Ποια είναι τα όρια της γερμανικής σάτιρας; δεδομένου ότι η σάτιρα εμπίπτει στην ελευθερία της άποψης, η οποία προστατεύεται από το άρθρο 5 του γερμανικού Συντάγματος.
Υποχωρεί η καγκελάριος μπροστά στον τούρκο πρόεδρο και θυσιάζει την ελευθερία της τέχνης και της σάτιρας στον βωμό του πολιτικού πραγματισμού; όπως αναφέρει η εφημερίδα Die Zeit.
Δυο δημοσιεύματα από τη Deutsche Welle, στη συνέχεια, που ρίχνουν ένα κάποιο φως στο θέμα:
Ποια είναι τα όρια της (γερμανικής) σάτιρας;
Πολλά και ετερόκλητα τα σχόλια για την απόφαση που έλαβε η καγκελάριος να επιτρέψει εισαγγελική έρευνα κατά του παρουσιαστή Γιαν Μπέμερμαν, ο οποίος κατηγορείται για προσβολή του προέδρου της Τουρκίας Ερντογάν.
Η εφημερίδα Süddeutsche Zeitung του Μονάχου φαίνεται να δείχνει κατανόηση για την απόφαση της Άνγκελα Μέρκελ να δώσει το πράσινο φως για την ποινική δίωξη: "Η διαβίβαση της υπόθεσης στη δικαιοσύνη δεν υποδηλώνει υπόκλιση μπροστά στον Ερντογάν (όπως ισχυρίζεται και το SPD), αλλά την ομαλή ροή των πραγμάτων σε ένα κράτος δικαίου. Από τη σφαίρα της σκοπιμότητας η υπόθεση περιέρχεται στη σφαίρα της δικαιοσύνης. Αυτό προβλέπει το δίκαιο".
Ανεξάρτητα από τη νομική πτυχή της υπόθεσης, η εφημερίδα Süddeutsche Zeitung επισημαίνει τα εξής: "Η σάτιρα του Μπέμερμαν ήταν αποτυχημένη. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ειναι και ποινικά κολάσιμη. Η αλήθεια είναι ότι αν το υβριστικό ποίημα (του Μπέμερμαν) είχε απαγγελθεί σε μία διαδήλωση του κινήματος Pegida, θα προκαλούσε δίωξη λόγω υποκίνησης ρατσιστικού μίσους. Εδώ τα συμφραζόμενα είναι διαφορετικά. Ο Μπέμερμαν, ντε και καλά, ήθελε να κάνει φροντιστήριο ελευθερογνωμίας στον Ερντογάν. Επιτρέπεται, για τον σκοπό αυτόν, να διατυπώνει κανείς αναίδειες, οι οποίες καθεαυτές δεν αποτελούν παρά μία βαριά προσβολή; Σε αυτό καλείται να απαντήσει η δικαιοσύνη. Ανεξάρτητα από την απάντησή της, ας ελπίσουμε ότι η τιμή του Ερντογάν θα κριθεί σε άλλες πράξεις και όχι με κριτήριο ένα υβριστικό ποίημα".
Η εφημερίδα Frankfurter Allgemeine παρατηρεί: "Υπάρχουν και στη Γερμανία δικαστές, τους οποίους θα προτιμούσε κανείς να αποφύγει. Σε αντίθεση όμως με την Τουρκία ή τη Ρωσία, οι αθώοι δεν πρέπει να φοβούνται το κράτος δικαίου και τα όργανά του σε αυτή τη χώρα. Ούτε ο Γιαν Μπέμερμαν πρέπει να φοβάται, έστω και αν ο δικηγόρος του τούρκου προέδρου απειλεί να φτάσει την υπόθεση μέχρι το ομοσπονδιακό δικαστήριο. Σε περιπτώσεις, στις οποίες το σημαντικό και συστατικό της δημοκρατικής τάξεως έννομο αγαθό της ελευθερίας της γνώμης, της τέχνης και του τύπου σταθμίζεται με το έννομο αγαθό της τιμής και της υπόληψης, το οποίο επίσης περιλαμβάνεται στα θεμελιώδη δικαιώματα του Συντάγματος, η Καρλσρούη αποδίδει πάντοτε το ευρύτερο δυνατό προστατευτικό περιεχόμενο στην ελευθερία της γνώμης και της τέχνης. Σε καλύτερα χέρια βρίσκεται λοιπόν η υπόθεση Μπέμερμαν στη δικαιοσύνη, παρά στην πολιτική".
"Αντιφατική" η πολιτική Μέρκελ;
Η εφημερίδα Süddeutsche Zeitung του Μονάχου φαίνεται να δείχνει κατανόηση για την απόφαση της Άνγκελα Μέρκελ να δώσει το πράσινο φως για την ποινική δίωξη: "Η διαβίβαση της υπόθεσης στη δικαιοσύνη δεν υποδηλώνει υπόκλιση μπροστά στον Ερντογάν (όπως ισχυρίζεται και το SPD), αλλά την ομαλή ροή των πραγμάτων σε ένα κράτος δικαίου. Από τη σφαίρα της σκοπιμότητας η υπόθεση περιέρχεται στη σφαίρα της δικαιοσύνης. Αυτό προβλέπει το δίκαιο".
Η εφημερίδα Frankfurter Allgemeine παρατηρεί: "Υπάρχουν και στη Γερμανία δικαστές, τους οποίους θα προτιμούσε κανείς να αποφύγει. Σε αντίθεση όμως με την Τουρκία ή τη Ρωσία, οι αθώοι δεν πρέπει να φοβούνται το κράτος δικαίου και τα όργανά του σε αυτή τη χώρα. Ούτε ο Γιαν Μπέμερμαν πρέπει να φοβάται, έστω και αν ο δικηγόρος του τούρκου προέδρου απειλεί να φτάσει την υπόθεση μέχρι το ομοσπονδιακό δικαστήριο. Σε περιπτώσεις, στις οποίες το σημαντικό και συστατικό της δημοκρατικής τάξεως έννομο αγαθό της ελευθερίας της γνώμης, της τέχνης και του τύπου σταθμίζεται με το έννομο αγαθό της τιμής και της υπόληψης, το οποίο επίσης περιλαμβάνεται στα θεμελιώδη δικαιώματα του Συντάγματος, η Καρλσρούη αποδίδει πάντοτε το ευρύτερο δυνατό προστατευτικό περιεχόμενο στην ελευθερία της γνώμης και της τέχνης. Σε καλύτερα χέρια βρίσκεται λοιπόν η υπόθεση Μπέμερμαν στη δικαιοσύνη, παρά στην πολιτική".
Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ
Διαμετρικά αντίθετη άποψη εκφράζει με σχόλιο στην ηλεκτρονική της έκδοση η εβδομαδιαία εφημερίδα Die Zeit, η οποία μάλιστα υπενθυμίζει ότι η Άνγκελα Μέρκελ από τη μία πλευρά επικαλείται το άρθρο 103 του γερμανικού Ποινικού Κώδικα περί προσβολής ξένων πολιτικών ηγετών δίνοντας τη συγκατάθεσή της για την παραπομπή του Μπέμερμαν, αλλά από την άλλη πλευρά προαναγγέλλει την κατάργηση του άρθρου αυτού, το οποίο ούτως ή άλλως πολλοί θεωρούν αναχρονιστικό. "Έχοντας συνδέσει την ελευθερία της τέχνης με διεθνοπολιτικά συμφέροντα, η Μέρκελ έχει εμπλακεί σε έναν λαβύρινθο νομικών θεωρήσεων και συμφερόντων. Έτσι περιήλθε σε πολιτικό αδιάξοδο, από το οποίο της προσέφερε μία διέξοδο το άρθρο 103 του Π.Κ. Το αποτέλεσμα είναι μία τραγελαφική κατάσταση, όπου ένας πολιτικός ηγέτης επικαλείται μία νομική διάταξη, ζητώντας παράλληλα και την άμεση κατάργησή της. Δικαίως λοιπόν αντιμετωπίζει κατηγορίες ότι υποχωρεί μπροστά στον τούρκο πρόεδρο και θυσιάζει την ελευθερία της τέχνης και της σάτιρας στον βωμό του πολιτικού πραγματισμού".
Επικριτικό για τους χειρισμούς της Άνγκελα Μέρκελ είναι και το σχόλιο στην εφημερίδαTagesspiegel του Βερολίνου: "Υπάρχουν λόγοι για την απόφαση της Μέρκελ στην υπόθεση Μπέμερμαν. Αλλά μία διαφορετική απόφαση θα ήταν (εξίσου) δυνατή. Και θα ήταν απαραίτητη" υποστηρίζει ο αρθρογράφος. Επισημαίνοντας δε τις αντιδράσεις των συγκυβερνώντων σοσιαλδημοκρατών και το επακόλουθο ρήγμα στο εσωτερικό του κυβερνητικού συνασπισμού, σχολιάζει: "Για να δούμε, ποιός θα οφεληθεί από αυτήν την πρωτοφανή διάσπαση. Και ποιές θα είναι οι συνέπειες στις προσεχείς εκλογές. Καμία ιδέα; Αυτός που θα χαρεί είναι η Εναλλακτική για τη Γερμανία".
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
Πηγή: http://dw.com/p/1IX15 16.04.2016
Επικριτικό για τους χειρισμούς της Άνγκελα Μέρκελ είναι και το σχόλιο στην εφημερίδαTagesspiegel του Βερολίνου: "Υπάρχουν λόγοι για την απόφαση της Μέρκελ στην υπόθεση Μπέμερμαν. Αλλά μία διαφορετική απόφαση θα ήταν (εξίσου) δυνατή. Και θα ήταν απαραίτητη" υποστηρίζει ο αρθρογράφος. Επισημαίνοντας δε τις αντιδράσεις των συγκυβερνώντων σοσιαλδημοκρατών και το επακόλουθο ρήγμα στο εσωτερικό του κυβερνητικού συνασπισμού, σχολιάζει: "Για να δούμε, ποιός θα οφεληθεί από αυτήν την πρωτοφανή διάσπαση. Και ποιές θα είναι οι συνέπειες στις προσεχείς εκλογές. Καμία ιδέα; Αυτός που θα χαρεί είναι η Εναλλακτική για τη Γερμανία".
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
Πηγή: http://dw.com/p/1IX15 16.04.2016
Σάτιρα ή προσβολή το ποίημα για τον Ερντογάν;
Σωρεία αντιδράσεων εξακολουθεί να προκαλεί στη Γερμανία η υπόθεση του σατιρικού παρουσιαστή Γιαν Μπέμερμαν, ο οποίος διάβασε ένα αμφιλεγόμενο ποίημα απευθυνόμενος στον τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν.
Το επίμαχο ποίημα προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων με αποτέλεσμα ακόμα και η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ να δηλώσει ότι είχε «στόχο να πληγώσει». Μάλιστα η υπόθεση αυτή έγινε αντικείμενο συζήτησης σε τηλεφωνική επικοινωνία της με τον τούρκο πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου.
Το ποίημα ανάμεσα σε άλλα αποκαλεί τον Ταγίπ Ερντογάν «διεστραμμένο», «κτηνοβάτη», τον κατηγορεί ότι «κλωτσάει τους Κούρδους και χτυπάει τους Χριστιανούς», «βλέπει πορνό με παιδιά», «κλείνει συντάξεις εφημερίδων και χαλάει το κλίμα για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις».
Στον γνωστό σατιρικό παρουσιαστή απονεμήθηκε πάντως χθες (08.04.2016) το βράδυ ένα από τα 14 βραβεία Grimme, τα οποία θεωρούνται τα σημαντικότερα στη γερμανική τηλεόραση. Ο ίδιος πάντως αρνήθηκε να παραστεί. Το βραβείο του απονεμήθηκε για το βίντεο με το προτεταμένο μεσαίο δάκτυλο του Γιάνη Βαρουφάκη, για το οποίο ισχυρίστηκε ότι το είχε παραποιήσει ο ίδιος. Το βίντεο είχε προβληθεί τον περασμένο Μάρτιο σε γερμανική εκπομπή της δημόσιας τηλεόρασης και ο πρώην υπουργός Οικονομικών είχε ισχυρισθεί ότι ήταν κατασκευασμένο.
Τα όρια της σάτιρας
Όσον αφορά το ποίημα για τον Ταγίπ Ερντογάν, ο Μάρκους Κόμπα, δικηγόρος ειδικευμένος στα ΜΜΕ και τα πνευματικά δικαιώματα, μιλώντας στην Deutsche Welle δήλωσε ότι «το ότι το 'υβριστικό ποίημα' (σ.σ. όπως χαρακτηρίστηκε) του Γιαν Μπέμερμαν είναι προσβλητικό, είναι αδιαμφισβήτητο. Το ερώτημα όμως που τίθεται είναι εάν είναι όντως παράνομα αυτά που λέει ο Μπέμερμαν. Και το ερώτημα αυτό δεν χρειάζεται οπωσδήποτε να απαντηθεί με ένα ναι διότι εδώ έχουμε να κάνουμε με σάτιρα. Η σάτιρα εμπίπτει στην ελευθερία της άποψης, η οποία προστατεύεται από το άρθρο 5 του Συντάγματος. Θα μπορούσε ακόμα να είναι μια υπόθεση ελευθερίας της τέχνης, η οποία προστατεύεται ακόμα περισσότερο. Φυσικά η σάτιρα, η ελευθερία της έκφρασης και η ελευθερία της τέχνης δεν είναι πάνω από όλα. Κυρίως όταν θίγονται θέματα προσωπικότητας τρίτων ατόμων. Κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και θα πρέπει να ερευνηθεί εάν πράγματι δικαιολογείται η σάτιρα και τίνος οι αξιώσεις υπερτερούν».
Ο Γιαν Μπέμερμαν απευθύνθηκε στον υπουργό παρά την καγκελάριο Πέτερ Αλτμάιερ μέσω twitter και του έγραψε: «Θα ήθελα να ζω σε μια χώρα όπου επιτρέπεται να εξερευνήσεις τα όρια της σάτιρας και αυτό να είναι αντικείμενο μιας πολιτισμένης συζήτησης». Ο Πέτερ Αλτμάιερ από την πλευρά του του έγραψε πως θα του απαντήσει, ωστόσο δεν το έπραξε.
Η συγκεκριμένη εκπομπή του Γιαν Μπέμερμαν, που παρουσιάστηκε στο δεύτερο γερμανικό πρόγραμμα ZDF (συγκεκριμένα στο κανάλι ZDFneo), αποσύρθηκε πάντως από το διαδικτυακό αρχείο του καναλιού. Η τουρκική κυβέρνηση είχε αφήσει να εννοηθεί ότι θα κινηθεί δικαστικά, αλλά μετά την τηλεφωνική συνομιλία της Άγκελα Μέρκελ με τον Αχμέτ Νταβούτογλου δεν επανήλθε στο θέμα.
DW / DPA /Spiegel / Μαρία Ρηγούτσου
Το επίμαχο ποίημα προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων με αποτέλεσμα ακόμα και η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ να δηλώσει ότι είχε «στόχο να πληγώσει». Μάλιστα η υπόθεση αυτή έγινε αντικείμενο συζήτησης σε τηλεφωνική επικοινωνία της με τον τούρκο πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου.
Στιγμιότυπο από τη σατιρική εκπομπή του Γιαν Μπέμερμαν στο ZDF
Στον γνωστό σατιρικό παρουσιαστή απονεμήθηκε πάντως χθες (08.04.2016) το βράδυ ένα από τα 14 βραβεία Grimme, τα οποία θεωρούνται τα σημαντικότερα στη γερμανική τηλεόραση. Ο ίδιος πάντως αρνήθηκε να παραστεί. Το βραβείο του απονεμήθηκε για το βίντεο με το προτεταμένο μεσαίο δάκτυλο του Γιάνη Βαρουφάκη, για το οποίο ισχυρίστηκε ότι το είχε παραποιήσει ο ίδιος. Το βίντεο είχε προβληθεί τον περασμένο Μάρτιο σε γερμανική εκπομπή της δημόσιας τηλεόρασης και ο πρώην υπουργός Οικονομικών είχε ισχυρισθεί ότι ήταν κατασκευασμένο.
Τα όρια της σάτιρας
Όσον αφορά το ποίημα για τον Ταγίπ Ερντογάν, ο Μάρκους Κόμπα, δικηγόρος ειδικευμένος στα ΜΜΕ και τα πνευματικά δικαιώματα, μιλώντας στην Deutsche Welle δήλωσε ότι «το ότι το 'υβριστικό ποίημα' (σ.σ. όπως χαρακτηρίστηκε) του Γιαν Μπέμερμαν είναι προσβλητικό, είναι αδιαμφισβήτητο. Το ερώτημα όμως που τίθεται είναι εάν είναι όντως παράνομα αυτά που λέει ο Μπέμερμαν. Και το ερώτημα αυτό δεν χρειάζεται οπωσδήποτε να απαντηθεί με ένα ναι διότι εδώ έχουμε να κάνουμε με σάτιρα. Η σάτιρα εμπίπτει στην ελευθερία της άποψης, η οποία προστατεύεται από το άρθρο 5 του Συντάγματος. Θα μπορούσε ακόμα να είναι μια υπόθεση ελευθερίας της τέχνης, η οποία προστατεύεται ακόμα περισσότερο. Φυσικά η σάτιρα, η ελευθερία της έκφρασης και η ελευθερία της τέχνης δεν είναι πάνω από όλα. Κυρίως όταν θίγονται θέματα προσωπικότητας τρίτων ατόμων. Κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και θα πρέπει να ερευνηθεί εάν πράγματι δικαιολογείται η σάτιρα και τίνος οι αξιώσεις υπερτερούν».
Ο Γιαν Μπέμερμαν απευθύνθηκε στον υπουργό παρά την καγκελάριο Πέτερ Αλτμάιερ μέσω twitter και του έγραψε: «Θα ήθελα να ζω σε μια χώρα όπου επιτρέπεται να εξερευνήσεις τα όρια της σάτιρας και αυτό να είναι αντικείμενο μιας πολιτισμένης συζήτησης». Ο Πέτερ Αλτμάιερ από την πλευρά του του έγραψε πως θα του απαντήσει, ωστόσο δεν το έπραξε.
Η συγκεκριμένη εκπομπή του Γιαν Μπέμερμαν, που παρουσιάστηκε στο δεύτερο γερμανικό πρόγραμμα ZDF (συγκεκριμένα στο κανάλι ZDFneo), αποσύρθηκε πάντως από το διαδικτυακό αρχείο του καναλιού. Η τουρκική κυβέρνηση είχε αφήσει να εννοηθεί ότι θα κινηθεί δικαστικά, αλλά μετά την τηλεφωνική συνομιλία της Άγκελα Μέρκελ με τον Αχμέτ Νταβούτογλου δεν επανήλθε στο θέμα.
DW / DPA /Spiegel / Μαρία Ρηγούτσου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου