Μετά το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος υπέρ του Brexit και την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, τον όρο «post-truth» (μετα-αλήθεια) επέλεξε στα μέσα Νοεμβρίου 2016 ως η λέξη της χρονιάς το βρετανικό λεξικό Oxford.
«Post-truth» (μετα-αλήθεια) είναι ένα ουσιαστικό που αναφέρεται «σε συνθήκες υπό τις οποίες τα αντικειμενικά γεγονότα έχουν μικρότερη επιρροή στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης από τις επικλήσεις προς το θυμικό και προς τις προσωπικές απόψεις», σύμφωνα με τον ορισμό του έγκυρου λεξικού της Οξφόρδης.
Η λέξη «post-truth» υπερίσχυσε εννέα άλλων λέξεων μεταξύ των οποίων «Brexiteer», που περιγράφει τους υποστηρικτές του Brexit, «alt-right» (εναλλακτική δεξιά) που αντιστοιχεί, στις ΗΠΑ, σε μία εξαιρετικά συντηρητική και αντιδραστική ιδεολογία, «woke», που χρησιμοποιείται ως συναγερμός απέναντι στην κοινωνική αδικία, κυρίως στον ρατσισμό.
Σύμφωνα με τον Guardian η χρήση του όρου αυξήθηκε το 2016 κατά 2.000% συγκριτικά προς το 2015 και σχετίστηκε κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, με το δημοψήφισμα για την παραμονή της Μεγάλης Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. Ο πρόεδρος του λεξικού της Οξφόρδης, Casper Grathwohl έκανε μάλιστα την εκτίμηση ότι δε θα ήταν έκπληξη αν η «μετα-αλήθεια» αναδειχθεί σε «καθοριστική λέξη της εποχής μας».
Η προπαγάνδα, ακόμα και οι ψευδείς ειδήσεις, δεν είναι καινούργιες πρακτικές. Όμως πλέον αναφερόμαστε σε μια νέα κουλτούρα στην οποία η «μετα-αλήθεια» συνιστά αποδεκτή πολιτική στάση και ενεργητική συμπεριφορά εκ μέρους των πολιτικών, των δημοσιογράφων αλλά και των πολιτών, όπως αναφέρει σε σημερινό άρθρο της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Σοφία Μανδηλαρά. Στην «post-truth» εποχή (ή, κατά τη γνώμη της ακριβέστερα, «post-factual» εποχή, που σημαίνει «μετά τα δεδομένα/γεγονότα» ή παρά τα δεδομένα/γεγονότα), η αδιαμφισβήτητη επιβεβαίωση ή διάψευση μιας πληροφορίας, με στοιχεία, δεν έχει πια σημασία για το κοινό, που συνεχίζει να επικροτεί αυτό που είναι αρεστό και όχι αυτό που είναι ακριβές. Αν η πραγματικότητα συγκρούεται με την διαμορφωμένη πεποίθηση και το συναίσθημα, τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα.
Μεταξύ των αιτιών του φαινομένου χαρτογραφούνται η ανάγκη για 24ωρη ροή ειδήσεων που οδηγεί τους δημοσιογράφους σε πλημμελή διασταύρωση και ο εθισμός του κοινού σε άρθρα clickbait -άρθρα που γράφονται μόνο για να προκαλέσουν τον αναγνώστη να πατήσει περισσότερα κλικ στο διαδίκτυο, για διαφημιστικούς λόγους. Επιπλέον, τα μέσα ενημέρωσης καταφεύγουν συχνά σε εργαλεία μάρκετινγκ ώστε να προσεγγίσουν ειδικά εμπορικά κοινά, να πουλήσουν δηλαδή περισσότερο, και δεν ασκούν δημοσιογραφία ως χρονοβόρο, δημοκρατικό μοχλό ελέγχου της εξουσίας. Αυτές οι παράμεροι ευνοούν ακραίες απόψεις και ψεύτικους τίτλους. Στο ήδη προβληματικό περιεχόμενο, προστίθεται η ταχύτητα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που διογκώνει τη διασπορά ψευδών ειδήσεων από τους ίδιους τους χρήστες.
Είναι η «μετα-αλήθεια» ένας ευφημισμός για το χάος; Όχι, είναι ένα εργαλείο για το χάος και απαιτεί κριτικά και δημοκρατικά αντανακλαστικά απέναντι στην πληροφορία, ειδικά αν αυτή ταιριάζει με την προσωπική μας πεποίθηση. Μια επιβεβαίωση ή μια διάψευση, από όπου κι αν προέρχεται, αξίζει τόσο, όσο τα δεδομένα που την συμπληρώνουν. Η αλήθεια και το ψέμα βρίσκονται στην ίδια αφθονία στις πηγές πληροφόρησης, το στοίχημα στην εποχή της μετα-αλήθειας είναι η επαναδραστηριοποίηση του πολίτη. Η απάντηση στην «μετα-αλήθεια» μπορεί να είναι μόνο περισσότερη πραγματικότητα, συμπληρώνει η αρθρογράφος.
Πηγές: huffingtonpost.gr, ΑΠΕ-ΜΠΕ
Μια μεγάλη αλήθεια περιγράφει αυτή η ανάρτηση. Όσοι πολιτικοί δεν είχαν κατανοήσει μέχρι τώρα τις δυνατότητες που προσφέρει η post-truth ... έχασαν!!!
ΑπάντησηΔιαγραφή