Στη φωτογραφία επάνω αριστερά: Η Ελίζαμπεθ, ο Μίκι, ο Σίμσον και η Πέρλα σε πρόβα από σκηνή της εβραϊκής εορτής Χανουκά στην Αμβέρσα το 1949
Ένα μεγάλο μέρος από σχετικό δημοσίευμα στο Βήμα, στη συνέχεια:
«Το 1949 ένας θίασος που ονομαζόταν "Οι Επτά Νάνοι του Αουσβιτς" έκανε περιοδεία στις πόλεις του Ισραήλ δίνοντας παραστάσεις με χορό και τραγούδι» διάβασε το 1994 σε ένα βιβλίο ο ισραηλινός δημοσιογράφος Γεχούντα Κορέν μένοντας έκπληκτος από αυτόν τον «περίεργο συνδυασμό θανάτου και διασκέδασης».
Η Πέρλα όμως είχε μεγαλώσει αρκετά, ήταν μόνη και ήθελε πλέον να μιλήσει γι' αυτό (το Ολοκαύτωμα). Ηταν μια ευτυχής συγκυρία και για τους τρεις μας» εκτίμησε ο Γεχούντα Κορέν.«Ωστόσο για εμάς ήταν θεμελιώδες να μη γράψουμε ένα βιβλίο αυστηρώς για το Ολοκαύτωμα. Πρώτα και κύρια τη βλέπουμε ως μια ιστορία εβραίων διασκεδαστών. Θέλαμε να αναδείξουμε και αυτή την κάπως χαρούμενη όψη επειδή συνήθως οι περισσότεροι συνδέουν τους Εβραίους με τα γράμματα ή τις επιστήμες, κάτι αυστηρό αν θέλετε. Και το ουσιώδες είναι ότι οι Οβιτς ψυχαγωγούσαν με τις παραστάσεις τους κυρίως ακροατήρια μη Εβραίων. Ασφαλώς όμως καταγράφουμε μια ιστορία διασκεδαστών που ήταν επίσης νάνοι, γι' αυτό θελήσαμε να την πούμε από το δικό τους ύψος, μιλάμε για νάνους που δεν πέρασαν μονάχα εννέα μήνες στο Αουσβιτς αλλά που διεκδίκησαν συνολικά μια ζωή αξιοπρεπή, που να έχει νόημα και επιτυχία». Και, όπως φαίνεται, το κατόρθωσαν...
Οι συγγραφείς καταφέρνουν κάτι σημαντικό: έχουν μπροστά τους μια (πράγματι ξεχωριστή) ιστορία (και Εβραίους και νάνους υπό διωγμό) που εγγράφεται σε μια ασύλληπτη τραγωδία και καταφέρνουν να την ανασυστήσουν χωρίς συναισθηματισμούς... «Σε αυτό το βιβλίο δεν υπάρχει τίποτα το επινοημένο. Παραθέτουμε την αλήθεια στην ολότητά της και αφήνουμε - βασισμένοι στη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια - τους αναγνώστες να βγάλουν τα συμπεράσματά τους μέσα από διαφορετικές εξομολογήσεις» υπογράμμισε η Εϊλάτ Νεγκέβ.
Τι ήταν αυτό που (ουσιωδώς) κράτησε τους Οβιτς ζωντανούς; Αυτό που τους έσωσε ήταν μια (φοβερή) αντίφαση, «η εύνοια του Διαβόλου». Οταν (τον Μάιο του 1944) οι επτά νάνοι (μαζί με τα ψηλά, κανονικού μεγέθους αδέλφια τους) έφθασαν στο Μπίρκεναου, ο Γιόζεφ Μένγκελε κοιμόταν στο δωμάτιό του, στο παρακείμενο αρχηγείο των Ες-Ες. Ο διαβόητος γιατρός ξύπνησε εκείνη τη νύχτα και φούσκωσε από ενθουσιασμό. Το θέαμα των «φρικιών» αναζωπύρωσε τις ακαδημαϊκές φιλοδοξίες του τις οποίες διέβλεπε να πραγματώνονται μετά το τέλος του πολέμου. Είχε βρει, κοντολογίς, τα «πειραματόζωα» που έψαχνε (μαζεμένα) και το εκμεταλλεύθηκε όσο μπορούσε - και (εννοείται) χωρίς κανέναν περιορισμό. Παραδόξως, όταν (χρόνια αργότερα) η Πέρλα έμαθε ότι ο Γιόζεφ Μένγκελε πέθανε, η ίδια ξέσπασε σε κλάματα. «Είναι περίεργο αλλά, υπό μία έννοια, η περίπτωσή της εμπίπτει στο "σύνδρομο της Στοκχόλμης" (σ.σ.: το θύμα αναπτύσσει μια συναισθηματική προσκόλληση στον θύτη). Η παράξενη στάση της εξηγείται από το γεγονός ότι η οικογένειά της βρισκόταν "στα χέρια του", στα χέρια του "Διαβόλου", και εν τέλει δεν θανατώθηκε. Η Πέρλα είδε την, ας πούμε, ανθρώπινη πλευρά του Μένγκελε. Τον αποκαλούσε μάλιστα "το αφεντικό μου στο Αουσβιτς", θεωρούσε ότι "δούλευε" εκεί για λογαριασμό του. Μια μέρα (που εορταζόταν η μνήμη του Ολοκαυτώματος) πήγαμε μαζί της σε ένα σχολείο για να μιλήσει στα παιδιά για την εμπειρία της. Είχε πάρει μαζί της μια φωτογραφία του Μένγκελε για να τους τη δείξει. Οι Οβιτς σώθηκαν, βεβαίως, όχι επειδή ο Μένγκελε ήταν ένας ευγενικός κύριος - πράγματι σε αυτούς συμπεριφέρθηκε καλά και εκείνοι προσπάθησαν να τα έχουν καλά μαζί του, κάτι που προκάλεσε τη ζηλοφθονία ορισμένων άλλων κρατουμένων, όπως είναι φυσικό - αλλά επειδή τους ήθελε ζωντανούς ως νάνους για να κάνει τα πειράματά του, για να τους εξαντλήσει με τις "εξετάσεις" του» σημείωσε η Εϊλάτ Νεγκέβ.
«Εμάς όλους μπορεί να μας εκπλήσσει αυτό αλλά έτσι έγιναν τα πράγματα. Η Πέρλα μάλιστα ένιωσε προδομένη όταν ο Μένγκελε εγκατέλειψε το στρατόπεδο (τη στιγμή που κατέφθαναν οι Ρώσοι) και δεν τους πήρε μαζί του. Διότι, έλεγε, τους είχε υποσχεθεί ότι θα το έκανε, ότι οι Οβιτς θα ήταν η συντροφιά του για το υπόλοιπο της ζωής του. Αφέλεια; Μετά τον θάνατο της Πέρλα διαπιστώσαμε ότι είχε φυλάξει μια διεύθυνση, τη διεύθυνση του γιου του Μένγκελε. Εκείνη έλεγε ότι δεν τη χρησιμοποίησε ποτέ για να επικοινωνήσει μαζί του, το γεγονός όμως ότι την είχε ακόμη σήμαινε κάτι για την ίδια. Είναι λοιπόν γεγονός, το θύμα είχε διατηρήσει μια διεύθυνση με το επίθετο επάνω του βασανιστή του, του θύτη. Η αίσθηση που αποκομίσαμε από την Πέρλα ήταν ότι στο Αουσβιτς επικρατούσε μια ιδιότυπη ατμόσφαιρα "κανονικότητας" και παραλογισμού ταυτοχρόνως, μια αλλόκοτη πραγματικότητα. Οι Οβιτς, στο πλαίσιο ακριβώς της "φυσικής" σχέσης που ανέπτυξαν με τον Μένγκελε, μια σχέση αμοιβαίου συμφέροντος θα λέγαμε, μπορούσαν λ.χ. να τον ρωτήσουν "για πείτε μας τώρα πότε θα τελειώσει όλο αυτό για να επιστρέψουμε επιτέλους στο σπίτι μας;" - και εκείνος τους απαντούσε παραπονούμενος ότι έχει να δει την οικογένειά του για κάμποσους μήνες!» υπογράμμισε ο Γεχούντα Κορέν. Μια κομβική διάσταση της ιστορίας για τον ίδιο, ένα «μήνυμα από το παρελθόν», είναι ότι «οι Οβιτς επιβίωσαν επειδή έμειναν μαζί ενωμένοι», όπως τους όρκισε κάποτε η μητέρα τους.
Πηγή: www.tovima.gr / Μπέκος Γρηγόρης
Ολόκληρο το δημοσίευμα στο: Οι 7 νάνοι του Αουσβιτς, ο Μένγκελε και το θέατρο
Παρακινημένοι από μια δημιουργική περιέργεια, οι συγγραφείς Γεχούντα Κορέν και Εϊλάτ Νεγκέβ (φωτογραφία αριστερά), ανακάλυψαν 19 Οβιτς στον τηλεφωνικό κατάλογο της Χάιφα. «Τους καλέσαμε όλους έναν προς έναν. Τους ρωτούσαμε αν είχαν υπάρξει καλλιτέχνες, διασκεδαστές. Οι περισσότεροι έλεγαν όχι» θυμήθηκε η Εϊλάτ Νεγκέβ. «Ωσπου έπεσα πάνω της. "Ναι, και ήμασταν διάσημοι" μου αντιγύρισε με τη χαρακτηριστική φωνή της. Τη ρώτησα αν μπορούμε να την επισκεφθούμε και μας δέχθηκε. Ταξιδέψαμε από την Ιερουσαλήμ, δύο ώρες απόσταση, για να τη συναντήσουμε. Ηταν μια γυναίκα γύρω στα 75 και είχε απομείνει ολομόναχη», το μοναδικό εν ζωή (ακόμη τότε) μέλος μιας οικογένειας που βρέθηκε «όχι στην αγκαλιά μιας καλοκάγαθης Χιονάτης αλλά στη μέγγενη ενός κτήνους». Και επέζησε ακριβώς λόγω της ιδιαιτερότητάς της! Η Πέρλα Οβιτς, η τελευταία από τον «Λιλιπούτειο Θίασο», μια γυναίκα της οποίας το ύψος ήταν μικρότερο από ένα μέτρο, πέθανε ειρηνικά τον Σεπτέμβριο του 2001. ... Οσο αναπνέεις, έλεγε η Πέρλα, πρέπει να δείχνεις στα καλύτερά σου, δεν θέλω να με λυπάται ο κόσμος»...
Ο Μίκι, ο Αβραμ και η Πέρλα στη σκηνή. Ισραήλ, στις αρχές του 1950
Οι συγγραφείς καταφέρνουν κάτι σημαντικό: έχουν μπροστά τους μια (πράγματι ξεχωριστή) ιστορία (και Εβραίους και νάνους υπό διωγμό) που εγγράφεται σε μια ασύλληπτη τραγωδία και καταφέρνουν να την ανασυστήσουν χωρίς συναισθηματισμούς... «Σε αυτό το βιβλίο δεν υπάρχει τίποτα το επινοημένο. Παραθέτουμε την αλήθεια στην ολότητά της και αφήνουμε - βασισμένοι στη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια - τους αναγνώστες να βγάλουν τα συμπεράσματά τους μέσα από διαφορετικές εξομολογήσεις» υπογράμμισε η Εϊλάτ Νεγκέβ.
Τι ήταν αυτό που (ουσιωδώς) κράτησε τους Οβιτς ζωντανούς; Αυτό που τους έσωσε ήταν μια (φοβερή) αντίφαση, «η εύνοια του Διαβόλου». Οταν (τον Μάιο του 1944) οι επτά νάνοι (μαζί με τα ψηλά, κανονικού μεγέθους αδέλφια τους) έφθασαν στο Μπίρκεναου, ο Γιόζεφ Μένγκελε κοιμόταν στο δωμάτιό του, στο παρακείμενο αρχηγείο των Ες-Ες. Ο διαβόητος γιατρός ξύπνησε εκείνη τη νύχτα και φούσκωσε από ενθουσιασμό. Το θέαμα των «φρικιών» αναζωπύρωσε τις ακαδημαϊκές φιλοδοξίες του τις οποίες διέβλεπε να πραγματώνονται μετά το τέλος του πολέμου. Είχε βρει, κοντολογίς, τα «πειραματόζωα» που έψαχνε (μαζεμένα) και το εκμεταλλεύθηκε όσο μπορούσε - και (εννοείται) χωρίς κανέναν περιορισμό. Παραδόξως, όταν (χρόνια αργότερα) η Πέρλα έμαθε ότι ο Γιόζεφ Μένγκελε πέθανε, η ίδια ξέσπασε σε κλάματα. «Είναι περίεργο αλλά, υπό μία έννοια, η περίπτωσή της εμπίπτει στο "σύνδρομο της Στοκχόλμης" (σ.σ.: το θύμα αναπτύσσει μια συναισθηματική προσκόλληση στον θύτη). Η παράξενη στάση της εξηγείται από το γεγονός ότι η οικογένειά της βρισκόταν "στα χέρια του", στα χέρια του "Διαβόλου", και εν τέλει δεν θανατώθηκε. Η Πέρλα είδε την, ας πούμε, ανθρώπινη πλευρά του Μένγκελε. Τον αποκαλούσε μάλιστα "το αφεντικό μου στο Αουσβιτς", θεωρούσε ότι "δούλευε" εκεί για λογαριασμό του. Μια μέρα (που εορταζόταν η μνήμη του Ολοκαυτώματος) πήγαμε μαζί της σε ένα σχολείο για να μιλήσει στα παιδιά για την εμπειρία της. Είχε πάρει μαζί της μια φωτογραφία του Μένγκελε για να τους τη δείξει. Οι Οβιτς σώθηκαν, βεβαίως, όχι επειδή ο Μένγκελε ήταν ένας ευγενικός κύριος - πράγματι σε αυτούς συμπεριφέρθηκε καλά και εκείνοι προσπάθησαν να τα έχουν καλά μαζί του, κάτι που προκάλεσε τη ζηλοφθονία ορισμένων άλλων κρατουμένων, όπως είναι φυσικό - αλλά επειδή τους ήθελε ζωντανούς ως νάνους για να κάνει τα πειράματά του, για να τους εξαντλήσει με τις "εξετάσεις" του» σημείωσε η Εϊλάτ Νεγκέβ.
Πάνω σειρά, από αριστερά, Sarah, Azriel, η γυναίκα του Leah, η κόρη του Batia, Moshe Moskowitz (ο άνδρας της Elizabeth), άγνωστη γυναίκα, Batia (κόρη του Avram), Dora (η μητέρα της Batia). Κάτω σειρά, από αριστερά, Micki Franziska, Perla, Elizabeth, Rozika, Frieda, Avram, Shimshon
«Εμάς όλους μπορεί να μας εκπλήσσει αυτό αλλά έτσι έγιναν τα πράγματα. Η Πέρλα μάλιστα ένιωσε προδομένη όταν ο Μένγκελε εγκατέλειψε το στρατόπεδο (τη στιγμή που κατέφθαναν οι Ρώσοι) και δεν τους πήρε μαζί του. Διότι, έλεγε, τους είχε υποσχεθεί ότι θα το έκανε, ότι οι Οβιτς θα ήταν η συντροφιά του για το υπόλοιπο της ζωής του. Αφέλεια; Μετά τον θάνατο της Πέρλα διαπιστώσαμε ότι είχε φυλάξει μια διεύθυνση, τη διεύθυνση του γιου του Μένγκελε. Εκείνη έλεγε ότι δεν τη χρησιμοποίησε ποτέ για να επικοινωνήσει μαζί του, το γεγονός όμως ότι την είχε ακόμη σήμαινε κάτι για την ίδια. Είναι λοιπόν γεγονός, το θύμα είχε διατηρήσει μια διεύθυνση με το επίθετο επάνω του βασανιστή του, του θύτη. Η αίσθηση που αποκομίσαμε από την Πέρλα ήταν ότι στο Αουσβιτς επικρατούσε μια ιδιότυπη ατμόσφαιρα "κανονικότητας" και παραλογισμού ταυτοχρόνως, μια αλλόκοτη πραγματικότητα. Οι Οβιτς, στο πλαίσιο ακριβώς της "φυσικής" σχέσης που ανέπτυξαν με τον Μένγκελε, μια σχέση αμοιβαίου συμφέροντος θα λέγαμε, μπορούσαν λ.χ. να τον ρωτήσουν "για πείτε μας τώρα πότε θα τελειώσει όλο αυτό για να επιστρέψουμε επιτέλους στο σπίτι μας;" - και εκείνος τους απαντούσε παραπονούμενος ότι έχει να δει την οικογένειά του για κάμποσους μήνες!» υπογράμμισε ο Γεχούντα Κορέν. Μια κομβική διάσταση της ιστορίας για τον ίδιο, ένα «μήνυμα από το παρελθόν», είναι ότι «οι Οβιτς επιβίωσαν επειδή έμειναν μαζί ενωμένοι», όπως τους όρκισε κάποτε η μητέρα τους.
Ολόκληρο το δημοσίευμα στο: Οι 7 νάνοι του Αουσβιτς, ο Μένγκελε και το θέατρο
Βιβλίο: Yehuda Koren, Eilat Negev
Ερευνα-μαρτυρία: Οι 7 νάνοι του Άουσβιτς / Εκδόσεις Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου