Ο κίνδυνος της «παγκοσμιοποίησης της οργής»

"Ενώ ο κόσμος μεταβάλλεται ταχύτατα, γεγονός που αφ’ εαυτό δημιουργεί ανισότητες, ποια θα μπορούσε να είναι μία «νέα προοδευτικότητα» απέναντι στην αβεβαιότητα και την οργή;" Είναι το ερώτημα που θέτει ο Αθαν. Παπανδρόπουλος σε άρθρο του στη Ναυτεμπορική.

Η άποψή του επ' αυτού στη συνέχεια (απόσπασμα): 

...Η παραγωγή, η διάθεση, η κατανάλωση και η προβολή προϊόντων και υπηρεσιών αλλάζουν άρδην. Οι αλλαγές αυτές, όμως, χαρακτηρίζονται από μεγάλη ταχύτητα, η οποία δημιουργεί από μόνη της ανισότητες. Με τις τελευταίες ωστόσο να επισυμβαίνουν σε έναν κόσμο που και αυτός μετασχηματίζεται και ακολουθεί τον δρόμο μιας νέας παγκόσμιας κατανομής της εργασίας, η οποία αυτή τη φορά υπαγορεύεται από την ψηφιακή τεχνολογία.

Συμβαίνει, όμως, η τελευταία να προκαλεί την αποκαλούμενη «παγκοσμιοποίηση της οργής», φαινόμενο που στις μέρες μας κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει ή να υποβαθμίσει. Διότι, όπως καθημερινά διαπιστώνουμε, πίσω από τις τεχνολογικές και άλλες ευνοϊκές για πολλούς ανθρώπους εξελίξεις, η κινητικότητα που προκαλεί σε όλα τα επίπεδα (άνθρωποι, κεφάλαια, ειδήσεις, ιδέες, κ.λπ.) η παγκοσμιοποίηση αποδυναμώνει παραδοσιακές μορφές εξουσίας, τόσο στις κοινωνικές δημοκρατίες της Ευρώπης όσο -ακόμα περισσότερο- στα δεσποτικά καθεστώτα της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Λατινικής Αμερικής.

Έτσι, όπως τονίζει και ο Γάλλος φιλόσοφος Εντγκάρ Μορέν, σε παγκόσμιο επίπεδο μεγάλες πληθυσμιακές κατηγορίες τελούν υπό συνθήκες αβεβαιότητας - συναίσθημα που είναι δώρο εξ ουρανού για τους δημαγωγούς και λαϊκιστές όλων των αποχρώσεων. Δημαγωγοί όλων των ειδών -από τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μέχρι τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι και από τη Γαλλίδα ακροδεξιά Μαρίν Λε Πεν μέχρι τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ- χαϊδεύουν τα αυτιά όλων αυτών που η αβεβαιότητα έχει οδηγήσει σε δεξαμενές δυσαρέσκειας... 

ο Αθαν. Παπανδρόπουλος

Στη σημερινή πραγματικότητα η ψηφιακή τεχνολογία και η παγκοσμιοποίησή της έφεραν στην επιφάνεια και το διεθνές πολιτικό προσκήνιο, μία μυριάδα πολιτικών σχηματισμών που βασίζονται στην ταυτότητα. Το μίσος εναντίον των μεταναστών, των προσφύγων, των μειονοτήτων και των διαφόρων άλλων ξένων, έγινε η κύρια τάση. Σε αυτή την εποχή θυμού και σκληρότητας, οι τρομακτικές εικόνες και οι ήχοι συνεχώς επιτίθενται στο κοινό...

Οι λαϊκιστικές και εξτρεμιστικές επιθέσεις σε λογικές συζητήσεις και σε τεκμηριωμένες αναλύσεις έχουν διευκολύνει τις θεωρίες συνωμοσίας και τα ξεκάθαρα ψέματα ώστε να εξαπλωθούν και να αποκτήσουν ευρεία αξιοπιστία. Όχλοι που λιντσάρουν και μαζικοί φονιάδες ευδοκιμούν σε ένα κλίμα όπου πολλοί άνθρωποι σκέφτονται τους άλλους μόνον σε όρους φίλων και εχθρών και όπου η θρησκευτική πίστη ή το εθνικό μίσος υπερισχύουν των πολιτικοκοινωνικών δεσμών.

Όπως πολύ σωστά έγραψε στο Φόρεϊν Αφέρς ο συγγραφέας Pankaj Mishra, «οι μεγαλύτερες συνέπειες της κανονικοποίησης της δηλητηρίασης στη δημόσια ζωή είναι ανυπολόγιστες. Η παρόρμηση που εδώ και δύο αιώνες οδήγησε γενιές να φανταστούν έναν κόσμο καλύτερο από αυτόν που κληρονόμησαν, αφήνει τη θέση της σε μία βαθιά απαισιοδοξία για το μέλλον και έναν γενικευμένο φόβο για καταστροφή.

Ο κόσμος μοιάζει γεμάτος διαβρωτικό πανικό, κάτι που δεν μοιάζει πολύ με τον κεντρικό φόβο που προέρχεται από τη δεσποτική εξουσία. Αντίθετα, οι άνθρωποι παντού βρίσκονται σε επαφή με το αίσθημα -που δημιουργούν τα μέσα ενημέρωσης και ενισχύεται από τα κοινωνικά μέσα- ότι οτιδήποτε μπορεί να συμβεί, οπουδήποτε, σε οποιονδήποτε, ανά πάσα στιγμή».

Την ίδια στιγμή στον αναπτυγμένο κόσμο ο εκκολαπτόμενος «νεοκρατισμός» έχει δημιουργήσει μία αυτοκρατορία χρέους που ξεπερνά τα 220 τρισεκατομμύρια δολάρια και που, υπό ορισμένες συνθήκες, θα μπορούσε να πυροδοτήσει τον όλεθρο.

Είναι συνεπώς επείγουσα η ανάδυση μιας «νέας προοδευτικότητας», ικανής να διαχειριστεί με ορθολογικούς όρους την αβεβαιότητα και τη δυσαρέσκεια, αλλά και τις κοινωνίες χρέους που σήμερα απειλούν τις διεθνείς ισορροπίες. 

Πηγή: Η παρούσα ανάρτηση περιέχει το μεγαλύτερο μέρος άρθρου του Αθαν. Παπανδρόπουλου στην naftemporiki.gr