Είναι το blockchain επαναστατικό όσο το Ίντερνετ ή απλώς σηκώνει πολύ... «καπνό»;
Το blockchain με απλά λόγια.
Το blockchain στις μεταφορές και τη ναυτιλία.
Μια ενδιαφέρουσα έρευνα από το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Στο πρώτο μέρος της έρευνας αναφέρονται και αναλύονται οι βασικές αρχές λειτουργίας και οι πιθανές εφαρμογές σε διάφορους κλάδους. Στο δεύτερο μέρος της έρευνας γίνεται αναφορά για το blockchain στα λιμάνια, τις ναυτιλιακές εταιρείες και τις εμπορευματικές μεταφορές. Ένα μικρό μέρος της έρευνας αυτής, από δυο δημοσιεύματα στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στη συνέχεια:
Είναι το blockchain επαναστατικό όσο το Ίντερνετ ή απλώς σηκώνει πολύ... «καπνό»;
Για κάποιους, η τεχνολογία του blockchain πυροδοτεί μια τεχνολογική επανάσταση αντίστοιχη με εκείνη που έφεραν το Ίντερνετ και το «World Wide Web» στην καθημερινότητά μας: οι «οπαδοί» του θεωρούν ότι στα επόμενα δέκα χρόνια θα μπορούσε να αλλάξει άρδην τις συναλλαγές μας, να εξανεμίσει τη γραφειοκρατία και να περιορίσει τις απάτες, να ριζοσπαστικοποιήσει τον τρόπο με τον οποίο αρχειοθετούμε και διασταυρώνουμε πληροφορίες και δεδομένα ή εντοπίζουμε αντικείμενα, να «φρενάρει» τις διαρροές προσωπικών δεδομένων από ιατρικά αρχεία, τη διακίνηση ψευδεπίγραφων φαρμάκων και την πλαστογράφηση ιατρικών συνταγών, αλλά και να αφήσει βαθύ αποτύπωμα πάνω στους παγκόσμιους δρόμους διαμετακόμισης εμπορευμάτων και την εφοδιαστική αλυσίδα σε στεριά και θάλασσα. Μέχρι το 2030, επισημαίνουν, επικαλούμενοι έρευνα της Gartner, η τεχνολογία του blockchain -χάρη και στο «πάντρεμά» της με το Ίντερνετ των Πραγμάτων- αναμένεται να εισφέρει προστιθέμενη αξία ύψους 3,1 τρισ. δολαρίων στις επιχειρήσεις παγκοσμίως.
Για άλλους ωστόσο, η δυναμική και η προοπτική του είναι απλά υπερεκτιμημένες. Πολύς «καπνός», λίγη «φωτιά», λένε οι πιο επιφυλακτικοί, επισημαίνοντας ότι παρότι το blockchain ακούγεται στη θεωρία πολλά υποσχόμενο, ελάχιστα έχουμε δει στην πράξη, που να επαληθεύουν ότι όντως είναι αυτό που οι αγγλόφωνοι θα αποκαλούσαν «the next big thing». Σχεδόν ό,τι έχει μέχρι σήμερα εφαρμοστεί, προειδοποιούν, περιορίζεται στη λογική του «proof of concept» (στάδιο επιβεβαίωσης της ορθότητας της ιδέας), κάτι που σημαίνει ότι προς το παρόν η τεχνολογία δοκιμάζεται σε πολύ μικρή κλίμακα, με ελάχιστους συμμετέχοντες «παίκτες» και άρα δεν είναι δυνατόν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για την πραγματική δυναμική της στην πράξη.
Παρότι ως τεχνολογία γεννήθηκε σχεδόν μία δεκαετία πριν, η χρήση του είναι ακόμη στα «σπάργανα»: αν κάποιος βγει στους δρόμους οποιασδήποτε ανεπτυγμένης μεγαλούπολης στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ ή την Ασία και ρωτήσει τους περαστικούς «γνωρίζετε τι είναι το blockchain;», το πιθανότερο είναι ότι στη συντριπτική πλειονότητά τους απλά... θα σηκώσουν τους ώμους. Κι αν κάποιοι έχουν ακούσει γι' αυτήν την τεχνολογία, κυρίως χάρη στη χρήση της για την παραγωγή ευρέως διαδεδομένων κρυπτονομισμάτων, όπως το Βitcoin, το πιθανότερο είναι ότι μάλλον δεν θα μπορούν να περιγράψουν με απλά λόγια πώς λειτουργεί αυτό που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα δημόσιο ψηφιακό λογιστικό βιβλίο, που τηρείται με τρόπο άκρως συλλογικό και δημοκρατικό*. Με άλλα λόγια, μπορεί το blockchain να έχει ήδη μπει στη ζωή μας, αλλά αποτελεί «terra incognita» για τους περισσότερους.
«Terra incognita» για τους περισσότερους, όχι όμως για πασίγνωστες λιανεμπορικές αλυσίδες, ναυτιλιακές εταιρείες ή για τις αρχές λιμένων σε ορισμένα από τα σημαντικότερα εμπορικά λιμάνια του κόσμου: στα λιμάνια της Σαγκάης και της επαρχίας Γκουάνγκτον, μέσω των οποίων διακινείται περίπου το 50% του εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου της Κίνας -ο λόγος για συναλλαγές ύψους 1,5 τρισ. δολαρίων- οι λιμενικές αρχές έχουν ήδη επενδύσει αδρά στο blockchain και την τεχνητή νοημοσύνη με μελλοντικό στόχο την αναβάθμιση των υπηρεσιών τους από λιμάνι σε λιμάνι και από αποθήκη σε αποθήκη. Εταιρείες όπως οι IBM, Maersk, Cosco, Evergreen, CMA CGM, DP World και Hutchison μπαίνουν σταδιακά κι αυτές στο «παιχνίδι».
Ένα μεγάλο ποσοστό υψηλόβαθμων στελεχών επιχειρήσεων παγκοσμίως, το οποίο πρόσφατη μελέτη της Deloitte σε 1.053 senior executives σε επτά χώρες προσδιόρισε στο 74%, δηλώνουν πως οι εταιρείες τους, είτε ήδη μετέχουν, είτε πρόκειται να γίνουν μέλη σε consortia, μαζί με ανταγωνιστές τους μάλιστα, με απώτερο στόχο τη λύση του «γρίφου» του blockchain και την ανάπτυξη σχετικών εφαρμογών.
Άλλωστε, μόνο την τελευταία τριετία υπολογίζεται ότι έχουν επενδυθεί στο blockchain πάνω από 1,4 δισ. δολάρια και έχουν υποβληθεί αιτήσεις για την κατοχύρωση 2500 ευρεσιτεχνιών (...).
* Το Blockchain με απλά λόγια
Με απλά λόγια, το Blockchain θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα δημόσιο ψηφιακό λογιστικό βιβλίο, στο οποίο περιλαμβάνονται όλες οι συναλλαγές που έχουν εκτελεστεί από όλους τους χρήστες σε ένα συγκεκριμένο μοτίβο ή σειρά συναλλαγών -σαν παζλ. Οι «σελίδες» του γράφονται με την επίλυση «γρίφων» από ανθρώπους πίσω από χιλιάδες ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τους λεγόμενους «miners»**(εξορύχους), ενώ υπάρχει οικονομικό κίνητρο για όσους καταφέρνουν να «ταιριάξουν» ένα κομμάτι του παζλ. Στη γλώσσα των υπολογιστών, το blockchain ανήκει στην κατηγορία δικτύων υπό τον τίτλο «δίκτυο ομότιμων κόμβων». Το «ομότιμος» σημαίνει εδώ ότι δεν υπάρχει κάποιο πρόσωπο του δικτύου που να υπερέχει έναντι κάποιου άλλου καθ' οποιονδήποτε τρόπο. Μπορεί τα πρόσωπα που συμμετέχουν στο δίκτυο να μην είναι ίδια, αλλά είναι ίσα μεταξύ τους αναφορικά με οποιαδήποτε διαδικασία εκλογής ή/και επιλογής μεταξύ αυτών. Όλα τα πρόσωπα του δικτύου blockchain, δημιουργούν και μοιράζονται από κοινού ένα πρώτο αρχείο. Η διαδικασία δημιουργίας και διαφύλαξης του αρχείου αυτού καθορίζεται και ελέγχεται από ένα «Σύνταγμα», που ονομάζεται πρωτόκολλο συναίνεσης.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, από το μπλοκ της... γένεσης. Όλα ξεκινούν από εδώ, από την πρώτη συναλλαγή, το λεγόμενο «genesis block». Στην περίπτωση ενός δημόσιου δικτύου, αυτό το μπλοκ μπορεί για παράδειγμα να το δημιουργεί μια ομάδα υπουργείων, ενώ σε κάθε περίπτωση, όποιος το παράγει ταυτοποιείται και πιστοποιείται. Πάνω σε αυτό το πρώτο μπλοκ προστίθενται από τους «miners» σε γραμμική, χρονολογική σειρά όλες οι επόμενες σειρές με μια λογική παζλ. Δηλαδή κάθε «μπλοκ» συνδέεται άρρηκτα με το προηγούμενο, ώστε να μη μπορεί να παρεμβληθεί ένα ενδιάμεσο και η αλυσίδα να μη μπορεί να μεταβληθεί.
Η αλυσίδα αυτή αποτελεί κοινή και καθολικά αποδεκτή βάση δεδομένων, που εξυπηρετείται από χιλιάδες ηλεκτρονικούς υπολογιστές ταυτόχρονα, ώστε να είναι άμεσα προσβάσιμη σε όλους στο Διαδίκτυο την ίδια χρονική στιγμή. Αυτός ο τρόπος λειτουργίας, δηλαδή το ότι δεν υπάρχει αποθήκευση σε μόνο μια κεντρική τοποθεσία, καθιστά τις κοινοποιήσεις δημόσιες, επαληθεύσιμες και μέχρι σήμερα αναλλοίωτες από κυβερνο-εγκληματίες.
Οι κοινοποιήσεις/συναλλαγές αναρτούνται από άτομα τα οποία έχουν επιλεχθεί τυχαία βάσει κάποιων κριτηρίων και αμείβονται για αυτές τις υπηρεσίες. Άτομα τα οποία αναρτούν λανθασμένες πληροφορίες στις κοινοποιήσεις έχουν οικονομικές συνέπειες. Κι αν «πιαστούν», η πιθανότητα επιλογής τους στο μέλλον μειώνεται ραγδαία. Όταν η αλυσίδα ενημερώνεται με νέες κοινοποιήσεις, κάθε χρήστης που χρησιμοποιεί την πλατφόρμα πρέπει να συμφωνεί ότι η κοινοποίηση είναι έγκυρη. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται ότι οι κοινοποιήσεις περιέχουν έγκυρες και ορθές πληροφορίες. Ο χρήστης μπορεί να έχει πρόσβαση μέσω ενός μοναδικού στοιχείου πρόσβασης (ας το σκεφτούμε ως κλειδί) που του έχει διατεθεί αρχικά. Εάν χαθεί το στοιχείο πρόσβασης, ο χρήστης δεν μπορεί να συνδεθεί (δεν υπάρχει μηχανισμός αναπλήρωσης του στοιχείου).
**Ουσιαστικά, κατά τη διαδικασία της εξόρυξης (mining), υπολογιστές σε όλο το κόσμο... διασταυρώνουν τα ξίφη τους πάνω στην πραγματοποίηση υπολογισμών, για τη λύση των οποίων αμείβονται με κρυπτονομίσματα. Αν μερικοί υπολογιστές μπορούν να κάνουν τους υπολογισμούς πιο γρήγορα, τότε μπορούν να δοκιμάσουν περισσότερες φορές την τύχη τους στο ίδιο χρονικό διάστημα. Οι miners επιχειρούν να λύσουν αυτούς τους γρίφους χρησιμοποιώντας ειδικό λογισμικό, ώστε να εξασφαλίσουν την αμοιβή τους. Η δε πρόκληση θα μπορούσε να συγκριθεί με τις ολοένα δυσκολότερες «πίστες» που συναντά κάποιος σε ένα βιντεοπαιχνίδι, αφού το δίκτυο αυτόματα αλλάζει το επίπεδο δυσκολίας των μαθηματικών προβλημάτων, αναλόγως τού πόσο γρήγορα αυτά λύνονται με την πάροδο του χρόνου.
Το mining απαιτεί αυξημένη υπολογιστική ισχύ, η οποία καθορίζεται από την κάρτα γραφικών του κάθε Miner (GPU). Απαιτεί δε, όπως προαναφέρθηκε, αυξημένη κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος. Κάποτε η εξόρυξη γινόταν μέσω επεξεργαστών (CPU). Πλέον, τουλάχιστον στην περίπτωση του Bitcoin, η μέθοδος αυτή θεωρείται μάλλον ατελέσφορη στις περισσότερες περιπτώσεις, αφού οι κάρτες γραφικών προσφέρουν πολύ μεγαλύτερη ισχύ, λύνοντας τους αλγόριθμους σημαντικά ταχύτερα. Άρα, όποιος θέλει να ασχοληθεί με το Mining, καλό είναι να «ποντάρει» σε μια δυνατή κάρτα γραφικών, αλλά και να γνωρίζει ότι ένα αποδοτικό σύστημα εξόρυξης κρυπτονομισμάτων (mining rig) χρειάζεται υψηλής ποιότητας υλισμικό (hardware), αλλά και όσο το δυνατόν φθηνότερο ηλεκτρικό ρεύμα, ώστε να μην καταλήξει ασύμφορο... Το mining rig μπορεί να είναι σχεδιασμένο ειδικά για τη διαδικασία της εξόρυξης, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητο. Ακόμη και ένας «δυνατός» υπολογιστής για παιχνίδια μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εξόρυξη μερικές ώρες την ημέρα. Ορισμένα mining rigs κοστίζουν ακόμη και 5.000 ευρώ, αν και κάποιος μπορεί να αποκτήσει ένα τέτοιο σύστημα ακόμη και με 200-300 δολάρια σε πλατφόρμες όπως το e-Bay.
Έρευνα ΑΠΕ-ΜΠΕ (Μέρος Β'): Το blockchain στις μεταφορές και τη ναυτιλία
Για να φτάσει ένα εμπορευματοκιβώτιο με τριαντάφυλλα από την Κένυα στο Ρότερνταμ, μπορεί να απαιτηθεί η συμπλήρωση μιας στοίβας εγγράφων ύψους... 25 εκατοστών. Παραδοσιακά, για να διακινηθεί ένα και μόνο φορτίο σε ψύξη από τις ακτές της ανατολικής Αφρικής μέχρι την Ευρώπη, ένα ταξίδι που διαρκεί περίπου 34 ημέρες, ενδέχεται να χρειαστεί να «περάσει» από 30 διαφορετικούς ανθρώπους ή οργανισμούς, οι οποίοι θα πραγματοποιήσουν μεταξύ τους πάνω από 200 αλληλεπιδράσεις και επικοινωνίες, με πιθανότητα για συνολικά 80 κωλύματα!
Αν αναλογιστεί κάποιος ότι κάθε 24 ώρες φτάνουν μόνο στην Ολλανδία περίπου 30 εκατομμύρια φυτά και άνθη από όλον τον κόσμο, αλλά και ότι διεθνώς διακινούνται καθημερινά στη διαδρομή από τον καλλιεργητή μέχρι τον ανθοπώλη 700.000 μετρικοί τόνοι κομμένων λουλουδιών, γίνεται εμφανές το γιγάντιο «δίχτυ» αλληλεπιδράσεων και συναλλαγών, που καλύπτει τη διακίνησή τους, αλλά και τα προβλήματα που μπορεί να ανακύψουν αν κάποιο έγγραφο χαθεί ή συμπληρωθεί με λανθασμένα στοιχεία. Ένα φορτίο μπορεί να «κολλήσει» σε ένα λιμάνι αν κάτι δεν πάει καλά έστω με ένα έγγραφο, με ό,τι αυτό σημαίνει σε όρους ποιότητας του προϊόντος, κόστους και αθέτησης προθεσμιών παράδοσης.
Λαμβανομένων υπόψη όλα αυτά, αλλά και του γεγονότος ότι το 90% του παγκόσμιου εμπορίου διακινείται δια της θαλάσσιας οδού, η IBM, μαζί με τον ναυτιλιακό κολοσσό MAERSK, έκανε τον Σεπτέμβριο του 2016 το ιδιαίτερο πείραμα, που αναφέρεται παραπάνω: μετέφερε ένα κοντέινερ με λουλούδια από την Κένυα στο Ρότερνταμ με αξιοποίηση της τεχνολογίας του blockchain, επιδιώκοντας ένα... ευωδιαστό Proof of Concept (απόδειξη της ορθότητας της ιδέας του blockchain). Κι από ό,τι φαίνεται, το αποτέλεσμα δικαίωσε τους εμπνευστές του πειράματος.
Ο τεχνολογικός κολοσσός, που τα τελευταία χρόνια επενδύει αδρά στην ανάπτυξη της συγκεκριμένης τεχνολογίας, συμμετέχοντας σε πολλά διαφορετικά consortia και δραστηριότητες, εκτιμά πλέον ότι η ευρεία χρήση του blockchain στην εφοδιαστική αλυσίδα, θα μπορούσε να αυξήσει το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά σχεδόν 5% και τον παγκόσμιο όγκο εμπορίου κατά 15%
Διαμάντια με ηθικό προφίλ, όχι ματωμένα διαμάντια
Και αν το κοντέινερ με τα λουλούδια ήταν ένα πείραμα που έδωσε πολύτιμη πληροφορία για το blockchain, ανοίγοντας τον δρόμο για τα επόμενα στάδια της συνεργασίας ΙΒΜ-Maersk, για μια επιχείρηση η τεχνολογία αυτή αποδείχτηκε... διαμάντι: η εταιρεία Everledger Ltd, ιδρυθείσα από την Καναδή Leanne Kemp, χρησιμοποιεί -μεταξύ άλλων- το blockchain για την καταγραφή της διαδρομής των... αστραφτερών φορτίων, με στόχο μεταξύ άλλων να περιοριστεί η διακίνηση των λεγόμενων «ματωμένων» διαμαντιών.
Η Κεμπ ίδρυσε μια πλατφόρμα, η οποία δίνει στις εταιρείες του κλάδου τη δυνατότητα για tracking της διαδρομής των πολύτιμων ορυκτών από την αρχή μέχρι το τέλος (end-to-end tracking). Το σύστημα δημιουργεί ένα «μπλοκ», που προστίθεται στην αλυσίδα του blockchain, για κάθε στάδιο της διαδικασίας: εξόρυξη, διαλογή, σχεδιασμός, κόψιμο με λέιζερ, γυάλισμα, έλεγχος ποιότητας γυαλίσματος, πιστοποίηση, πώληση). Έτσι, ουσιαστικά εκμηδενίζεται η πιθανότητα κυκλοφορίας στην αγορά διαμαντιών που έχουν εξορυχθεί παράνομα -από τις εταιρείες που συμμετέχουν στην πλατφόρμα.
Πώς διαφημίζουν οι «διαμαντένιες» εταιρείες τη διαφάνεια και την ηθική, που διασφαλίζει στα προϊόντα τους η «σφραγίδα» του blockchain; Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της «Brilliant Earth», η οποία αυτοδιαφημίζεται ως η πρώτη εταιρεία κοσμημάτων παγκοσμίως, που προσφέρει σε ευρεία κλίμακα blockchain-enabled διαμάντια, «προσδιορίζοντας προδιαγραφές επόμενης γενιάς στη βιομηχανία κοσμήματος και διατηρώντας τον ηγετικό της ρόλο στην προαγωγή της διαφάνειας και της υπευθυνότητας».
Διακίνηση λουλουδιών και διαμαντιών, έκδοση φορτωτικών, ασφάλιση ναυτιλιακών εταιρειών, εντοπισμός μικροβίων και βακτηρίων στην πηγή της αλυσίδας διακίνησης τροφίμων σε ελάχιστο χρόνο, μεγαλύτερη καταναλωτική εμπιστοσύνη, υψηλότερη ποιότητα, χαμηλότερο κόστος, ευκολότερη διακίνηση προϊόντων σε στεριά και θάλασσα: το blockchain μπορεί να μπει σε όλα τα στάδια της παραγωγής και της εφοδιαστικής αλυσίδας και, σε συνδυασμό με το Ίντερνετ των Πραγμάτων, υπολογίζεται ότι μπορεί να μειώσει τα χρονοδιαγράμματα των διοικητικών διαδικασιών και των logistics μέχρι και κατά περίπου 85%.
Κόπωση λόγω έλλειψης use cases ή ένα μεγάλο κομμάτι του παγκόσμιου ΑΕΠ προσεχώς;
Είναι ο δρόμος του blockchain στρωμένος με ροδοπέταλα; Κάθε άλλο. Σύμφωνα με τη Gartner έως το 2023, ποσοστό 90% των εφοδιαστικών αλυσίδων που βασίζονται στο blockchain πιθανότατα θα παρουσιάζουν εικόνα κόπωσης, λόγω της έλλειψης ισχυρών «use cases» (περιπτώσεων χρήσης). Το σενάριο αυτό, ωστόσο, που διατυπώνεται σε σημείωμα της Gartner από τον Δεκέμβριο του 2018, δεν αποκλείεται να διαψευστεί από τις εξελίξεις, καθώς ιδίως το τελευταίο διάστημα, φαίνεται ότι κυλάει πολύ νερό στο αυλάκι. Το blockchain στις εμπορευματικές μεταφορές και τη ναυτιλία φαίνεται πως «βγαίνει» δειλά-δειλά από το στάδιο του Proof of Concept κι αποκτά πιο «σοβαρά» χαρακτηριστικά, δεδομένου ιδίως ότι -σύμφωνα με τους «οπαδούς» του- έως το 2025 το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ θα είναι αποθηκευμένο σε blockchains.
Συγκεκριμένα, ολοένα πληθαίνουν -πλέον ξεπερνούν τις 100- οι εταιρείες κι οργανισμοί που προσχωρούν στην πλατφόρμα blockchain των ΙΒΜ και Maersk, την TradeLens, η οποία ιδρύθηκε στις αρχές του 2018. Μετά τους κολοσσούς CMA-CGM (μετέχει και στο σχήμα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης) και MSC, αμφότερους στο Top-5 του κλάδου, μετά την Hamburg Süd (θυγατρική της Maersk) και την ασιατική Pacific International Lines (PIL), στην πλατφόρμα μπήκαν προ ολίγων ημερών και οι Hapag-Lloyd και Οcean Network Express (ONE), αντίστοιχα πέμπτος και έκτος μεγαλύτερος διακινητής φορτίων παγκοσμίως.
Παράλληλα, στα σπάργανα βρίσκεται μια ακόμη πολύ σημαντική προσπάθεια προς την ίδια κατεύθυνση: η εταιρεία CargoSmart, εκ των κορυφαίων δημιουργών λογισμικού για τη διαχείριση φορτίων παγκοσμίως, πρόσφατα ανακοίνωσε κι επισήμως την εκτέλεση συμφωνιών υπηρεσιών στο πλαίσιο του «Global Shipping Business Network» (GSBN), στο οποίο μετέχουν διαχειριστές λιμανιών, ναυτιλιακές εταιρείες και αρχές λιμένων, όπως οι CMA CGM, COSCO SHIPPING LINES, COSCO SHIPPING Ports, Hapag-Lloyd, Hutchison Ports, OOCL, Port of Qingdao, PSA International και Shanghai International Port Group.
Η σταδιακή αύξηση των συμμετεχόντων stakeholders (εταίρων) ίσως λύσει ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η προσπάθεια για την ευρεία εξάπλωση του blockchain στη ναυτιλία και τις εμπορευματικές μεταφορές: την έλλειψη use cases (περιπτώσεων χρήσης) και την ανυπαρξία μιας ενιαίας πλατφόρμας, στην οποία μετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ), Σωτήρης Θεοφάνης, «το μεγάλο πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ότι δεν υπάρχει μια ενιαία μεγάλη πλατφόρμα σε ό,τι αφορά τα λιμάνια, τη ναυτιλία και τις εμπορευματικές μεταφορές και πως ό,τι έχει γίνει, είναι σε στάδιο Proof of Concept. Το blockchain θα έχει μεγάλη αξία σε κάθε κοινότητα συναλλαγών, αν όλοι οι παίκτες είναι μαζί σε μια πλατφόρμα και δουλεύουν με smart contracts (έξυπνα συμβόλαια).
10.547 συναλλαγές ανά δευτερόλεπτο και παρόλα αυτά... δύσκολος στόχος για τους χάκερς
Από την πλευρά της, η ερευνήτρια και blockchain solutions architect Σοφία Τερζή, από το Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΙΠΤΗΛ/ΕΚΕΤΑ), μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, εκφράζει την πεποίθηση ότι «ταχύτερες συναλλαγές σημαίνουν ταχύτερη εφοδιαστική αλυσίδα και η τεχνολογία του blockchain έχει τη δυνατότητα να σπάσει το τρέχον ρεκόρ ταχύτητας της Visa με 10.547 συναλλαγές ανά δευτερόλεπτο».
Διατυπώνει δε την εκτίμηση ότι «δεν είναι μακριά η εποχή που με τη χρήση του blockchain θα γνωρίζουμε τον τόπο (χώρα, πόλη, αγρότη, φάρμα κοκ) από όπου προέρχονται τα λαχανικά, το κρέας και τα ψάρια τα οποία καταναλώνουμε. Ακόμα θα μπορούμε να γνωρίζουμε τον τρόπο με τον οποίο καλλιεργήθηκαν, εκτράφηκαν και αλιεύτηκαν. Θα έχουμε πλήρη εικόνα για το εάν αποθηκεύτηκαν σωστά, εάν διατηρήθηκαν καθ' όλη τη διάρκεια μεταφοράς τους στις κατάλληλες θερμοκρασίες και συνθήκες και πόσο καιρό παρέμειναν στους χώρους αποθήκευσης, άρα πόσο φρέσκα και κατάλληλα για βρώση είναι. Και όλα αυτά με πλήρη διαφάνεια, σκανάροντας απλά την ετικέτα στο προϊόν με το κινητό μας τηλέφωνο».
Η πλήρης αυτή διαφάνεια συνδυάζεται με ασφάλεια που -προς το παρόν τουλάχιστον- έχει αποδειχτεί απαραβίαστη. Σύμφωνα με τη Σοφία Τερζή, τα αποκεντρωμένα δίκτυα είναι εγγενώς δυσκολότερο να παραβιαστούν, επειδή δεν υπάρχει ενιαίο σημείο εισόδου να στοχεύσουν οι χάκερς. «Για να είναι επιτυχημένη μια επίθεση σε ένα blockchain, ο χάκερ θα πρέπει να εκτελέσει πολλαπλές ταυτόχρονες επιθέσεις από πολλαπλές συσκευές, οι οποίες απαιτούν περισσότερους πόρους και τεχνογνωσία από το hacking ενός και μόνο διακομιστή» εξηγεί.
Κόστος από μηδέν έως χιλιάδες ευρώ
Η είσοδος σε ένα σύστημα blockchain είναι οικονομικά εφικτός για τις μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες και τους επιχειρηματικούς γίγαντες του λιανεμπορίου όπως η Walmart, που έχει δώσει διορία έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2019 στους προμηθευτές της σε φυλλώδη λαχανικά, για να γίνουν μέλη της πλατφόρμας blockchain «FoodTrust». Είναι όμως εξίσου ρεαλιστικός και πραγματοποιήσιμος για επιχειρήσεις που πόρρω απέχουν από το να χαρακτηριστούν μεγάλες, όπως είναι η πλειονότητα των ελληνικών;
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο συνεργάτης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (ΠΑΜΑΚ) και του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος (ΔιΠαΕ), τ. διευθύνων σύμβουλος της Κεντρικής Αγοράς Θεσσαλονίκης, Ιωάννης Νάνος, παραθέτει συγκεκριμένα στοιχεία για το κόστος της δημιουργίας και χρήσης λύσεων του blockchain, το οποίο μπορεί να κυμαίνεται από σχεδόν μηδενικό (στην περίπτωση των περιβάλλοντων ανοιχτού κώδικα, τα οποία όμως προϋποθέτουν την ύπαρξη εξειδικευμένων γνώσεων πληροφορικής) έως δύσκολα διαχειρίσιμο για μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην περίπτωση κάποιων εμπορικών λύσεων. Υπενθυμίζει δε ότι για τη διαχείριση της ιχνηλασιμότητας των προϊόντων, αρκετές ελληνικές επιχειρήσεις ήδη χρησιμοποιούν συγκεκριμένα πληροφοριακά συστήματα και τεχνολογίες και ενδεχομένως δεν θα χρειαστεί να υιοθετήσουν το (ακριβό προς το παρόν) blockchain, όχι άμεσα τουλάχιστον. (...)
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Αναλυτικά στα: amna.gr/home/article/377076 και amna.gr/home/article/378945
Το blockchain με απλά λόγια.
Το blockchain στις μεταφορές και τη ναυτιλία.
Μια ενδιαφέρουσα έρευνα από το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Στο πρώτο μέρος της έρευνας αναφέρονται και αναλύονται οι βασικές αρχές λειτουργίας και οι πιθανές εφαρμογές σε διάφορους κλάδους. Στο δεύτερο μέρος της έρευνας γίνεται αναφορά για το blockchain στα λιμάνια, τις ναυτιλιακές εταιρείες και τις εμπορευματικές μεταφορές. Ένα μικρό μέρος της έρευνας αυτής, από δυο δημοσιεύματα στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στη συνέχεια:
Είναι το blockchain επαναστατικό όσο το Ίντερνετ ή απλώς σηκώνει πολύ... «καπνό»;
Για κάποιους, η τεχνολογία του blockchain πυροδοτεί μια τεχνολογική επανάσταση αντίστοιχη με εκείνη που έφεραν το Ίντερνετ και το «World Wide Web» στην καθημερινότητά μας: οι «οπαδοί» του θεωρούν ότι στα επόμενα δέκα χρόνια θα μπορούσε να αλλάξει άρδην τις συναλλαγές μας, να εξανεμίσει τη γραφειοκρατία και να περιορίσει τις απάτες, να ριζοσπαστικοποιήσει τον τρόπο με τον οποίο αρχειοθετούμε και διασταυρώνουμε πληροφορίες και δεδομένα ή εντοπίζουμε αντικείμενα, να «φρενάρει» τις διαρροές προσωπικών δεδομένων από ιατρικά αρχεία, τη διακίνηση ψευδεπίγραφων φαρμάκων και την πλαστογράφηση ιατρικών συνταγών, αλλά και να αφήσει βαθύ αποτύπωμα πάνω στους παγκόσμιους δρόμους διαμετακόμισης εμπορευμάτων και την εφοδιαστική αλυσίδα σε στεριά και θάλασσα. Μέχρι το 2030, επισημαίνουν, επικαλούμενοι έρευνα της Gartner, η τεχνολογία του blockchain -χάρη και στο «πάντρεμά» της με το Ίντερνετ των Πραγμάτων- αναμένεται να εισφέρει προστιθέμενη αξία ύψους 3,1 τρισ. δολαρίων στις επιχειρήσεις παγκοσμίως.
Για άλλους ωστόσο, η δυναμική και η προοπτική του είναι απλά υπερεκτιμημένες. Πολύς «καπνός», λίγη «φωτιά», λένε οι πιο επιφυλακτικοί, επισημαίνοντας ότι παρότι το blockchain ακούγεται στη θεωρία πολλά υποσχόμενο, ελάχιστα έχουμε δει στην πράξη, που να επαληθεύουν ότι όντως είναι αυτό που οι αγγλόφωνοι θα αποκαλούσαν «the next big thing». Σχεδόν ό,τι έχει μέχρι σήμερα εφαρμοστεί, προειδοποιούν, περιορίζεται στη λογική του «proof of concept» (στάδιο επιβεβαίωσης της ορθότητας της ιδέας), κάτι που σημαίνει ότι προς το παρόν η τεχνολογία δοκιμάζεται σε πολύ μικρή κλίμακα, με ελάχιστους συμμετέχοντες «παίκτες» και άρα δεν είναι δυνατόν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για την πραγματική δυναμική της στην πράξη.
Παρότι ως τεχνολογία γεννήθηκε σχεδόν μία δεκαετία πριν, η χρήση του είναι ακόμη στα «σπάργανα»: αν κάποιος βγει στους δρόμους οποιασδήποτε ανεπτυγμένης μεγαλούπολης στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ ή την Ασία και ρωτήσει τους περαστικούς «γνωρίζετε τι είναι το blockchain;», το πιθανότερο είναι ότι στη συντριπτική πλειονότητά τους απλά... θα σηκώσουν τους ώμους. Κι αν κάποιοι έχουν ακούσει γι' αυτήν την τεχνολογία, κυρίως χάρη στη χρήση της για την παραγωγή ευρέως διαδεδομένων κρυπτονομισμάτων, όπως το Βitcoin, το πιθανότερο είναι ότι μάλλον δεν θα μπορούν να περιγράψουν με απλά λόγια πώς λειτουργεί αυτό που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα δημόσιο ψηφιακό λογιστικό βιβλίο, που τηρείται με τρόπο άκρως συλλογικό και δημοκρατικό*. Με άλλα λόγια, μπορεί το blockchain να έχει ήδη μπει στη ζωή μας, αλλά αποτελεί «terra incognita» για τους περισσότερους.
«Terra incognita» για τους περισσότερους, όχι όμως για πασίγνωστες λιανεμπορικές αλυσίδες, ναυτιλιακές εταιρείες ή για τις αρχές λιμένων σε ορισμένα από τα σημαντικότερα εμπορικά λιμάνια του κόσμου: στα λιμάνια της Σαγκάης και της επαρχίας Γκουάνγκτον, μέσω των οποίων διακινείται περίπου το 50% του εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου της Κίνας -ο λόγος για συναλλαγές ύψους 1,5 τρισ. δολαρίων- οι λιμενικές αρχές έχουν ήδη επενδύσει αδρά στο blockchain και την τεχνητή νοημοσύνη με μελλοντικό στόχο την αναβάθμιση των υπηρεσιών τους από λιμάνι σε λιμάνι και από αποθήκη σε αποθήκη. Εταιρείες όπως οι IBM, Maersk, Cosco, Evergreen, CMA CGM, DP World και Hutchison μπαίνουν σταδιακά κι αυτές στο «παιχνίδι».
Ένα μεγάλο ποσοστό υψηλόβαθμων στελεχών επιχειρήσεων παγκοσμίως, το οποίο πρόσφατη μελέτη της Deloitte σε 1.053 senior executives σε επτά χώρες προσδιόρισε στο 74%, δηλώνουν πως οι εταιρείες τους, είτε ήδη μετέχουν, είτε πρόκειται να γίνουν μέλη σε consortia, μαζί με ανταγωνιστές τους μάλιστα, με απώτερο στόχο τη λύση του «γρίφου» του blockchain και την ανάπτυξη σχετικών εφαρμογών.
Άλλωστε, μόνο την τελευταία τριετία υπολογίζεται ότι έχουν επενδυθεί στο blockchain πάνω από 1,4 δισ. δολάρια και έχουν υποβληθεί αιτήσεις για την κατοχύρωση 2500 ευρεσιτεχνιών (...).
* Το Blockchain με απλά λόγια
Με απλά λόγια, το Blockchain θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα δημόσιο ψηφιακό λογιστικό βιβλίο, στο οποίο περιλαμβάνονται όλες οι συναλλαγές που έχουν εκτελεστεί από όλους τους χρήστες σε ένα συγκεκριμένο μοτίβο ή σειρά συναλλαγών -σαν παζλ. Οι «σελίδες» του γράφονται με την επίλυση «γρίφων» από ανθρώπους πίσω από χιλιάδες ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τους λεγόμενους «miners»**(εξορύχους), ενώ υπάρχει οικονομικό κίνητρο για όσους καταφέρνουν να «ταιριάξουν» ένα κομμάτι του παζλ. Στη γλώσσα των υπολογιστών, το blockchain ανήκει στην κατηγορία δικτύων υπό τον τίτλο «δίκτυο ομότιμων κόμβων». Το «ομότιμος» σημαίνει εδώ ότι δεν υπάρχει κάποιο πρόσωπο του δικτύου που να υπερέχει έναντι κάποιου άλλου καθ' οποιονδήποτε τρόπο. Μπορεί τα πρόσωπα που συμμετέχουν στο δίκτυο να μην είναι ίδια, αλλά είναι ίσα μεταξύ τους αναφορικά με οποιαδήποτε διαδικασία εκλογής ή/και επιλογής μεταξύ αυτών. Όλα τα πρόσωπα του δικτύου blockchain, δημιουργούν και μοιράζονται από κοινού ένα πρώτο αρχείο. Η διαδικασία δημιουργίας και διαφύλαξης του αρχείου αυτού καθορίζεται και ελέγχεται από ένα «Σύνταγμα», που ονομάζεται πρωτόκολλο συναίνεσης.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, από το μπλοκ της... γένεσης. Όλα ξεκινούν από εδώ, από την πρώτη συναλλαγή, το λεγόμενο «genesis block». Στην περίπτωση ενός δημόσιου δικτύου, αυτό το μπλοκ μπορεί για παράδειγμα να το δημιουργεί μια ομάδα υπουργείων, ενώ σε κάθε περίπτωση, όποιος το παράγει ταυτοποιείται και πιστοποιείται. Πάνω σε αυτό το πρώτο μπλοκ προστίθενται από τους «miners» σε γραμμική, χρονολογική σειρά όλες οι επόμενες σειρές με μια λογική παζλ. Δηλαδή κάθε «μπλοκ» συνδέεται άρρηκτα με το προηγούμενο, ώστε να μη μπορεί να παρεμβληθεί ένα ενδιάμεσο και η αλυσίδα να μη μπορεί να μεταβληθεί.
Η αλυσίδα αυτή αποτελεί κοινή και καθολικά αποδεκτή βάση δεδομένων, που εξυπηρετείται από χιλιάδες ηλεκτρονικούς υπολογιστές ταυτόχρονα, ώστε να είναι άμεσα προσβάσιμη σε όλους στο Διαδίκτυο την ίδια χρονική στιγμή. Αυτός ο τρόπος λειτουργίας, δηλαδή το ότι δεν υπάρχει αποθήκευση σε μόνο μια κεντρική τοποθεσία, καθιστά τις κοινοποιήσεις δημόσιες, επαληθεύσιμες και μέχρι σήμερα αναλλοίωτες από κυβερνο-εγκληματίες.
Οι κοινοποιήσεις/συναλλαγές αναρτούνται από άτομα τα οποία έχουν επιλεχθεί τυχαία βάσει κάποιων κριτηρίων και αμείβονται για αυτές τις υπηρεσίες. Άτομα τα οποία αναρτούν λανθασμένες πληροφορίες στις κοινοποιήσεις έχουν οικονομικές συνέπειες. Κι αν «πιαστούν», η πιθανότητα επιλογής τους στο μέλλον μειώνεται ραγδαία. Όταν η αλυσίδα ενημερώνεται με νέες κοινοποιήσεις, κάθε χρήστης που χρησιμοποιεί την πλατφόρμα πρέπει να συμφωνεί ότι η κοινοποίηση είναι έγκυρη. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται ότι οι κοινοποιήσεις περιέχουν έγκυρες και ορθές πληροφορίες. Ο χρήστης μπορεί να έχει πρόσβαση μέσω ενός μοναδικού στοιχείου πρόσβασης (ας το σκεφτούμε ως κλειδί) που του έχει διατεθεί αρχικά. Εάν χαθεί το στοιχείο πρόσβασης, ο χρήστης δεν μπορεί να συνδεθεί (δεν υπάρχει μηχανισμός αναπλήρωσης του στοιχείου).
**Ουσιαστικά, κατά τη διαδικασία της εξόρυξης (mining), υπολογιστές σε όλο το κόσμο... διασταυρώνουν τα ξίφη τους πάνω στην πραγματοποίηση υπολογισμών, για τη λύση των οποίων αμείβονται με κρυπτονομίσματα. Αν μερικοί υπολογιστές μπορούν να κάνουν τους υπολογισμούς πιο γρήγορα, τότε μπορούν να δοκιμάσουν περισσότερες φορές την τύχη τους στο ίδιο χρονικό διάστημα. Οι miners επιχειρούν να λύσουν αυτούς τους γρίφους χρησιμοποιώντας ειδικό λογισμικό, ώστε να εξασφαλίσουν την αμοιβή τους. Η δε πρόκληση θα μπορούσε να συγκριθεί με τις ολοένα δυσκολότερες «πίστες» που συναντά κάποιος σε ένα βιντεοπαιχνίδι, αφού το δίκτυο αυτόματα αλλάζει το επίπεδο δυσκολίας των μαθηματικών προβλημάτων, αναλόγως τού πόσο γρήγορα αυτά λύνονται με την πάροδο του χρόνου.
Το mining απαιτεί αυξημένη υπολογιστική ισχύ, η οποία καθορίζεται από την κάρτα γραφικών του κάθε Miner (GPU). Απαιτεί δε, όπως προαναφέρθηκε, αυξημένη κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος. Κάποτε η εξόρυξη γινόταν μέσω επεξεργαστών (CPU). Πλέον, τουλάχιστον στην περίπτωση του Bitcoin, η μέθοδος αυτή θεωρείται μάλλον ατελέσφορη στις περισσότερες περιπτώσεις, αφού οι κάρτες γραφικών προσφέρουν πολύ μεγαλύτερη ισχύ, λύνοντας τους αλγόριθμους σημαντικά ταχύτερα. Άρα, όποιος θέλει να ασχοληθεί με το Mining, καλό είναι να «ποντάρει» σε μια δυνατή κάρτα γραφικών, αλλά και να γνωρίζει ότι ένα αποδοτικό σύστημα εξόρυξης κρυπτονομισμάτων (mining rig) χρειάζεται υψηλής ποιότητας υλισμικό (hardware), αλλά και όσο το δυνατόν φθηνότερο ηλεκτρικό ρεύμα, ώστε να μην καταλήξει ασύμφορο... Το mining rig μπορεί να είναι σχεδιασμένο ειδικά για τη διαδικασία της εξόρυξης, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητο. Ακόμη και ένας «δυνατός» υπολογιστής για παιχνίδια μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εξόρυξη μερικές ώρες την ημέρα. Ορισμένα mining rigs κοστίζουν ακόμη και 5.000 ευρώ, αν και κάποιος μπορεί να αποκτήσει ένα τέτοιο σύστημα ακόμη και με 200-300 δολάρια σε πλατφόρμες όπως το e-Bay.
Για να φτάσει ένα εμπορευματοκιβώτιο με τριαντάφυλλα από την Κένυα στο Ρότερνταμ, μπορεί να απαιτηθεί η συμπλήρωση μιας στοίβας εγγράφων ύψους... 25 εκατοστών. Παραδοσιακά, για να διακινηθεί ένα και μόνο φορτίο σε ψύξη από τις ακτές της ανατολικής Αφρικής μέχρι την Ευρώπη, ένα ταξίδι που διαρκεί περίπου 34 ημέρες, ενδέχεται να χρειαστεί να «περάσει» από 30 διαφορετικούς ανθρώπους ή οργανισμούς, οι οποίοι θα πραγματοποιήσουν μεταξύ τους πάνω από 200 αλληλεπιδράσεις και επικοινωνίες, με πιθανότητα για συνολικά 80 κωλύματα!
Αν αναλογιστεί κάποιος ότι κάθε 24 ώρες φτάνουν μόνο στην Ολλανδία περίπου 30 εκατομμύρια φυτά και άνθη από όλον τον κόσμο, αλλά και ότι διεθνώς διακινούνται καθημερινά στη διαδρομή από τον καλλιεργητή μέχρι τον ανθοπώλη 700.000 μετρικοί τόνοι κομμένων λουλουδιών, γίνεται εμφανές το γιγάντιο «δίχτυ» αλληλεπιδράσεων και συναλλαγών, που καλύπτει τη διακίνησή τους, αλλά και τα προβλήματα που μπορεί να ανακύψουν αν κάποιο έγγραφο χαθεί ή συμπληρωθεί με λανθασμένα στοιχεία. Ένα φορτίο μπορεί να «κολλήσει» σε ένα λιμάνι αν κάτι δεν πάει καλά έστω με ένα έγγραφο, με ό,τι αυτό σημαίνει σε όρους ποιότητας του προϊόντος, κόστους και αθέτησης προθεσμιών παράδοσης.
Λαμβανομένων υπόψη όλα αυτά, αλλά και του γεγονότος ότι το 90% του παγκόσμιου εμπορίου διακινείται δια της θαλάσσιας οδού, η IBM, μαζί με τον ναυτιλιακό κολοσσό MAERSK, έκανε τον Σεπτέμβριο του 2016 το ιδιαίτερο πείραμα, που αναφέρεται παραπάνω: μετέφερε ένα κοντέινερ με λουλούδια από την Κένυα στο Ρότερνταμ με αξιοποίηση της τεχνολογίας του blockchain, επιδιώκοντας ένα... ευωδιαστό Proof of Concept (απόδειξη της ορθότητας της ιδέας του blockchain). Κι από ό,τι φαίνεται, το αποτέλεσμα δικαίωσε τους εμπνευστές του πειράματος.
Ο τεχνολογικός κολοσσός, που τα τελευταία χρόνια επενδύει αδρά στην ανάπτυξη της συγκεκριμένης τεχνολογίας, συμμετέχοντας σε πολλά διαφορετικά consortia και δραστηριότητες, εκτιμά πλέον ότι η ευρεία χρήση του blockchain στην εφοδιαστική αλυσίδα, θα μπορούσε να αυξήσει το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά σχεδόν 5% και τον παγκόσμιο όγκο εμπορίου κατά 15%
Διαμάντια με ηθικό προφίλ, όχι ματωμένα διαμάντια
Και αν το κοντέινερ με τα λουλούδια ήταν ένα πείραμα που έδωσε πολύτιμη πληροφορία για το blockchain, ανοίγοντας τον δρόμο για τα επόμενα στάδια της συνεργασίας ΙΒΜ-Maersk, για μια επιχείρηση η τεχνολογία αυτή αποδείχτηκε... διαμάντι: η εταιρεία Everledger Ltd, ιδρυθείσα από την Καναδή Leanne Kemp, χρησιμοποιεί -μεταξύ άλλων- το blockchain για την καταγραφή της διαδρομής των... αστραφτερών φορτίων, με στόχο μεταξύ άλλων να περιοριστεί η διακίνηση των λεγόμενων «ματωμένων» διαμαντιών.
Η Κεμπ ίδρυσε μια πλατφόρμα, η οποία δίνει στις εταιρείες του κλάδου τη δυνατότητα για tracking της διαδρομής των πολύτιμων ορυκτών από την αρχή μέχρι το τέλος (end-to-end tracking). Το σύστημα δημιουργεί ένα «μπλοκ», που προστίθεται στην αλυσίδα του blockchain, για κάθε στάδιο της διαδικασίας: εξόρυξη, διαλογή, σχεδιασμός, κόψιμο με λέιζερ, γυάλισμα, έλεγχος ποιότητας γυαλίσματος, πιστοποίηση, πώληση). Έτσι, ουσιαστικά εκμηδενίζεται η πιθανότητα κυκλοφορίας στην αγορά διαμαντιών που έχουν εξορυχθεί παράνομα -από τις εταιρείες που συμμετέχουν στην πλατφόρμα.
Πώς διαφημίζουν οι «διαμαντένιες» εταιρείες τη διαφάνεια και την ηθική, που διασφαλίζει στα προϊόντα τους η «σφραγίδα» του blockchain; Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της «Brilliant Earth», η οποία αυτοδιαφημίζεται ως η πρώτη εταιρεία κοσμημάτων παγκοσμίως, που προσφέρει σε ευρεία κλίμακα blockchain-enabled διαμάντια, «προσδιορίζοντας προδιαγραφές επόμενης γενιάς στη βιομηχανία κοσμήματος και διατηρώντας τον ηγετικό της ρόλο στην προαγωγή της διαφάνειας και της υπευθυνότητας».
Διακίνηση λουλουδιών και διαμαντιών, έκδοση φορτωτικών, ασφάλιση ναυτιλιακών εταιρειών, εντοπισμός μικροβίων και βακτηρίων στην πηγή της αλυσίδας διακίνησης τροφίμων σε ελάχιστο χρόνο, μεγαλύτερη καταναλωτική εμπιστοσύνη, υψηλότερη ποιότητα, χαμηλότερο κόστος, ευκολότερη διακίνηση προϊόντων σε στεριά και θάλασσα: το blockchain μπορεί να μπει σε όλα τα στάδια της παραγωγής και της εφοδιαστικής αλυσίδας και, σε συνδυασμό με το Ίντερνετ των Πραγμάτων, υπολογίζεται ότι μπορεί να μειώσει τα χρονοδιαγράμματα των διοικητικών διαδικασιών και των logistics μέχρι και κατά περίπου 85%.
Κόπωση λόγω έλλειψης use cases ή ένα μεγάλο κομμάτι του παγκόσμιου ΑΕΠ προσεχώς;
Είναι ο δρόμος του blockchain στρωμένος με ροδοπέταλα; Κάθε άλλο. Σύμφωνα με τη Gartner έως το 2023, ποσοστό 90% των εφοδιαστικών αλυσίδων που βασίζονται στο blockchain πιθανότατα θα παρουσιάζουν εικόνα κόπωσης, λόγω της έλλειψης ισχυρών «use cases» (περιπτώσεων χρήσης). Το σενάριο αυτό, ωστόσο, που διατυπώνεται σε σημείωμα της Gartner από τον Δεκέμβριο του 2018, δεν αποκλείεται να διαψευστεί από τις εξελίξεις, καθώς ιδίως το τελευταίο διάστημα, φαίνεται ότι κυλάει πολύ νερό στο αυλάκι. Το blockchain στις εμπορευματικές μεταφορές και τη ναυτιλία φαίνεται πως «βγαίνει» δειλά-δειλά από το στάδιο του Proof of Concept κι αποκτά πιο «σοβαρά» χαρακτηριστικά, δεδομένου ιδίως ότι -σύμφωνα με τους «οπαδούς» του- έως το 2025 το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ θα είναι αποθηκευμένο σε blockchains.
Συγκεκριμένα, ολοένα πληθαίνουν -πλέον ξεπερνούν τις 100- οι εταιρείες κι οργανισμοί που προσχωρούν στην πλατφόρμα blockchain των ΙΒΜ και Maersk, την TradeLens, η οποία ιδρύθηκε στις αρχές του 2018. Μετά τους κολοσσούς CMA-CGM (μετέχει και στο σχήμα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης) και MSC, αμφότερους στο Top-5 του κλάδου, μετά την Hamburg Süd (θυγατρική της Maersk) και την ασιατική Pacific International Lines (PIL), στην πλατφόρμα μπήκαν προ ολίγων ημερών και οι Hapag-Lloyd και Οcean Network Express (ONE), αντίστοιχα πέμπτος και έκτος μεγαλύτερος διακινητής φορτίων παγκοσμίως.
Παράλληλα, στα σπάργανα βρίσκεται μια ακόμη πολύ σημαντική προσπάθεια προς την ίδια κατεύθυνση: η εταιρεία CargoSmart, εκ των κορυφαίων δημιουργών λογισμικού για τη διαχείριση φορτίων παγκοσμίως, πρόσφατα ανακοίνωσε κι επισήμως την εκτέλεση συμφωνιών υπηρεσιών στο πλαίσιο του «Global Shipping Business Network» (GSBN), στο οποίο μετέχουν διαχειριστές λιμανιών, ναυτιλιακές εταιρείες και αρχές λιμένων, όπως οι CMA CGM, COSCO SHIPPING LINES, COSCO SHIPPING Ports, Hapag-Lloyd, Hutchison Ports, OOCL, Port of Qingdao, PSA International και Shanghai International Port Group.
Η σταδιακή αύξηση των συμμετεχόντων stakeholders (εταίρων) ίσως λύσει ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η προσπάθεια για την ευρεία εξάπλωση του blockchain στη ναυτιλία και τις εμπορευματικές μεταφορές: την έλλειψη use cases (περιπτώσεων χρήσης) και την ανυπαρξία μιας ενιαίας πλατφόρμας, στην οποία μετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ), Σωτήρης Θεοφάνης, «το μεγάλο πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ότι δεν υπάρχει μια ενιαία μεγάλη πλατφόρμα σε ό,τι αφορά τα λιμάνια, τη ναυτιλία και τις εμπορευματικές μεταφορές και πως ό,τι έχει γίνει, είναι σε στάδιο Proof of Concept. Το blockchain θα έχει μεγάλη αξία σε κάθε κοινότητα συναλλαγών, αν όλοι οι παίκτες είναι μαζί σε μια πλατφόρμα και δουλεύουν με smart contracts (έξυπνα συμβόλαια).
10.547 συναλλαγές ανά δευτερόλεπτο και παρόλα αυτά... δύσκολος στόχος για τους χάκερς
Από την πλευρά της, η ερευνήτρια και blockchain solutions architect Σοφία Τερζή, από το Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΙΠΤΗΛ/ΕΚΕΤΑ), μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, εκφράζει την πεποίθηση ότι «ταχύτερες συναλλαγές σημαίνουν ταχύτερη εφοδιαστική αλυσίδα και η τεχνολογία του blockchain έχει τη δυνατότητα να σπάσει το τρέχον ρεκόρ ταχύτητας της Visa με 10.547 συναλλαγές ανά δευτερόλεπτο».
Διατυπώνει δε την εκτίμηση ότι «δεν είναι μακριά η εποχή που με τη χρήση του blockchain θα γνωρίζουμε τον τόπο (χώρα, πόλη, αγρότη, φάρμα κοκ) από όπου προέρχονται τα λαχανικά, το κρέας και τα ψάρια τα οποία καταναλώνουμε. Ακόμα θα μπορούμε να γνωρίζουμε τον τρόπο με τον οποίο καλλιεργήθηκαν, εκτράφηκαν και αλιεύτηκαν. Θα έχουμε πλήρη εικόνα για το εάν αποθηκεύτηκαν σωστά, εάν διατηρήθηκαν καθ' όλη τη διάρκεια μεταφοράς τους στις κατάλληλες θερμοκρασίες και συνθήκες και πόσο καιρό παρέμειναν στους χώρους αποθήκευσης, άρα πόσο φρέσκα και κατάλληλα για βρώση είναι. Και όλα αυτά με πλήρη διαφάνεια, σκανάροντας απλά την ετικέτα στο προϊόν με το κινητό μας τηλέφωνο».
Η πλήρης αυτή διαφάνεια συνδυάζεται με ασφάλεια που -προς το παρόν τουλάχιστον- έχει αποδειχτεί απαραβίαστη. Σύμφωνα με τη Σοφία Τερζή, τα αποκεντρωμένα δίκτυα είναι εγγενώς δυσκολότερο να παραβιαστούν, επειδή δεν υπάρχει ενιαίο σημείο εισόδου να στοχεύσουν οι χάκερς. «Για να είναι επιτυχημένη μια επίθεση σε ένα blockchain, ο χάκερ θα πρέπει να εκτελέσει πολλαπλές ταυτόχρονες επιθέσεις από πολλαπλές συσκευές, οι οποίες απαιτούν περισσότερους πόρους και τεχνογνωσία από το hacking ενός και μόνο διακομιστή» εξηγεί.
Κόστος από μηδέν έως χιλιάδες ευρώ
Η είσοδος σε ένα σύστημα blockchain είναι οικονομικά εφικτός για τις μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες και τους επιχειρηματικούς γίγαντες του λιανεμπορίου όπως η Walmart, που έχει δώσει διορία έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2019 στους προμηθευτές της σε φυλλώδη λαχανικά, για να γίνουν μέλη της πλατφόρμας blockchain «FoodTrust». Είναι όμως εξίσου ρεαλιστικός και πραγματοποιήσιμος για επιχειρήσεις που πόρρω απέχουν από το να χαρακτηριστούν μεγάλες, όπως είναι η πλειονότητα των ελληνικών;
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο συνεργάτης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (ΠΑΜΑΚ) και του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος (ΔιΠαΕ), τ. διευθύνων σύμβουλος της Κεντρικής Αγοράς Θεσσαλονίκης, Ιωάννης Νάνος, παραθέτει συγκεκριμένα στοιχεία για το κόστος της δημιουργίας και χρήσης λύσεων του blockchain, το οποίο μπορεί να κυμαίνεται από σχεδόν μηδενικό (στην περίπτωση των περιβάλλοντων ανοιχτού κώδικα, τα οποία όμως προϋποθέτουν την ύπαρξη εξειδικευμένων γνώσεων πληροφορικής) έως δύσκολα διαχειρίσιμο για μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην περίπτωση κάποιων εμπορικών λύσεων. Υπενθυμίζει δε ότι για τη διαχείριση της ιχνηλασιμότητας των προϊόντων, αρκετές ελληνικές επιχειρήσεις ήδη χρησιμοποιούν συγκεκριμένα πληροφοριακά συστήματα και τεχνολογίες και ενδεχομένως δεν θα χρειαστεί να υιοθετήσουν το (ακριβό προς το παρόν) blockchain, όχι άμεσα τουλάχιστον. (...)
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Αναλυτικά στα: amna.gr/home/article/377076 και amna.gr/home/article/378945
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου