Γ. Βλαστάρη: Λεξικό χωρίς γραβάτα

Είναι καινούργιο μήπως το φαινόμενο της διγλωσσίας στη χώρα μας; Όχι, είναι παμπάλαιο, μόνιμο συνοδευτικό της εκάστοτε εξουσίας. Όμως, η διπλή γλώσσα, ποτέ δεν έχει χρησιμοποιηθεί σε τέτοια έκταση και με τόση ένταση, όσο τα τελευταία χρόνια.

Λέξεις ή φράσεις που έχουν εισβάλει στον δημόσιο λόγο με στόχο να αντικαταστήσουν κάποιες άλλες, αρνητικά φορτισμένες, ή να παραμορφώσουν την ίδια τη σημασία τους, ώστε να γίνουν εύπεπτη τροφή στην κοινή γνώμη. Κάποιος λοιπόν έπρεπε να τις καταγράψει. Το επιχείρησε ο δημοσιογράφος Γιάννης Βλαστάρης στο βιβλιο του το «Λεξικό Χωρίς Γραβάτα» (εκδόσεις Αρμός).

"Το «Λεξικό Χωρίς Γραβάτα» είναι μια δημοσιογραφική καταγραφή μιας αργκό που έχει εγκατασταθεί στον δημόσιο λόγο τα τελευταία χρόνια και απειλεί να τοξινώσει και τη σκέψη μας", ανέφερε ο συγγραφέας του βιβλίου κατά την πρώτη παρουσίασή του, τον περασμένο Φεβρουάριο, στη Στοά του Βιβλίου. 

Τώρα, το «Λεξικό χωρίς γραβάτα», διατίθεται την Κυριακή μαζί με το "Βήμα", το οποίο σε σχετικό του δημοσίευμα αναφέρει:

Σατιρικό λεξικό με φράσεις και λέξεις που έχουν εισβάλει τα τελευταία χρόνια στον δημόσιο λόγο. "Λεξικό χωρίς γραβάτα" του Γιάννη Βλαστάρη:

Τρόικα: Άφαντη εδώ και δύο χρόνια! Εξαφανίστηκε, προφανώς λαβωμένη από το λεξιπλαστικό βέλος της κυβερνητικής αργκό

Θεσμοί: Όρος που αντικατέστησε την «Τρόικα», την οποία ως γνωστόν, κάποιοι θα έδιωχναν από τη χώρα

Δημιουργική ασάφεια: Κατά Βαρουφάκη, είναι η κατάσταση υπό την οποία μια χώρα έτοιμη να βγει από το Μνημόνιο οδηγείται μεθοδικά σε χειρότερη θέση, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να υπογράψει ένα νέο, πολύ χειρότερο Μνημόνιο

Χοτ σποτ: Μπήκαν στη ζωή μας λίγο με την πολιτική ανοικτών θυρών της «Νέας Μεταναστευτικής Πολιτικής» της Τάσια Χριστοδουλόπουλου και της αντίληψης πως δεν υπάρχουν θαλάσσια σύνορα

Κόφτης: Στις καθυστερημένες χώρες, για να περιορίζονται μισθοί και συντάξεις κατά το διάστημα 2016 - 2018.

Το σατιρικό λεξικό του Γιάννη Βλαστάρη για φράσεις και λέξεις που έχουν εισβάλει τα τελευταία χρόνια στον δημόσιο λόγο.

Το Λεξικό αυτό μπορεί να αποκληθεί «Λεξικό της Γραβάτας» από όσους μιλούν με όρους όπως «Τρόικα», «Μνημόνιο», «Δανειστές» ή «μειώσεις των συντάξεων» και «Λεξικό Χωρίς Γραβάτα» από εκείνους που προτιμούν διατυπώσεις όπως «Θεσμοί», «Συμφωνία», «Εταίροι» και... «αναπλαισίωση» των συντάξεων. Με άλλα λόγια, καταγράφει κάπου 350 λέξεις που έχουν εισβάλει στον δημόσιο λόγο με στόχο να αντικαταστήσουν κάποιες άλλες, αρνητικά φορτισμένες, ή να παραμορφώσουν την ίδια τη σημασία τους, ώστε να γίνουν εύπεπτη τροφή στην κοινή γνώμη. Το αποτέλεσμα; Μια επικοινωνιακή Βαβέλ στην πολιτική ρητορική, στα Μ.Μ.Ε., στις καθημερινές κουβέντες και στον τρόπο σκέψης μας.

Νεολογισμοί (όπως «δηθενάδες»), λέξεις - αντικαταστάτες («θεσμοί» αντί «Τρόικα»), όροι με ανεστραμμένο περιεχόμενο («αξιοποίηση» τώρα, «ξεπούλημα» χθες), παιχνίδια με το συναίσθημα της γλώσσας («κεντρικό ξενοδοχείο» αντί του πολυτελούς «Χίλτον») και θολές διατυπώσεις («Άθενς γκρουπ») παρελαύνουν στις σελίδες του Λεξικού. Δίπλα τους, απλά ουσιαστικά («υπερθεματιστής») ή επίθετα («διπλό νόμισμα») και αθώα επιφωνήματα («Ουάου») τα οποία, ωστόσο, έχουν ήδη αυτονομηθεί από το αρχικό τους νόημα, σηματοδοτώντας το νέο περιβάλλον σύγχυσης.

Τα λήμματα είναι προϊόν δημοσιογραφικής καταγραφής, όπως και τα ερμηνευτικά σχόλια για τις σκοπιμότητες της διαστροφής τους. Η ανάγνωσή τους ίσως φανεί χρήσιμη σ' όσους αναζητούν την αλήθεια στα στόματα και τα μυαλά γύρω μας.

Πηγή: Με στοιχεία από tovima.gr

Σχετική ανάρτηση: 25 Ιανουαρίου 2017 Μια διετία κυβερνητικής διγλωσσίας