Επιτελικό κράτος ή κομματικό κράτος;

Κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος, το πρώτο της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Το σ/ν για το «επιτελικό» κράτος σηματοδοτεί την ολική επαναφορά του κράτους της Δεξιάς αναφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ. Αυτοκρατορικό και όχι επιτελικό το κράτος του κ. Μηστοτάκη σημειώνει το Κίνημα Αλλαγής.

Το πρώτο νομοσχέδιο της κυβέρνησης για το επιτελικό κράτος 

«αποτελεί θεσμική τομή για το ελληνικό κράτος και θεμέλιο για την επόμενη μέρα της Ελλάδας», αναφέρει άτυπο ενημερωτικό σημείωμα του Μεγάρου Μαξίμου.

Επιπλέο, υπογραμμίζεται πως το νομοσχέδιο συγκεντρώνει όλες τις διάσπαρτες διατάξεις των τελευταίων 40 ετών για την οργάνωση της κυβέρνησης και της κεντρικής διοίκησης, δημιουργεί νέους θεσμούς και θέτει νέους κανόνες για τη λειτουργία του κράτους. Ακόμη, επικεντρώνεται στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους κρατικούς θεσμούς και τη βελτίωση της επαφής τους με το κράτος, έτσι ώστε όλοι οι πολίτες να εξυπηρετούνται με ταχύτητα, διαφάνεια και χωρίς να ταλαιπωρούνται από τη γραφειοκρατία.

Πιο συγκεκριμένα:
1) Με το νομοσχέδιο επέρχεται μείωση των θέσεων Γενικών Γραμματέων από 93 σε 58 με εξοικονόμηση 1,8 εκατ. ευρώ ετησίως.
2) Στο πλαίσιο της αποκομματικοποίησης, διατηρούνται οι γενικοί διευθυντές που τοποθετήθηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση.
3) Σε ό,τι αφορά τις Ειδικές Γραμματείες ΣΔΟΕ, ΣΕΠΕ και Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, επίσης στο πλαίσιο της αποκομματικοποίησης και της εμπιστοσύνης στους δημόσιους υπαλλήλους, καταργείται η θέση του Γενικού Γραμματέα και την ευθύνη/αρμοδιότητα αναλαμβάνει ο Γενικός Διευθυντής.

Πιο αναλυτικά:

• Αλλάζει ολόκληρο το μοντέλο διακυβέρνησης της χώρας. Το Υπουργικό Συμβούλιο δεν θα είναι πλέον ένα συλλογικό όργανο που θα νομιμοποιεί ειλημμένες αποφάσεις, αλλά θα συνέρχεται τακτικά και θα παράγει ένα συνεκτικό επιχειρησιακό κυβερνητικό σχέδιο το οποίο θα υλοποιούν τα αρμόδια υπουργεία.
• Θεσμοθετείται Εθνική Αρχή Διαφάνειας, που θα ενσωματώνει τις διάσπαρτες σήμερα δομές ελέγχου για την αντιμετώπιση της δημόσιας και ιδιωτικής διαφθοράς, όπως το Σώμα Επιθεωρητών - Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, τους Επιθεωρητές Υγείας και τους Επιθεωρητές Δημοσίων Έργων.
• Η πορεία του Κυβερνητικού έργου θα παρακολουθείται από κεντρική δομή της Προεδρίας της Κυβέρνησης, όπως συμβαίνει σε όλα τα προηγμένα διοικητικά συστήματα. Αυτό θα γίνεται μέσα από το ηλεκτρονικό σύστημα "Μαζί", ώστε αφενός να καταπολεμώνται τα προβλήματα που προκαλούν οι πολλαπλές συναρμοδιότητες και αφετέρου να αντιμετωπίζονται άμεσα και ριζικά οι καθυστερήσεις στις κυβερνητικές δράσεις. Επίσης, προβλέπονται Επιτροπές Εργασίας, κάτω από το επίπεδο του Υπουργικού Συμβουλίου, οι οποίες θα προετοιμάζουν τα θέματα της ατζέντας.
• Αντιμετωπίζεται η κακονομία και η πολυνομία, σε δύο επίπεδα: άμεσα με ένα γενναίο πρόγραμμα απλοποίησης και κωδικοποίησης της υφιστάμενης νομοθεσίας και για τη μελλοντική νομοθεσία, με την εισαγωγή ενός πλέγματος κανόνων καλής νομοθέτησης, που θα ελέγχουν τη μέχρι σήμερα ανεξέλεγκτη παραγωγή νόμων.
• Καταπολεμάται η κομματικοποίηση στο δημόσιο. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη εμπιστεύεται τη διοίκηση καθιερώνοντας υπηρεσιακό γενικό γραμματέα σε κάθε υπουργείο. Αυτός θα επιλέγεται αποκλειστικά με διαδικασίες ΑΣΕΠ, χωρίς καμία εμπλοκή της πολιτικής ηγεσίας. Θα προέρχεται από τα στελέχη του δημοσίου τομέα, και θα διαχειρίζεται όλες τις δαπάνες και το προσωπικό του υπουργείου, ενώ θα έχει και τον συντονισμό των δημοσίων πολιτικών. Υποψήφιος δημόσιος υπάλληλος θα απαγορεύεται να έχει αποσπαστεί σε κόμμα ή να έχει διατελέσει κομματικός Γενικός Γραμματέας πέντε χρόνια πριν την αίτηση.
• Περιορίζεται δραστικά η γραφειοκρατία: πλέον όλες οι ατομικές διοικητικές πράξεις θα εκδίδονται όχι από τον Υπουργό ή τον Γενικό Γραμματέα αλλά από τον αρμόδιο Γενικό Διευθυντή, ώστε πλέον να απαιτούνται πολύ λιγότερες υπογραφές και χρόνος διεκπεραίωσης.
• Εισάγονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα κανόνες αμεροληψίας σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης -Υπουργούς, Υφυπουργούς, Γραμματείς και Διοικητές ΔΕΚΟ- με κωλύματα και ασυμβίβαστα που αφορούν όχι μόνο την περίοδο που κάποιος υπηρετεί σε δημόσια θέση αλλά και μετά την αποχώρησή του».

ΣΥΡΙΖΑ: Το σ/ν για το «επιτελικό» κράτος σηματοδοτεί την ολική επαναφορά του κράτους της Δεξιάς 

Έντονη κριτική ασκεί ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση αναφορικά με το νομοσχέδιο «επιτελικό κράτος», με πηγές του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης να κάνουν λόγο για «ολική επαναφορά του κράτους της Δεξιάς».

Αναφέρουν, ότι ενώ είναι υπαρκτή η ανάγκη ενός σ/ν για την αναδιοργάνωση των κυβερνητικών οργάνων και τη βελτίωση του συντονισμού του κυβερνητικού έργου, ωστόσο «η νέα κυβέρνηση αντί να κινηθεί με σοβαρότητα σε μια τέτοια κατεύθυνση, επέλεξε τελικά να ανεβάσει θεατρική παράσταση υπό τον τίτλο "επιτελικό κράτος"». Διότι, προσθέτουν, «το νομοσχέδιο που κατέθεσε, αντί να απλοποιεί τις παρούσες δομές διακυβέρνησης, προσθέτει νέες και μεταφέρει αρμοδιότητες κατά τρόπο που θα εντείνει υπαρκτά προβλήματα».

Οι πηγές του ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζουν πως «ο στόχος του σ/ν είναι διττός και προφανής: αφενός η συγκέντρωση κρίσιμων υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων στον ίδιο τον πρωθυπουργό και αφετέρου η ολική επαναφορά του κράτους της Δεξιάς με το βόλεμα κατά το δυνατόν περισσότερων ημετέρων».

Ειδικότερα, με εκτενές άτυπο σημείωμα, οι ίδιες πηγές επικεντρώνουν την κριτική σε έξι βασικά σημεία:

• Πρώτον, αναφέρεται, «αντί για αποκομματικοποίηση και ανεξαρτησία της δημοσιάς διοίκησης, θεσμοθετείται η παλινόρθωση του κομματικού κράτους με διορισμούς ημετέρων».
• Δεύτερον, «αντί για σύγχρονες δομές διακυβέρνησης και συντονισμού, θεσπίζεται η ενός ανδρός αρχή: αυτή του πρωθυπουργού».
• Τρίτον, «αντί για ενίσχυση των αξιόπιστων και ανεξάρτητων δομών ελέγχου, ανατίθεται ελεγκτικό έργο σε ιδιώτες χωρίς κανένα εχέγγυο ανεξαρτησίας».
• Τέταρτον, «αντί για καλή νομοθέτηση, η κυβέρνηση της ΝΔ εγκαινιάζει το νομοθετικό της έργο χωρίς δημόσια διαβούλευση και επεξεργασία από την ΚΕΝΕ, ερήμην της δημόσιας διοίκησης και των κοινωνικών φορέων».
• Πέμπτον, «διαφημίζονται ως τομές, διατάξεις που κατά βάση επαναλαμβάνονται». 
• Έκτον, «παντελής έλλειψη ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη Δημόσια Διοίκηση».

ΚΙΝΑΛ: Αυτοκρατορικό κι όχι επιτελικό το κράτος του κ. Μηστοτάκη 

Για το ότι «πηγαίνει το ελληνικό κράτος πιο πίσω και από τη δεκαετία του '60 επαναφέροντας την "ενός ανδρός αρχή" ως νέα λογική της διοίκησης», κατηγορεί τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, το Κίνημα Αλλαγής με αφορμή την κατάθεση του νομοσχεδίου για το «επιτελικό κράτος».

Σε ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου, το ΚΙΝΑΛ θεωρεί ότι «αυταρχικές και συγκεντρωτικές αντιλήψεις, που οι Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ συστηματικά πολέμησαν, επανέρχονται πλέον ενδεδυμένες με τον μανδύα του επιτελικού κράτους». 

«Δημιουργεί ένα υπερσυγκεντρωτικό σύστημα διακυβέρνησης υπό τον ασφυκτικό έλεγχο του κ. Μητσοτάκη. Δημιουργεί γύρω από τον εαυτό του μια τερατώδη δομή εκατοντάδων εκλεκτών οι οποίοι θα αποτελούν το μακρύ χέρι του Αυτοκράτορα στη διοίκηση», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Το ΚΙΝΑΛ επισημαίνει ότι «ένα επιτελικό κράτος θα σήμαινε εξορθολογισμό της επικάλυψης αρμοδιοτήτων και μεταφορά των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων στην αυτοδιοίκηση έτσι ώστε η κεντρική διοίκηση να είναι ένα ευέλικτο και λιτό κράτος-στρατηγείο για την ανάπτυξη. Αντίθετα, το νομοσχέδιο με τις διατάξεις του παράγει περισσότερη γραφειοκρατία και σύγχυση παρά λύνει προβλήματα».

Εντείνοντας την κριτική του, το Κίνημα Αλλαγής υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση ξεπερνά ακόμα και τους πελατειακούς ελιγμούς του ΣΥΡΙΖΑ που καθυστερούσε την αποκομματικοποίηση της Διοίκησης βάσει του ν.4369/2016, κι επέλεξε με κομματικά κριτήρια 52 γραμματείς τους οποίους πλαισιώνει με ένα μικρό στρατό μετακλητών.

«Η πολυδιαφημισμένη, λοιπόν, μείωση των μετακλητών αποδεικνύεται "φούσκα" αφού ο κ. Μητσοτάκης και οι υπουργοί του κρατάνε το δικαίωμα να τους αυξάνουν κατά βούληση με δικές τους αποφάσεις», τονίζει. «Ο στα λόγια μεταρρυθμιστής κ. Μητσοτάκης μας επιστρέφει με γρήγορα βήματα στο παρελθόν», καταλήγει στην κριτική αποτίμηση του νομοσχεδίου το ΚΙΝΑΛ. 

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, kathimerini.gr