Γιατί δεν θα καταφέρουμε να τον πετύχουμε... Όταν το έμαθα ότι αυτό δόθηκε πίσω από την πλάτη μου έθεσα το ερώτημα στον πρωθυπουργό. Του είπα Αλέξη φαντάζομαι οτι ο λόγος που δεν με ρώτησες είναι πως ήξερες ότι θα πω όχι. Και μου λέει προφανώς. Και του λέω, εγώ είμαι αποδυναμωμένος επειδή δεν πιστεύω σε αυτό και πες οτι βάζεις κάποιον άλλον στη θέση μου. Τι περιμένεις ότι θα κερδίσεις, ποιο είναι το δούναι και λαβείν... Ναί μου λέει θα δώσουμε αυτό για να πάρουμε το χρέος. Πραγματικά δεν έχω πολλά μαλλιά αλλά τότε τράβηξα αυτά που είχα... Του είπα ότι είναι σαν να είσαι ψαράς και να ρίχνεις αίμα για να διώξεις τον καρχαρία. Γιατί δεν παρέδωσα εκείνη την παραίτηση; Πολύ απλά γιατί διέβλεπα ότι παρ’όλη την λανθασμένη παραχώρηση, δεν μας έδιναν συμφωνία. Ήθελαν την πλήρη κατάρρευση της κυβέρνησης, του ήθους μας, της Άνοιξης των Αθηνών, ήθελαν τον εξευτελισμό του Αλ. Τσίπρα και της κυβέρνησής μας. ‘Εκρινα λοιπόν οτι κάποια στιγμή ο Αλ. Τσίπρας θα πει ως εδώ. Και εκείνη τη στιγμή θα του ήμουν χρήσιμος και για το παράλληλο σύστημα πληρωμών, για το κούρεμα των ομολόγων.
Απόφαση για το δημοψήφισμα
Γ.Β.: Την επόμενη ημέρα, μετά από εκείνο το τελεσίγραφο που μου παρέδωσαν στο Eurogroup, που πρέπει να σας πω ηταν μια φρικιαστική στιγμή. Γιατί ο πρωθυπουργός μας ουσιαστικά αγνοώντας τις δικές μου εισηγήσεις είχε αποδεχθεί σχεδόν όλα. Και παρ’ όλα αυτά μας έδωσαν ένα κείμενο που αποτελείτο από τρία κεφάλαια που δεν άξιζε το χαρτί πάνω στο οποίο ήταν γραμμένο. Μέσα σε εκείνο το Eurogroup ο κ. Σόϊμπλε διαφώνησε με αυτό το κείμενο, είπε ο ίδιος δεν θα μπορούσε να το περάσει μέσα από την γερμανική Βουλή... Προς τιμήν του ο κ. Σόϊμπλε σηκώθηκε και είπε δεν το δέχομαι. Θέτω το θέμα στην κα. Λαγκάρντ και της λέω πιστεύετε ότι αυτό είναι βιώσιμο; Προσπάθησε στην αρχή να αμβλύνει τις εντυπώσεις αλλα λέει στο τέλος «όχι δεν είναι». Και τότε την διακόπτει ο κ. Ντάισελμπλουμ και μου θέτει ένα θέμα, μου λέει ή το αποδέχεσαι τώρα ή κλείνουν οι τράπεζές σου. Εκείνη τη στιγμή ήταν ένα θλιβερότατο θέαμα της Ευρώπης. Την άλλη μέρα ο κ. Τσίπρας μας μάζεψε στις 9 η ώρα το πρωί σε ένα conferenceroom στο ξενοδοχείο όπου για να μας ανακοινώσει ότι αυτό δεν πάει άλλο και θα γυρίσει στην Αθήνα να προκηρύξει δημοψήφισμα.
Α.Π.: Εκείνη την ώρα ξέρατε οτι θα κλείσουν οι τράπεζες;
Γ.Β.: Προφανώς. Προφανώς. Κοιτάτε πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι γι’ αυτό, γιατί αυτές ήταν πολύ σημαντικές στιγμές εκείνης της περιόδου. Πριν φτάσουμε σε αυτό το σημείο πρέπει να σας πώ ότι με τις συνεχείς υποχωρήσεις χωρίς αντάλλαγμα, είχα πλησιάσει τον πρωθυπουργό και του είχα πει, αν θέλεις να υποχωρήσεις, να συνθηκολογήσεις, κάν’ το. Εγώ διαφωνώ αλλά είσαι ο πρωθυπουργός της χώρας. Αλλά καν’ το με μια έντιμη ομιλία προς τον ελληνικό λαό, βγές στην τηλεόραση. Μάλιστα του είχα ετοιμάσει έναν λόγο.
Α.Π.: Εσείς περιμένατε ότι μόλις προκηρυχθεί το δημοψήφισμα πρώτον οι αγορές θα αντιδρούσαν με πανικό το οποίο δε συνέβη όπως ξέρουμε εκείνη τη Δευτέρα και δεύτερο οτι θα σας ερχόταν μια καλύτερη συμφωνία μέσα σε εκείνη την εβδομάδα. Αυτή δεν ήταν η προσδοκία;
Γ.Β.: Η προσδοκία μου ήταν ότι θα χρησιμοποιούσαμε το εργαλείο των 27 δις ομολόγων smp ήταν η ειδοποιός διαφορά. ‘Εκρινα οτι μας κλείναν τις τράπεζες, και αυτό δεν το ήθελε ο κ. Ντράγκι, πιέστηκε να μας κόψει τον ΕΛΑ , ήταν σε δύσκολη θέση. ‘Εκρινα λοιπόν οτι αν κάναμε αυτό που είχαμε αποφασίσει ως διαπραγματευτική ομάδα, ούτε καν να προχωρήσουμε σε αναδιάρθρωση ομολόγων αλλά να ανακοινώσουμε την αναδιάρθρωση αυτών των ομολόγων και ότι θα βάλουμε μπροστά το παράλληλο σύστημα πληρωμών, θεωρώ ότι εκείνη τη στιγμή Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη... πριν το δημοψήφισμαθα υπήρχε η συζήτηση μεταξύ Μέρκελ και Ντράγκι που περιμέναμε.
Α.Π.: Πήγατε στον κ. Τσίπρα και του είπατε να ξεκινήσετε αυτόν τον σχεδιασμό;
Γ.Β.: Όχι μόνο στον κ. Τσίπρα, στην πολιτική ομάδα διαπραγμάτευσης και μειοψήφισα, ήμασταν τέσσερις εναντίον δύο. Μην με ρωτήσετε ποιοί ήταν οι τέσσερις και ποιοί ήταν οι δύο.
Α.Π.: Αυτό πότε έγινε;
Γ.Β.: Εκείνο το βράδυ που ξέραμε ότι θα κλείσουν οι τράπεζες, που ο κ Ντράγκι πήρε τηλέφωνο και μας είπε σας κλείνω τον ELA.
Το βράδυ του δημοψηφίσματος
Α.Π.: Πείτε μας την εικόνα που αντικρίζετε εσείς μπαίνοντας στο Μαξίμου εκείνο το βράδυ γιατί έχει μια ιστορική σημασία.
Γ.Β.: Όταν μπήκα στο Μαξίμου πριν καν δω κανέναν, πριν συνειδητοποιήσω ότι είδα κάποιον, να αντιληφθώ ότι είδα κάποιον ένιωσα μια ηλεκτρισμένη αρνητικά ατμόσφαιρα, όχι απέναντι μου αλλά και απέναντι μου. Αλλά γενικότερα, η αναντιστοιχία του κλίματος του δρόμου με το Μαξίμου.
Α.Π.: Δηλαδή υπήρχε φόβος ανησυχία;
Γ.Β.: Δεν μπορώ να σας πω ακριβώς. Ήταν ένα συναίσθημα το οποίο το ένιωσα. Ένιωσα πως μπήκα σε μια ηλεκτρισμένη, δυσάρεστη ατμόσφαιρα. Όταν αργότερα είδα τον πρωθυπουργό, ήμασταν οι 2 μας και τον είδα σε μια συναισθηματική κατάσταση, ψυχολογική, που ήταν εντελώς αναντίστοιχη με αυτά που συνέβαιναν έξω. Μου εκδήλωσε την απόφασή του να συνθηκολογήσει, της αποδοχής αυτών που θα μας έδιναν... Μου μετέφερε ξεκάθαρα την πρόθεσή του την επόμενη ημέρα να γίνει ένα συμβούλιο ώστε να μετατρέψει την δυναμική του δημοψηφίσματος σε μία συμφωνία...
Απολογισμός
Α.Π.: Τώρα εδώ έγινε μια μεγάλη ζημιά στην ελληνική οικονομία και με τα capital controls και απο όλη αυτή την αναστάτωση. Και τελικά βρεθήκαμε σε μια απίστευτη κατάσταση όπου ούτε δοκιμάστηκε η θεωρία παιγνίων να το πω ετσι. Και υπήρχε ένας συμβιβασμός που δεν ήταν πολύ διαφορετικός απο αυτόν που θα υπήρχε τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο. Εσείς προσωπικά νιώθετε μια ευθύνη γι’ αυτό;
Γ.Β.: Τεράστια ευθύνη, βεβαίως απέτυχα. Στόχος μου ήταν να αναλάβω την διαπραγμάτευση έτσι ώστε να υπάρξει μία έντιμη συμφωνία, σταθεροποίησης της ελληνικής κοινωνίας ώστε να μπορούμε μετά να έχουμε διαφωνίες μεταξύ μας για το αν θα φορολογηθεί η εργασία το κεφάλαιο κτλ... Η ευθύνη είναι μεγάλη θα έκανα αρκετά πράγματα διαφορετικά. Αυτό που δεν θα έκανα διαφορετικό είναι η αποφασιστικότητα με την οποία πίστευα οτι θα έπρεπε να είχα μια σταθερή γραμμή... Το πρόβλημα είναι, κ. Παπαχελά, θα μου επιτρέψετε να σας πω ποια είναι η δική μου ερμηνεία για τον Σοιμπλε., για Νταισεμπλουμ., για την Τρόικα, δεν θέλανε συμφωνία, εμείς θέλαμε συμφωνία. Ήμασταν έτοιμοι να κάνουμε πολύ μεγάλους συμβιβασμούς
Α.Π.: Γιατί δεν κάνατε; Τον Φεβρουάριο θα μπορούσατε να κάνετε μια πολύ καλύτερη συμφωνία.
Γ.Β.: Δεν υπήρχε πιθανότητα. Θυμάστε τι σας είπα προηγουμένως; Ούτε μια σελίδα προτάσεων από την αλλη μεριά. Η κρίση μου είναι οτι η ιστορία ξεκινάει απο τον Ιούνιο 2014 όταν ο κ. Σόιμπλε και κάποια κομβικά στοιχεία αν θέλετε της Τρόικας έχασαν την εμπιστοσύνη τους στον κ. Σαμαρά. Ήξεραν οτι χρειάζεται ένα 3ο μνημόνιο, δεν εμπιστεύονταν μετά τις ευρωεκλογές ιδίως παρά το δώρο της δήθεν εξόδου στις αγορές του Απριλίου είδαν οτι η ΝΔ δεν τράβαγε και αποφάσισαν να διακινδυνεύσουν με μια ανατροπή του κ. Σαμαρά ή να αφήσουν τον κ. Σαμαρά στην τύχη του, ώστε να εκλεγούμε εμείς και να γίνει αυτό που έγινε, να περάσει το 3ο μνημόνιο με 250 ψήφους. Δεν είναι καμία συνομωσία αν το σκεφτείτε. Από την μεριά της τρόικας έχει λογική.
Τι τού εκμυστηρεύτηκε ο Σόιμπλε για το πρόγραμμα:
Γ.Β.: Έθεσα κ. Παπαχελά το ερώτημα στον κ. Σόιμπλε τελευταία μας συνάντηση και του λέω κάποια στιγμή γιατί είχαμε καλή σχέση προσωπική. Πέραν των μεγάλων αντιπαραθέσεων, του λέω κ. Σόιμπλε, για την ακρίβεια Βόλφγκανγκ, οι ΥΠΟΙΚ έχουν μια παράδοση να μιλάνε στον ενικό. Μπορούμε μια στιγμή να βγάλουμε τα καπέλα μας, των ΥΠΟΙΚ της Ελλάδος και της Γερμανίας; Είσαι στα πράγματα 40 χρόνια. Εγώ είμαι υπουργός βουλευτής 6 μήνες, θέλω μια προσωπική χάρη να μου δώσεις συμβουλή- αυτό το πράγμα θα το υπέγραφες εσύ; Με δεδομένα της ελληνικής οικονομίας; Εάν το υπογράψω ενθουσιωδώς και βγούμε όλοι στην κυβέρνηση να προσπαθήσουμε να το εφαρμόσουμε. Υπάρχει πιθανότητα σε 6 μήνες, 12 μήνες να μην ξαναβρεθούμε πάλι στα ίδια. Και μου είπε κάτι συγκλονιστικό, δεν θα το υπόγραφα. Σαν πατριώτης.
Πηγές: www.kathimerini.gr, www.skai.gr
http://www.kathimerini.gr/846320/article/epikairothta/politikh/plan-x-apokalyye-o-gianhs-varoyfakhs
http://www.skai.gr/news/finance/article/304732/varoufakis-ston-skai-eihame-plan-x-sti-diapragmateusi-ihografisa-ta-eurogroup/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου