Σε Ευρώπη και ΗΠΑ ζούμε την έγερση των δημαγωγών. Αλλά η άνοδός τους λειτουργεί και απομυθοποιητικά. Σαν τα θαμμένα επί αιώνες λείψανα που διαλύονται στην πρώτη επαφή με την ατμόσφαιρα, έτσι τα απολιθώματα κι οι φούσκες των λαϊκιστών κινδυνεύουν στο οξυγόνο της αμείλικτης πραγματικότητας.
Η άνοδος ως αποκάλυψη.
«Οσο ψηλότερα σκαρφαλώνει o πίθηκος, τόσο αποκαλύπτει τα γυμνά του οπίσθια». Η άνοδος των δημαγωγών στην εξουσία εκθέτει την ένδειά τους. Η επικράτηση των Brexiters αποκάλυψε την προχειρότητα των ασύντακτων ιδεών τους. Η Βρετανία αντιμετωπίζει μια χαμένη δεκαετία και μια διπλωματική πανωλεθρία. Οι ΗΠΑ έναν θίασο ερασιτεχνισμού. Θα το αντιληφθούν κάποια στιγμή οι ψηφοφόροι τους;
Ο θρίαμβος του καθ’ ημάς λαϊκισμού, που παρήγαγε την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, εγκυμονούσε την παταγώδη διάψευση των υπερφίαλων προσδοκιών. Ο βεβιασμένος ρεαλισμός υλοποίησης του 3ου Μνημονίου δεν μπόρεσε να ανακόψει την πολιτική εξαέρωση. Η εμπειρία του εφαρμοσμένου λαϊκισμού στην εξουσία επιτρέπει ίσως στην κοινωνία να επανεκτιμήσει την αξία της πολιτικής μετριοπάθειας, της διαχειριστικής επάρκειας και της ηγετικής εξωστρέφειας.
Η αμάθεια ως απειλή.
Ο θρίαμβος του καθ’ ημάς λαϊκισμού, που παρήγαγε την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, εγκυμονούσε την παταγώδη διάψευση των υπερφίαλων προσδοκιών. Ο βεβιασμένος ρεαλισμός υλοποίησης του 3ου Μνημονίου δεν μπόρεσε να ανακόψει την πολιτική εξαέρωση. Η εμπειρία του εφαρμοσμένου λαϊκισμού στην εξουσία επιτρέπει ίσως στην κοινωνία να επανεκτιμήσει την αξία της πολιτικής μετριοπάθειας, της διαχειριστικής επάρκειας και της ηγετικής εξωστρέφειας.
Η αμάθεια ως απειλή.
Η άγνοια, η ακρισία, η μισαλλοδοξία εκτοξεύουν τα ποσοστά των λαϊκιστών. Δεν υπάρχει τίποτα σοφό στη σοφία του πλήθους όταν αυτή απορρέει από πλάνες και δοξασίες. Οταν θεωρεί ότι τα προβλήματα θα λυθούν αν χτιστεί ένας υπέροχος τοίχος στα σύνορα με το Μεξικό, ή ότι μπορείς να έχεις και Brexit και ευρωπαϊκή αγορά χωρίς να πληρώνεις τίποτα. Ή ότι τα Μνημόνια μπορούν να καταργηθούν με ένα νόμο κι ένα άρθρο, το χρέος να διαγραφεί μονομερώς. Ή ότι η πρόταση των δανειστών θα απορριφθεί κι οι υπόλοιποι θα κάνουν ουρά να μας δανείσουν. Υπάρχει ένα νήμα αμοραλισμού που συνδέει τους ανά τον κόσμο δημαγωγούς μεταξύ τους, όπως υπάρχει και το νήμα της ευπιστίας ή του τυφλού θυμικού, που συνδέει διεθνώς τα θύματά τους.
Ο λαϊκισμός ως νέμεση.
Ο λαϊκισμός ως νέμεση.
Ο λαϊκισμός μοιράζει δώρα για τις διακοπές, αλλά οι μεταρρυθμίσεις είναι αυτές που εξασφαλίζουν εάν θα υπάρχει δουλειά την επόμενη μέρα. Οι μεταρρυθμίσεις επιτρέπουν σε μια οικονομία να παράγει περισσότερο πλούτο και να στοχεύει πόρους στην κοινωνική προστασία και στις ευκαιρίες των αδυνάτων. Οι λαϊκιστές αδυνατούν να συνδυάσουν κοινωνική προστασία με δημοσιονομική βιωσιμότητα και ανάπτυξη. Η κυβέρνηση Τσίπρα, που αντιστάθηκε στη θεσμοθέτηση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, τώρα σπεύδει πρόωρα να μοιράσει χριστουγεννιάτικα δώρα από ένα πλεόνασμα που δεν έχει καν πιστοποιηθεί.
Ο λαϊκισμός συνιστά μια πρόσκαιρη αναδιανομή εις βάρος είτε των παραγωγικών ομάδων είτε της επόμενης γενιάς. Το ασφαλιστικό μας σύστημα αποτέλεσε προϊόν λαϊκισμού δεκαετιών, ακόμα περισσότερο η πεισματική αναβολή μεταρρύθμισής του.
Η εθνικολαϊκιστική κυβέρνηση Κατσίνσκι στην Πολωνία μειώνει την ηλικία συνταξιοδότησης, σε μια χώρα με δημογραφικό πρόβλημα. Στο μέλλον, μια πιο υπεύθυνη κυβέρνηση θα προσαρμόσει ξανά προς τα πάνω το όριο ηλικίας – κι οι συντάξεις θα περικοπούν. Ομως οι λαϊκιστές του σήμερα εξαγοράζουν την πελατεία τους.
Μετά την πρόσκαιρη άνθηση, η οικονομική πολιτική του λαϊκισμού αφήνει πίσω της υπερχρέωση, στασιμότητα και ανεργία, που πλήττει κυρίως τους αδύναμους. Εργαζόμενοι που έχασαν τη δουλειά τους, άνεργοι που δεν βρήκαν δουλειά, μικρές επιχειρήσεις που δεν άντεξαν, οι σημερινοί φορολογούμενοι: αυτοί ήταν τα θύματα του αριστερού εθνικολαϊκισμού της τραγελαφικής «διαπραγμάτευσης» του πρώτου εξαμήνου 2015, που κατέληξε στο φιάσκο του δημοψηφίσματος, στην τραγωδία των capital controls και στον λογαριασμό των 86 δισ.
Οι χαμηλόμισθοι που ψήφισαν Τραμπ στην Αμερική είναι εκείνοι που θα έχουν λιγότερες κοινωνικές υπηρεσίες σε τέσσερα χρόνια, όταν η χώρα θα πληρώνει τα ελλείμματα από τις μεγάλες μειώσεις φόρων για τα πολύ πλούσια εισοδήματα, την άνοδο πληθωρισμού και επιτοκίων. Τα πρώτα θύματα της δημαγωγίας είναι συχνά εκείνοι στο όνομα των οποίων οι λαϊκιστές ανέρχονται στη εξουσία.
Η απειλή ως ευκαιρία.
Ο λαϊκισμός συνιστά μια πρόσκαιρη αναδιανομή εις βάρος είτε των παραγωγικών ομάδων είτε της επόμενης γενιάς. Το ασφαλιστικό μας σύστημα αποτέλεσε προϊόν λαϊκισμού δεκαετιών, ακόμα περισσότερο η πεισματική αναβολή μεταρρύθμισής του.
Η εθνικολαϊκιστική κυβέρνηση Κατσίνσκι στην Πολωνία μειώνει την ηλικία συνταξιοδότησης, σε μια χώρα με δημογραφικό πρόβλημα. Στο μέλλον, μια πιο υπεύθυνη κυβέρνηση θα προσαρμόσει ξανά προς τα πάνω το όριο ηλικίας – κι οι συντάξεις θα περικοπούν. Ομως οι λαϊκιστές του σήμερα εξαγοράζουν την πελατεία τους.
Μετά την πρόσκαιρη άνθηση, η οικονομική πολιτική του λαϊκισμού αφήνει πίσω της υπερχρέωση, στασιμότητα και ανεργία, που πλήττει κυρίως τους αδύναμους. Εργαζόμενοι που έχασαν τη δουλειά τους, άνεργοι που δεν βρήκαν δουλειά, μικρές επιχειρήσεις που δεν άντεξαν, οι σημερινοί φορολογούμενοι: αυτοί ήταν τα θύματα του αριστερού εθνικολαϊκισμού της τραγελαφικής «διαπραγμάτευσης» του πρώτου εξαμήνου 2015, που κατέληξε στο φιάσκο του δημοψηφίσματος, στην τραγωδία των capital controls και στον λογαριασμό των 86 δισ.
Οι χαμηλόμισθοι που ψήφισαν Τραμπ στην Αμερική είναι εκείνοι που θα έχουν λιγότερες κοινωνικές υπηρεσίες σε τέσσερα χρόνια, όταν η χώρα θα πληρώνει τα ελλείμματα από τις μεγάλες μειώσεις φόρων για τα πολύ πλούσια εισοδήματα, την άνοδο πληθωρισμού και επιτοκίων. Τα πρώτα θύματα της δημαγωγίας είναι συχνά εκείνοι στο όνομα των οποίων οι λαϊκιστές ανέρχονται στη εξουσία.
Η απειλή ως ευκαιρία.
Η οικονομική παγκοσμιοποίηση και η ευρωπαϊκή ενοποίηση αύξησαν τον πλούτο και την ευημερία. Ομως οι κυβερνήσεις δεν έσπευσαν επαρκώς να αποζημιώσουν τους χαμένους. Πρόσφατη μελέτη του Bruegel («An Anatomy of Inclusive Growth in Europe») δείχνει ότι τα επίπεδα εισοδηματικής ανισότητας στην Ε.Ε. είναι από τα χαμηλότερα στον κόσμο. Οι ανισότητες μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. μειώνονται από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 – αποδεικνύοντας την ενοποιητική δυναμική της Ευρώπης. Ομως, στο εσωτερικό των κοινωνιών, οι ανισότητες αυξάνονται, ιδίως στη Νότια Ευρώπη. Αυτό επιβάλλει επανεξέταση των κοινωνικών και δημοσιονομικών πολιτικών. Και πρόταξη της απασχόλησης – αφού η ακραία φτώχεια συνδέεται με την υψηλή μακροχρόνια ανεργία. (Σημείωση: σε σχέση με άλλες ομάδες, οι συνταξιούχοι στην Ελλάδα είναι προστατευμένοι απέναντι στον κίνδυνο φτώχειας).
Επομένως, η απειλή του λαϊκισμού χτυπάει το καμπανάκι στις δημοκρατικές κυβερνήσεις να φροντίσουν περισσότερο αυτούς που μένουν πίσω. Αυτό περιλαμβάνει τις εκκλήσεις (και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) για ένα πιο αναπτυξιακό μείγμα πολιτικής στην Ευρωζώνη.
Δυστυχώς ώς τώρα δεν εισακούονται.
*Ο κ. Γιώργος Παγουλάτος είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας. Το βιβλίο του «Το Νησί που Φεύγει: 121+1 κείμενα για την κρίση» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Περισσότερα στο www.pagoulatos.eu
Πηγή: kathimerini.gr
Επομένως, η απειλή του λαϊκισμού χτυπάει το καμπανάκι στις δημοκρατικές κυβερνήσεις να φροντίσουν περισσότερο αυτούς που μένουν πίσω. Αυτό περιλαμβάνει τις εκκλήσεις (και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) για ένα πιο αναπτυξιακό μείγμα πολιτικής στην Ευρωζώνη.
Δυστυχώς ώς τώρα δεν εισακούονται.
*Ο κ. Γιώργος Παγουλάτος είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας. Το βιβλίο του «Το Νησί που Φεύγει: 121+1 κείμενα για την κρίση» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Περισσότερα στο www.pagoulatos.eu
Πηγή: kathimerini.gr
Σημείωση: Το άρθρο δημοσιεύτικε σήμερα 11.12.2016 στην Καθημερινή. Οι όποιες υπογραμμίσεις είναι δικές μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου