Δεκέμβρής, 12 του μήνα, έτος 1916, εκατό χρόνια πριν, με την Ελλάδα κυριολεκτικά κομμένη στα δύο, 100.000 κόσμος στην Αθήνα κατευθύνεται στο Πεδίο του Άρεως με σκοπό να ρίξει ο καθένας από μια πέτρα στο κατά Ελευθερίου Βενιζέλου "ανάθεμα".
Η μεγάλη διαμάχη του Ελ. Βενιζέλου με τον βασιλιά Κωνσταντίνο κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου έχει διχάσει την χώρα, με φόντο από την μία την επιμονή του Βενιζέλου να ταχθεί η Ελλάδα στο πλευρό της Αντάντ και από την άλλη την αντίθετη άποψη - πιεζόμενος από την γερμανική πλευρά- του βασιλιά Κωνσταντίνου να διατηρηθεί η ουδετερότητα.
Οι Βούλγαροι έχουν καταλάβει ήδη το οχυρό Ρούπελ με την -φιλοβασιλική- κυβέρνηση της Αθήνας να μην έχει αντιδράσει. Μπροστά στον καταιγισμό των γεγονότων, το μόνο που δεν μπορεί να διατηρηθεί πλέον στην Ελλάδα είναι η ψυχραιμία.
Τα στρατόπεδα έχουν ήδη παραταχθεί. Από την μία τα γερμανικά και βουλγαρικά στρατεύματα έχουν εισβάλει στην Αν. Μακεδονία και από την άλλη πλευρά εκείνα της Αντάντ υπό το Γάλλο στρατηγό Σαράιγ έχουν αποβιβαστεί στη Θεσσαλονίκη. Τότε εκδηλώνεται το κίνημα της «Εθνικής Άμυνας» που ζητά να μπει η Ελλάδα στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Ο Βενιζέλος τελικά πείθεται και τίθεται επικεφαλής του κινήματος σχηματίζοντας την δική του κυβέρνηση.
Ακολούθως δυνάμεις της Αντάντ και συγκεκριμένα γαλλικά στρατεύματα αποβιβάζονται – ήταν Νοέμβριος του 2016- στον Πειραιά και ακολουθεί βομβαρδισμός της «βασιλικής κυβέρνησης» της Αθήνας. Οι αντιβενιζελικοί εξαγριώνονται και φτάνουν στο σημείο να διακηρύξουν το ιστορικό: «ο φονεύων βενιζελικόν δεν φονεύει άνθρωπον». Κύμα τρομοκρατίας κατά των βενιζελικών ξεσπά στην Αθήνα. Η επιτροπή που ανέλαβε αργότερα να ερευνήσει τις καταγγελίες των θυμάτων της βίας, επιβεβαίωσε 35 φόνους.
Η συμμετοχή της εκκλησίας
Η εκκλησία παίρνει μέρος στον διχασμό, με το περίφημο «ανάθεμα». Διοργανώνεται ογκώδης αντιβενιζελική πορεία που, με την Ιερά Σύνοδο να είναι ουσιαστικά εκείνη που την υποκινεί. Οι εφημερίδες της εποχής κάνουν λόγο για πάνω από 100.000 κόσμο στην Αθήνα που κατευθύνεται στο Πεδίο του Άρεως. Ο σκοπός είναι να ρίξει ο καθένας μια πέτρα και να επαναλαμβάνει την «κατάρα» του «Αθηνών» Θεόκλητου κατά του Βενιζέλου: «Ελευθερίω Βενιζέλω επιβουλευθέντι την Βασιλείαν και την πατρίδα και καταδιώξαντι και φυλακίσαντι Αρχιερείς, ανάθεμα έστω».
Για την ανάμειξη του αυτή και την προσπάθεια έντονης πολιτικοποίησης της εκκλησίας το ανώτατο ειδικό εκκλησιαστικό δικαστήριο, καθαίρεσε τον Θεόκλητο το 1917 και στο θρόνο ανέβηκε ο Μελέτιος Μεταξάκης.
Για την ανάμειξη του αυτή και την προσπάθεια έντονης πολιτικοποίησης της εκκλησίας το ανώτατο ειδικό εκκλησιαστικό δικαστήριο, καθαίρεσε τον Θεόκλητο το 1917 και στο θρόνο ανέβηκε ο Μελέτιος Μεταξάκης.
Περιγραφή του "αναθέματος"
Η Πηνελόπη Δέλτα οικογενειακή φίλη και συνεργάτιδα του Ελευθερίου Βενιζέλου περιγράφει* το «ανάθεμα» με τρόμο:
Η Πηνελόπη Δέλτα οικογενειακή φίλη και συνεργάτιδα του Ελευθερίου Βενιζέλου περιγράφει* το «ανάθεμα» με τρόμο:
«Όταν, μετά τα Νοεμβριανά του 1916, ο αξιοθρήνητος μητροπολίτης Αθηνών Θεόκλητος Α΄ έκανε το περίφημο «ανάθεμα», άντρες, γυναίκες, παιδιά, κυρίες και κύριοι του λεγομένου “καλού κόσμου”, πήγαν φορτωμένοι πέτρες μεγάλες και μικρές και τις έριξαν, μάζα άμορφη, στο Πεδίον του ‘Aρεως, αναθεματίζοντας, το «Σατανά», το "Βελζεβούλ", τον "προδότη" που εκείνη την ώρα, με όλη τη δύναμη του δαιμόνιου μυαλού του, με όλη την ένταση της θελήσεώς του, μάζευε και οργάνωνε στρατό, για ν’ απωθήσει τους Βουλγαρο-Τουρκο-Γερμανούς και να ελευθερώσει την ανατολική Μακεδονία που είχε δώσει ο Κωνσταντίνος και η Κυβέρνησή του στους Βουλγάρους».
"Πρώτην χθες φοράν -αλλά και τελευταίαν- ο Ελληνικός λαός συν γυναιξί και τέκνοις συναρπασθείς εις την θύελλαν του κολοσσαίου εκείνου συναγερμού με την βοήν και την ορμήν και την δίνην ενός καταρράκτου, με την αυτήν τρικυμίαν εις την ψυχήν, με την αυτήν λάμψιν εις τους οφθαλμούς, με τον αυτόν παλμόν μιας και της αυτής αμειλίκτου και σιδηράς χειρός έβαλε τον λίθον του αναθέματος εναντίον πολιτικού όστις εκυβέρνησε την Ελλάδαν και όστις υπήρξε Έλλην, και με την αυτήν φωνήν -φωνήν λαού- οργήν Θεού παρέδωκεν αυτόν εις το αιώνιον ανάθεμα και την κατάραν"...
Το αποτέλεσμα
Το αποτέλεσμα είναι ένας βαθύς διχασμός από τον οποίο δεν γλίτωσε απολύτως τίποτα, καθώς υπήρχε συμμετοχή όχι μόνοι των πολιτών αλλά και του στρατού και της εκκλησίας. Οι σύμμαχοι μπροστά σε αυτή την εντεινόμενη κατάσταση οδηγούν σε παραίτηση τον Κωνσταντίνο.
Το αποτέλεσμα
Το αποτέλεσμα είναι ένας βαθύς διχασμός από τον οποίο δεν γλίτωσε απολύτως τίποτα, καθώς υπήρχε συμμετοχή όχι μόνοι των πολιτών αλλά και του στρατού και της εκκλησίας. Οι σύμμαχοι μπροστά σε αυτή την εντεινόμενη κατάσταση οδηγούν σε παραίτηση τον Κωνσταντίνο.
Ο Βενιζέλος ένα χρόνο μετά θα σχηματίσει κυβέρνηση και θα προβεί σε εκκαθαρίσεις του λεγόμενου «κράτους των Αθηνών» που περιλαμβάνουν τους τομείς της εκκλησίας, του στρατού, το δικαστικό σώμα και την δημόσια διοίκηση.
Η Ελλάδα είναι πλέον ενιαία και ολόκληρη στο πλευρό της Αντάντ, αλλά τα σημάδια το Εθνικού Διχασμού είναι ακόμα ορατά, οι πληγές βαθιές και η επούλωση τους ένα δύσκολο και δυσεπίλυτο ζήτημα που θα κρατήσει για χρόνια.
* Αρχείο της Π. Σ. Δέλτα, Α΄, «Ελευθέριος Βενιζέλος», Ημερολόγιο-Αναμνήσεις, επιμέλεια Π. Α. Ζάννας, Ερμής, Αθήνα 1978
Πηγές: Με στοιχεία από kathimerini.gr, sansimera.gr
Διχασμός, η μεγάλη πληγή του ελληνισμού, τόσα έχουμε πάθει και μυαλό δεν βάζουμε!
ΑπάντησηΔιαγραφή