Η «αξονική τοµογραφία» του ηφαιστείου της Σαντορίνης

Την «αξονική τοµογραφία» από τα σωθικά του ηφαιστείου της Σαντορίνης απεικόνισε διεθνής ερευνητική οµάδα υπό την Αµερικανίδα γεωφυσικό Εµιλι Χουφτ. Με τη χρήση ηχητικών κυµάτων και υποθαλάσσιων σεισµογράφων, οι επιστήµονες κατόρθωσαν να «µετρήσουν» το µέγεθος του µαγµατικού θαλάµου κάτω από το ηφαίστειο, δίνοντας πολύτιµες πληροφορίες για τον τρόπο δηµιουργίας της Καλντέρας.

Ήταν Νοέμβριος του 2015, στη Σαντορίνη, όταν μια πολυπληθής ομάδα επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων από την Αμερική, την Αγγλία και την Ελλάδα, αψηφώντας το τσουχτερό κρύο και από τη γέφυρα τού «Marcus Langseth», ενός από τα μεγαλύτερα σεισμικά πλοία του κόσμου, πραγματοποιούν την έρευνα. 

Επικεφαλής της έρευνας η Αμερικανίδα γεωφυσικός, καθηγήτρια Γεωλογικών Επιστημών και Ηφαιστειολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ορεγκον, Εμιλι Χουφτ, την οποία πάντα γοήτευε το ηφαίστειο της Σαντορίνης, «αυτό το εμβληματικό μέρος όπου το μεγαλύτερο μέρος του ηφαιστείου είναι βυθισμένο κάτω από το νερό» όπως λέει στην «Καθημερινή». Με την έρευνά της όμως ήθελε να πάει βαθύτερα – στην κυριολεξία. Να δει τι κρύβεται κάτω από την επιφάνεια και μέσα στην καρδιά ενός ενεργού ακόμα ηφαιστείου.

Τα τελευταία χρόνια, η Εμιλι Χουφτ έχει αναπτύξει μια καινοτόμο μέθοδο «σκαναρίσματος» των ηφαιστείων με τη χρήση ήχων. «Είναι σαν μία “αξονική τομογραφία” του εσωτερικού της Γης», εξηγεί η ίδια. «Απλώς αντί να αποτυπώνουμε την εικόνα με ακτίνες Χ, τη φωτίζουμε χρησιμοποιώντας ηχητικά κύματα». Στην προκειμένη περίπτωση τους ήχους παρήγαγαν 36 βαριά μεταλλικά κουτιά, σαν αεροβόλα, που ρυμουλκούνταν πίσω από το πλοίο. Οταν τα «αεροβόλα» ανοίξουν «πυρ», συμπιεσμένος αέρας εκλύεται στη θάλασσα δημιουργώντας ένα ηχητικό κύμα που ταξιδεύει στη Γη. Εν προκειμένω, ο ήχος ταξιδεύει μέσα στα πετρώματα κάτω από το ηφαίστειο. Ενενήντα υποθαλάσσιοι σεισμογράφοι που είχαν αποτεθεί στον βυθό περιμετρικά του ηφαιστείου κατέγραφαν, επί 26 ημέρες, το πότε ακριβώς ο ήχος έφτανε σε αυτούς. «Οταν σκανάρεις τη δομή από πολλές διαφορετικές πλευρές και από διαφορετικά βάθη, μπορείς να ανακτήσεις μια πολύ λεπτομερή εικόνα του εσωτερικού της Γης», λέει η κ. Χουφτ. 

Η εικόνα που προέκυψε από την ανάλυση των δεδομένων εντυπωσίασε τους επιστήμονες. «Με έκπληξη καταγράψαμε μια στενή ζώνη από βράχια που είχαν κατολισθήσει και τώρα είναι κρυμμένα μέσα στη βόρεια πλευρά της καλντέρας της Σαντορίνης. Αντίθετα πιστεύαμε ότι όλη η καλντέρα θα ήταν γεμάτη με αυτό το είδος του σπασμένου βράχου. Τα ευρήματά μας σημαίνουν ότι το τμήμα της καλντέρας που κατέρρευσε ήταν πολύ στενότερο και βαθύτερο από ό,τι φαίνεται από την επιφάνεια». 

Μεγάλη ήταν η έκπληξη και για την «ελληνική πλευρά» της ερευνητικής ομάδας, όπως την επίκουρη καθηγήτρια του τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος του Ινστιτούτου Μελέτης και Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης, Παρασκευή Νομικού, η οποία μάλιστα κατάγεται από τη Σαντορίνη. «Πράγματι, αν και θα θέλαμε να έχουμε κάποιες ιδανικές διαστάσεις για το μαγματικό θάλαμο του ηφαιστείου, σαν μια δεξαμενή μάγματος, τα πρώτα αποτελέσματα μας έδειξαν μια κυλινδρική ανωμαλία, διαμέτρου 3 χλμ., η οποία εκτείνεται από την επιφάνεια μέχρι και σε βάθος περίπου 3 χλμ. στη βόρεια λεκάνη της καλντέρας, και αντιστοιχεί σε υλικό πολύ χαμηλής πυκνότητας, με πόρους γεμάτους με θερμό θαλασσινό νερό» αναφέρει στην «Καθημερινή» η Ελληνίδα πανεπιστημιακός.

Ισως το πιο εντυπωσιακό εύρημα είναι ότι κάτω από αυτή την κολόνα βράχου, με αργούς ρυθμούς εξακολουθεί να συσσωρεύεται μάγμα, χιλιάδες χρόνια μετά την έκρηξη που δημιούργησε την καλντέρα...

Πηγή: kathimerini.gr
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στο: «Αξονική» στην καρδιά του ηφαιστείου Σαντορίνης