Το Γαλλικό Επαναστατικό Ημερολόγιο

Με αφορμή το ξεκίνημα της νέας χρονιάς

Μέσα στη γενικότερη αντίληψη των μεταρρυθμίσεων της Γαλλικής Επανάστασης και του αποκλεισμού σχεδόν κάθε θρησκευτικού ή πολιτειακού κατεστημένου, που ίσχυε προηγουμένως, αλλά και προκειμένου η ίδια η επανάσταση να αποτελέσει από τους θιασώτες της ορόσημο νέας χρονολόγησης, εξετάσθηκε, μελετήθηκε και τελικά καθιερώθηκε ένα νέο ημερολόγιο βασιζόμενο στο δεκαδικό σύστημα που τότε άρχιζε να κυριαρχεί στις φυσικές επιστήμες. Το Γαλλικό Επαναστατικό Ημερολόγιο ίσχυσε για 12 περίπου χρόνια.

Την επιτροπή εκπόνησης του νέου ημερολογίου συγκρότησαν διάφοροι επιστήμονες κυρίως αστρονόμοι και μαθηματικοί.

Έτσι το νέο ημερολόγιο βασιζόμενο στο δωδεκάμηνο, διατήρησε 12 μήνες και τις τέσσερις τρίμηνες εποχές. Κάθε μήνας λαμβάνοντας όνομα μετεωρολογικού φαινομένου, ή αγροτικής εργασίας, αποφεύγοντας έτσι χριστιανικές αντιλήψεις, διαιρέθηκε σε τρία δεκαήμερα, αντί των συμβατικών τεσσάρων εβδομάδων. Κάθε ημέρα του δεκαήμερου λάμβανε αριθμητική ονομασία. Η δε διάρκεια της ημέρας (του συμβατικού 24ώρου) διαιρέθηκε σε 10 ώρες και κάθε ώρα σε 100 πρώτα λεπτά της ώρας, ενώ κάθε πρώτο λεπτό σε 100 δεύτερα του λεπτού. Άμεση συνέπεια αυτής της διαίρεσης ήταν στο τέλος του έτους να προστίθενται οι περισσευούμενες πέντε ημέρες ή οι έξι ημέρες των δίσεκτων ετών.

Το νέο αυτό "επαναστατικό επίτευγμα" παρουσίασε στην Συμβατική Εθνοσυνέλευση ο πρόεδρος της επιτροπής Σαρλ Ρομ στις 23 Σεπτεμβρίου του 1793, όπου και εγκρίθηκε ένα μήνα αργότερα στις 24 Οκτωβρίου του ίδιου έτους και μάλιστα με αναδρομική ισχύ ενός έτους, δηλαδή από 22 Σεπτεμβρίου του 1792 (ημερομηνία ανακήρυξης της Γαλλικής Δημοκρατίας αλλά και φθινοπωρινή ισημερία). 

Με την εφαρμογή αυτού του ημερολογίου, κάθε προηγούμενο διάταγμα που όριζε ως αρχή αρίθμησης το έτος της Επανάστασης (1789) καταργήθηκε, θέτοντας ορόσημο μέτρησης την ημερομηνία της ανακήρυξης της Γαλλικής Δημοκρατίας, το 1792, λαμβάνοντας λατινογράμματη αρίθμηση (Ι,ΙΙ,ΙΙΙ,ΙV κ.λπ.). 

Προσωπογραφία Maximilien de Robespierre (1758-1794)

Οι μήνες του νέου αυτού ημερολογίου ξεκινούσαν από τη φθινοπωρινή ισημερία λαμβάνοντας ονόματα ή καταλήξεις από την αρχαία ρωμαϊκή και ελληνική γλώσσα ως ακολούθως, στη γαλλική και σε (επίσημη) ελληνική απόδοση:

• Φθινόπωρο: (ονομασίες με κατάληξη -αίρ) 

Βαντεμιαίρ (Vendémiaire = Τρυγητής), (από το λατινικό Vindemia = "συγκομιδή σταφυλιών", "τρύγος"), αρχής γενομένης από τις 22 Σεπτεμβρίου. 

Μπρυμαίρ (Brumaire = Ομιχλώδης), (από το γαλλικό Brume = «ομίχλη»), ξεκινώντας 22, 23 ή 24, Οκτωβρίου. 

Φριμαίρ (Frimaire = Παχνώδης), (από το γαλλικό Frimas = «δροσοπάχνη»), ξεκινώντας 21, 22 ή 23, Νοεμβρίου.

• Χειμώνας: (ονομασίες με κατάληξη -οζ) 

Νιβόζ (Nivôse = Χιονιστής), (από το λατινικό nivosus , "χιονισμένος"), αρχής γενομένης 21, 22 ή 23 του Δεκ. 

Πλυβιόζ (Pluviôse = Υετώδης), (από το λατινικό pluvius , "βροχερός"), αρχής γενομένης στις 20, 21 ή 22 Ιαν. 

Βεντόζ (Ventôse = Ανεμώδης) (από το λατινικό ventosus , "ανεμικός"), αρχής γενομένης 19, 20 ή 21 Φεβ

• Άνοιξη: (ονομασίες με κατάληξη -αλ) 

Ζερμινάλ (Germinal = Βλασταίος), (από τα λατινικά germen , «βλαστικός»), αρχής γενομένης στις 20 και 21 Μάρτη. 

Φλορεάλ (Floréal = Ανθεστηριώνας) (από τα λατινικά flos , "άνθος"), αρχής γενομένης στις 20 ή 21, Απρ. 

Πρεριάλ (Prairial = Λειμώνιος) (από το γαλλικό Prairi (πρερί) λιβάδι, λειμώνας) ,

• Καλοκαίρι: (ονομασίες με κατάληξη -ντορ εκ του ελληνικού -δώρ) 

Μεσιντόρ (Messidor = Θεριστής) (από το λατινικό Μέσης , "συγκομιδή"), αρχής γενομένης 19 ή 20, Ιουνίου. 

Τερμιντόρ (Thermidor = Θερμιδώρ, ως θερμότατος, (ή Fervidor = Φλογιστής) (από την ελληνική Θέρμο , "ζέστη του καλοκαιριού»), ξεκινώντας 19 ή 20 του Ιούλη. 

Φρυκτιντόρ (Fructidor = Οπωρώδης) (από το λατινικό fructus , "φρούτα", "οπώρες"), αρχής γενομένης 18 ή στις 19 Αυγούστου. 

Ημέρες δεκαημέρου: primidi (πρώτη), duodi (δεύτερη), tridi (τρίτη), quartidi (τετάρτη), quintidi (πέμπτη), sextidi (έκτη), septidi (έβδομη), octidi (όγδοη), nonidi (ένατη), décadi (δέκατη).

Σημειώνεται ότι οι εμβόλιμες ημέρες που προσθέτονταν στο τέλος του δίσεκτου έτους ήταν διάφοροι επέτειοι αφιερωμένες στην επανάσταση, την εργασία, την αρετή κ.ά. 

Τελικά το ημερολόγιο αυτό καταργήθηκε από τον Ναπολέοντα με πράξη που υπογράφηκε στις 22 Φρυκτιντόρ (Fructidor) του XIII έτους από ανακήρυξης της Δημοκρατίας, ήτοι στις 9 Σεπτεμβρίου του 1805, αφού ίσχυσε για 12 περίπου χρόνια. Βασική δικαιολογία της κατάργησης ήταν η αβεβαιότητα του καθορισμού των δίσεκτων ετών, παρά τους κάποιους κανόνες υπολογισμού που είχαν προταθεί. Αλλά και η χρήση του υπήρξε ιδιαίτερα περιορισμένη ιδίως στις γαλλικές επαρχίες και αποικίες. 

Χαρακτηριστικές πάντως παραμένουν μέχρι σήμερα οι ημερομηνίες σπουδαίων γεγονότων όπως π.χ. η 18 Μπρυμαίρ όπου συνέβη το πραξικόπημα του Ναπολέοντα, ή η 9 Θερμιντόρ όπου συνελήφθη ο Ροβεσπιέρος και η ομάδα του και οδηγήθηκαν στη γκιλοτίνα. 

Πηγή: el.wikipedia.org

Φωτογραφία επάνω αριστερά: Η Γαλλική Δημοκρατία επί του βάθρου του Καλαντριέ Ρεπουμπλικέν (1794), σε απόδοση από τον Debucourt.

ΠΕΙΝΑΣ? Το Αφηρημένο blog προτείνει: Domino's Pizza!

Για Να Ανακαλύψεις τις Domino προσφορές, πάτησε εδώ! 😄

yle="text-align: center;">