Η ικανότητα του ανθρώπου να δημιουργεί τέχνη είναι, στη συνείδηση των περισσοτέρων από εμάς, ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μας διακρίνουν από τα υπόλοιπα ζώα. Tι θα συμβεί όμως εάν, μετά το σκάκι, τη μετάφραση και την αναγνώριση προσώπων, οι υπολογιστές μας αρχίσουν να μας ανταγωνίζονται και στο πεδίο της δημιουργίας; Για τους ερευνητές του Εργαστηρίου Τέχνης και Τεχνητής Νοημοσύνης του Πανεπιστημίου Rutgers, στο Νιου Τζέρσεϊ, που στο παρελθόν έχουν χρησιμοποιήσει ειδικούς αλγορίθμους για να καταμετρήσουν τη δημιουργικότητα και να εντοπίσουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ διαφορετικών ζωγράφων, η έλευση του ρομπότ-καλλιτέχνη είναι απλώς θέμα χρόνου.
Στο πλαίσιο του τελευταίου τους πειράματος, κατάφεραν όχι μόνο να προγραμματίσουν ένα μηχάνημα ώστε να παράγει καλαίσθητες εικόνες, αλλά και να πείσουν ανυποψίαστους φιλότεχνους πως πρόκειται για έργα πραγματικών σύγχρονων εικαστικών. Αρχικά, «εκπαίδευσαν» ένα σύστημα δικτύων να ξεχωρίζει μεταξύ των διαφόρων καλλιτεχνικών ρευμάτων, χρησιμοποιώντας τη βάση δεδομένων του WikiArt, που περιλαμβάνει πάνω από 80.000 λήμματα. Υστερα από αρκετή «εξάσκηση», το σύστημα έμαθε να παράγει πρωτότυπα έργα αντλώντας επιρροές από συγκεκριμένα στυλ (μια διαδικασία που η ίδια η ερευνητική ομάδα χαρακτηρίζει «μίμηση» και όχι «δημιουργία»). Αμέσως μετά, σε μια δική τους εκδοχή του τεστ που επινόησε ο Αγγλος μαθηματικός Αλαν Τούρινγκ για να μετρήσει την ευφυΐα των μηχανών, έδειξαν σε εθελοντές τη «δουλειά» των υπολογιστών, μαζί με μια επιλογή αντιπροσωπευτικών δειγμάτων από το WikiArt, καθώς και συμμετοχές στην περυσινή Φουάρ της Βασιλείας (Αrt Basel).
Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάζουν ενδιαφέρον, όχι τόσο γιατί επιβεβαιώνουν ότι οι μηχανές μπορούν πράγματι να μας ξεγελάσουν, αλλά κυρίως γιατί φωτίζουν όψεις της σχέσης του μέσου ανθρώπου με τη σύγχρονη τέχνη: οι 18 συμμετέχοντες δεν δυσκολεύτηκαν να αναγνωρίσουν ως ανθρωπογενή τα έργα εκπροσώπων του αφαιρετικού εξπρεσιονισμού, στην περίπτωση όμως του Art Basel τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Μόλις σε ποσοστό 48% οι συμμετοχές στη φουάρ θεωρήθηκαν ανθρώπινα έργα, έναντι του 51% των εικόνων που είχε παραγάγει το σύστημα δικτύων του εργαστηρίου (και του 85% της δουλειάς των εξπρεσιονιστών). Μάλιστα, προς έκπληξη των επιστημόνων, οι εθελοντές δήλωσαν ότι προτιμούν τα έργα των υπολογιστών, τα οποία χαρακτήρισαν πιο «εμπνευσμένα», «εκφραστικά» και «δομημένα».
Το μυστικό της επιτυχίας έγκειται, σύμφωνα με τους ερευνητές, στην ισορροπία ανάμεσα στο οικείο και το καινούργιο, αφού όλοι ταυτίζουμε τη δημιουργικότητα με την πρωτοτυπία και ταυτόχρονα αξιοποιούμε τις υπάρχουσες γνώσεις μας για να προσδώσουμε σε μια εικόνα τον χαρακτηρισμό «έργο τέχνης». «Το σύστημά μας επιχειρεί να δημιουργήσει τέχνη που... αφενός ξεγελά τον παρατηρητή ότι όντως πρόκειται για τέχνη και αφετέρου δεν του επιτρέπει να κατατάξει τα έργα σε συγκεκριμένα καλλιτεχνικά στυλ», γράφει στο μπλογκ του ο επικεφαλής του εργαστηρίου και καθηγητής του Τμήματος Πληροφορικής του Rutgers, Ahmed Elgammal. Ισως το πιο ανησυχητικό είναι πως, μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της έρευνας, ο Elgammal άρχισε να δέχεται επιστολές από γκαλερί και συλλέκτες, που επιθυμούν να αγοράσουν ή να εκθέσουν τα εν λόγω έργα.
Πηγή: kathimerini.gr
Με Άι Γουέι Γουέι η Art Basel
Ταξίδια: Βασιλεία (Basel) Ελβετία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου