Αισιοδοξία για την παγκόσμια οικονομία, καθώς ο λαϊκισμός χάνει έδαφος

Μια ανάλυση του HOLGER SCHMIEDING* από την Καθημερινή
Μέχρι στιγμής όλα φαίνεται να πηγαίνουν καλά. Εχοντας διανύσει το πρώτο τετράμηνο του έτους, οι τέσσερις κίνδυνοι για το 2017 που είχαν αναφερθεί στην έκθεση για την «Προοπτική της Παγκόσμιας Οικονομίας» έχουν λίγο έως πολύ εξασθενήσει. 

Το πιο σημαντικό είναι ότι η συμπεριφορά του Ντόναλντ Τραμπ έχει δαμαστεί από την πραγματικότητα, το Κογκρέσο και το ομοσπονδιακό δικαστήριο. Αντί να διαταράσσεται η παγκόσμια τάξη της ελεύθερης οικονομίας, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ ακολουθεί μια πολιτική ήπιου προστατευτισμού, η οποία συνοδεύεται από τη μετριοπαθή απορρύθμιση σε ορισμένους τομείς της εγχώριας οικονομίας. Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν ξεκίνησε κανέναν εμπορικό πόλεμο με την Κίνα, ούτε κατέληξε σε συμφωνία με τον Πούτιν εις βάρος της Ευρώπης. Αντί αυτού, ασπάστηκε το ΝΑΤΟ. Εχει, μάλιστα, συνομιλήσει με τους ομολόγους του στην Κίνα και στην Ιαπωνία για να συζητηθεί το πώς θα διαχειριστούν τη Β. Κορέα, όπως θα έπρεπε να πράξει ένα συνετός πρόεδρος των ΗΠΑ.

Στη Γηραιά Ηπειρο, ο μεγαλύτερος υπέρμαχος της Ενωμένης Ευρώπης είναι ο ισχυρότερος υποψήφιος για την προεδρία της Γαλλίας. Στην ατζέντα του προτεραιότητα έχουν οι μεταρρυθμίσεις στην οικονομία και η ενότητα της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης. Καλλιεργούνται προσδοκίες για την επίτευξη αυτών των στόχων με τη Γερμανίδα καγκελάριο, Αγκελα Μέρκελ, η οποία έχει 75% πιθανότητες να αναλάβει 4η θητεία μετά τις γερμανικές εκλογές αυτό τον Σεπτέμβριο. Στην Αυστρία, στην Ολλανδία και στον α΄ γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών, η άκρα δεξιά δεν κέρδισε τις ψήφους που αναμένονταν από τις δημοσκοπήσεις. Στη Γερμανία, η άνοδος της δημοτικότητας του Μάρτιν Σουλτς ως επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) σημαίνει πως έχουν εξασθενήσει τα ακραία πολιτικά κόμματα. Η δημοτικότητα του ευρωσκεπτικιστικού, αντιμεταναστευτικού κόμματος AfD έχει υποχωρήσει κάτω από το 10% στις περισσότερες δημοσκοπήσεις.

Στη Βρετανία, τα μέλη του Συντηρητικού Κόμματος αρχίζουν να συνειδητοποιούν πως η αποχώρηση από την Ε.Ε περιλαμβάνει επώδυνους συμβιβασμούς σε σχέση με τις εκτιμήσεις των υποστηρικτών του Brexit έναν χρόνο πριν. 

Προ οκταμήνου είχε εκτιμηθεί πως οι πιο επικίνδυνες εκφάνσεις του λαϊκισμού θα εξασθενούσαν προτού τα ακραία πολιτικά κόμματα προκαλέσουν ανεπανόρθωτη ζημιά στην υφιστάμενη παγκόσμια τάξη, την Ε.Ε και την Ευρωζώνη. Και αυτό για τέσσερις βασικούς λόγους.

• Πρώτον, τα ποσοστά απασχόλησης αυξάνονται σε όλη τη Δύση. Τα τελευταία στοιχεία επιβεβαιώνουν περαιτέρω βελτίωση στην αγορά εργασίας στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Οσο ενισχύεται η απασχόληση, αυξάνονται οι πιθανότητες για αύξηση των πραγματικών μισθών.
• Δεύτερον, η πιο δύσκολη περίοδος στη δημοσιονομική λιτότητα έχει παρέλθει στις περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες. Ετσι διευρύνονται τα δημοσιονομικά περιθώρια για τη βελτίωση της παιδείας και τη χρηματοδότηση πρόσθετων μέτρων για εκείνους που έχουν πληγεί από τις στρεβλώσεις της παγκοσμιοποίησης.
• Τρίτον, ακόμη και οι λαϊκιστές μπορεί να αλλάξουν την οπτική τους. Προ οκτώ μηνών είχαμε αναφερθεί στη μετονομασία του ακροδεξιού κόμματος της Φινλανδίας από «Αληθινοί Φινλανδοί» (True Finns) σε «Κόμμα των Φινλανδών» (Finns) και στη σταδιακή αλλαγή της ελληνικής κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ από ακραίο αριστερό σε κεντροαριστερό κόμμα.
• Τέταρτον, οι λαϊκιστές δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις υποσχέσεις τους. Παραδείγματος χάριν, η εξοικονόμηση 350 εκατ. στερλινών την εβδομάδα από το Brexit, ένα επιχείρημα που είχε προβληθεί από το πολιτικό στρατόπεδο κατά της Ε.Ε, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Οπότε, η προ οκταμήνου εκτίμηση πως δεν θα καταρρεύσει η παγκόσμια τάξη της ειρήνης και της ευημερίας επιβεβαιώνεται, αλλά θα χρειαστεί ακόμη χρόνος για να επουλωθούν οι πληγές από τις οποίες τρέφονται οι λαϊκιστές.

* Ο αρθρογράφος είναι επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank.

Πηγή: kathimerini.gr