Αν. Καλλιτσάντσης: «Υπάρχει ανάπτυξη χωρίς οργάνωση του χώρου;»

Άρθρο του Αν. Καλλιτσάντση*

Η χώρα μας ξέφυγε από το φάσμα της φτώχιας και της περιθωριοποίησης της μεταπολεμικής περιόδου μέσα από μια εκρηκτική (για τα τότε δεδομένα) ανάπτυξη, με την υλοποίηση μιας σειράς εμβληματικών επενδύσεων: ναυπηγεία, διυλιστήρια, υφαντουργίες, χαλυβουργεία κ.λπ., η οποία όμως εν πολλοίς ήταν άναρχη. Αυτό το πρόβλημα της αναρχίας, που επεκτάθηκε και στην οικιστική ανάπτυξη κύριας και παραθεριστικής κατοικίας αλλά και στον τουρισμό, προσπάθησε (και πολύ καλά έκανε) να θεραπεύσει το κράτος αλλά όχι με σωστό τρόπο. Έτσι, δημιουργήθηκε πλήθος νομικών εμποδίων, που συσσώρευσαν οι ασαφείς και αλληλοσυγκρουόμενοι σχετικοί νόμοι τα τελευταία 40 χρόνια.

Και τώρα, τι μέλλει γενέσθαι;

Ενώ η προσέλκυση επενδύσεων και η στήριξη της επιχειρηματικότητας διακηρύσσεται ως υψηλής προτεραιότητας στόχος, διαπιστώνουμε ότι εξακολουθούμε να αναζητούμε μια χωροταξική πολιτική, να αμφισβητούμε την πρόσφατη μεταρρύθμιση των εργαλείων σχεδιασμού και, κυρίως, συνεχίζουμε να μην παρέχουμε την αναγκαία ασφάλεια δικαίου στους ξένους και εγχώριους επενδυτές για να εγκατασταθούν στο ελληνικό έδαφος. Μετά από τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού της χωροταξικής και πολεοδομικής πολιτικής προς τα τέλη της δεκαετίας του 1990, ο ν. 4269/2014 περί χωροταξικής και πολεοδομικής μεταρρύθμισης επιχείρησε να εισάγει σημαντικές αλλαγές στο σύστημα χωροταξικού σχεδιασμού προκειμένου να άρει τα εμπόδια στην πραγματοποίηση επενδύσεων που απορρέουν από το αναποτελεσματικό και αντιαναπτυξιακό σύστημα που ίσχυε και εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα. Όλοι γνωρίζουμε επενδύσεις που ακυρώθηκαν ή ματαιώθηκαν μετά από πολυετείς δικαστικές διαμάχες λόγω του ελλειμματικού αλλά και προβληματικού χωρικού σχεδιασμού. Με το ν. 4269/2014 θεωρήσαμε ότι ξεκινούν κάποια πρώτα βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ο χωροταξικός σχεδιασμός συνδέθηκε με τον αναπτυξιακό, μειώθηκε ο αριθμός των επιπέδων σχεδιασμού, θεσμοθετήθηκαν τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια (ΕΧΣ) και ορίστηκε το πλαίσιο για την αναγκαία συνεργασία μεταξύ των εμπλεκομένων στο σύστημα φορέων της δημόσιας διοίκησης.

Αναμέναμε, λοιπόν, την έκδοση όλων των αναγκαίων κανονιστικών νομοθετημάτων ώστε αυτή η μεταρρύθμιση να αρχίσει να υλοποιείται. Πριν από λίγες μέρες διαπιστώσαμε ότι το σχέδιο αυτό τροποποιείται και η δημόσια διαβούλευση έληξε ήδη προχθές. Για άλλη μια φορά κάνουμε την ίδια διαπίστωση: η χίμαιρα της υποκειμενικά καλύτερης νομοθέτησης οδηγεί στην απονεύρωση ενός εργαλείου με κίνδυνο να καταλήξει μη λειτουργικό. Για παράδειγμα, καταργούμε την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου (υδρογονάνθρακες, μεταλλεία, λατομεία) αναφερόμενοι σε «αειφόρο χρήση των φυσικών πόρων».

Μα, τελικά θέλουμε τις επενδύσεις και την ανάπτυξη ή όχι; 

Φαίνεται ότι η καλή πρόθεση δεν άλλαξε. Είδαμε ότι παραμένει η ρητή διασύνδεση χωροταξικού και αναπτυξιακού σχεδιασμού και διατηρείται η σημαντική καινοτομία των ΕΧΣ, εντούτοις εισάγονται περιττές διαδικασίες που θα δημιουργήσουν νέα προβλήματα. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος αναφέρομαι στον τρόπο με τον οποίο θα εγκρίνονται τα ΕΧΣ, τα οποία αποτελούν το σημαντικότερο εργαλείο για την ανάπτυξη μεγάλων ιδιωτικών αλλά και δημοσίων επενδύσεων. Το σχέδιο νόμου εισάγει μία διαδικασία προέγκρισης από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στις περιπτώσεις που ένα ΕΧΣ θα πρέπει να τροποποιήσει προϋφιστάμενες πολεοδομικές ρυθμίσεις. Δηλαδή, αφού έχουν εκπονηθεί όλες οι απαραίτητες μελέτες για την σύνταξη ενός ΕΧΣ και άρα έχουν γίνει πολύ σημαντικές δαπάνες, θα απαιτείται η εν λόγω προέγκριση ώστε να προχωρήσει η τελική έγκριση του ΕΧΣ με προεδρικό διάταγμα. Λαμβάνοντας υπ’ όψη τους ρυθμούς με τους οποίους κινούνται αυτές οι διαδικασίες, κανένα ΕΧΣ, που τόσο έχει ανάγκη η ελληνική οικονομία, δεν πρόκειται να υλοποιηθεί στο ορατό μέλλον! Αντίθετα, αυτό που θα ήταν πολύ σημαντικό για τους πιθανούς επενδυτές είναι μία διαδικασία προελέγχου της δυνατότητας υλοποίησης ενός ΕΧΣ σε πρώιμα στάδια της κατάρτισής του που να δεσμεύει τη δημόσια διοίκηση, ώστε να υπάρχει ασφάλεια δικαίου. Με λίγα λόγια, η «δικλείδα ασφαλείας» πρέπει να τοποθετηθεί σε άλλο σημείο…

Η ανάπτυξη δεν έρχεται με λόγια. Έρχεται με πράξεις και με σωστό και λειτουργικό ρυθμιστικό περιβάλλον.

Ο ΣΕΒ, ανάγοντας τα παραπάνω σε βασική και άμεση προτεραιότητα, έχει συστήσει την Επιτροπή Χωροταξίας και Δικτύων. Στόχος της είναι να συμβάλλει στη θέσπιση ρυθμίσεων του χώρου που δημιουργούν συνθήκες για ανάπτυξη εδώ και τώρα! 

* Ο κ. Αναστάσιος Καλλιτσάντσης είναι αντιπρόεδρος ΣΕΒ, πρόεδρος Επιτροπής Χωροταξίας & Δικτύων του ΣΕΒ.

* Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στην Kαθημερινή της Κυριακής στις 20/11/2016.
Δείτε εδώ το άρθρο.

Πηγή: www.sev.org.gr