Ο σεισμός των 5,9 Ρίχτερ στην Αθήνα 20 χρόνια πριν

Εχουν περάσει 20 χρόνια, αλλά εκείνα τα 15 δευτερόλεπτα έχουν μείνει χαραγμένα στη μνήμη όσων τα έζησαν. Ηταν 7 Σεπτεμβρίου του 1999 και τα ρολόγια έδειχναν λίγα λεπτά πριν από τις 3 μ.μ. Η Αθήνα βούιζε κάτω από τον καυτό ήλιο, πολλοί βρίσκονταν στα αυτοκίνητά τους, επιστρέφοντας από τη δουλειά, άλλοι εργάζονταν, πολλοί μόλις είχαν καθίσει για το μεσημεριανό φαγητό.

Θυμάμαι ακόμα τον κρότο της γυαλινης πόρτας που έπεσε στα μάρμαρα του δαπέδου στο γραφείο και έγινε χίλια κομμάτια, λίγα μέτρα δίπλα μου, την ώρα που ετομαζόμουν να φύγω από τη δουλειά, κάπου στο κέντρο της Αθήνας. Λίγο πιο έξω το χάος... 

Ο σεισμός άρχισε με έναν υπόκωφο θόρυβο. Αμέσως μετά η γη άρχισε να τρέμει στον ρυθμό των 5,9 Ρίχτερ, σείοντας συθέμελα την πρωτεύουσα. Οταν η απόκοσμη δόνηση κόπασε, το μέγεθος της καταστροφής άρχισε να φανερώνεται. 

Ο σεισμός της Πάρνηθας του 1999, ευρύτερα γνωστός ως σεισμός της Αθήνας του 1999, με μέγεθος 5,9 στην Κλίμακα Ρίχτερ, έλαβε χώρα στις 7 Σεπτεμβρίου 1999, 14:56:50 τοπική ώρα, και προκάλεσε 143 θανάτους και ζημιές που έφτασαν τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ. Είναι ο φονικότερος σεισμός των τελευταίων 50 ετών και η φυσική καταστροφή με το μεγαλύτερο κόστος σε υλικές ζημιές που έχει συμβεί ποτέ στην Ελλάδα. Ο σεισμός, αν και όχι ιδιαίτερα ισχυρός και με συνολική διάρκειά μόλις 15 δευτερόλεπτα, προκάλεσε πολλές καταστροφές εξαιτίας της εγγύτητάς του στην Αθήνα, με επίκεντρο 18 χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης, ανάμεσα στις Αχαρνές και τον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας, καθώς και του μικρού εστιακού βάθους, από 9 μέχρι 14 χιλιόμετρα.

Με βάση τη μελέτη δορυφορικών δεδομένων, που εξετάζουν την παραμόρφωση καθ' ύψος του εδάφους που επιβεβαιώθηκε αργότερα από σεισμολογική μελέτη και έγινε το 2008 αποδεκτή και από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, βρέθηκε ότι έγιναν δύο σεισμοί, μεγέθους 5,8 και 5,5 ρίχτερ, σε διαφορετικά ρήγματα και με διαφορά 3,5 δευτερολέπτων ο ένας από τον άλλο.

Το εξαώροφο κτίριο της Ρικομέξ στο Μενίδι, που στεγάζονταν οι εταιρείες Ρικομέξ και Εστία Εμπορική, κατέρρευσε, παρασύροντας στον θάνατο 39 εργαζόμενους, ανάμεσα στους οποίους δύο εγκύους. 

Σημειώνεται εδώ ότι η επιχείρηση Ρικομέξ κήρυξε πτώχευση το 2004. Από την εκδίκαση της υπόθεσης το 2007, από τους 33 κατηγορούμενους για την κατάρρευση του εργοστασίου όλοι απαλλάχθηκαν από τις κατηγορίες με ασαφή αιτιολογία. Σε συγγενείς μερικών από τα θύματα δόθηκαν αποζημιώσεις που έφταναν 17.000 € για νεκρό αδελφό, 30.000 € για νεκρό γονιό και 40.000 € για κάθε νεκρό παιδί. Το Μάιο του 2010 αποφασίστηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας ότι η Νομαρχία έχει αυτοτελείς ευθύνες, καθώς δεν διενήργησε σωστά τους προληπτικούς και κατασταλτικούς ελέγχους στην κατασκευή του εργοστασίου και πρέπει να αποζημιώσει τα θύματα με 18 εκατομμύρια ευρώ. Τελικά το 2012 αποφασίστηκε από το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής η καταβολή 13 εκατομμυρίων € σε συγγενείς των θυμάτων από τους πόρους της περιφέρειας.

Οκτώ άνθρωποι σκοτώθηκαν στα γραφεία της Φαράν, τρεις στο εργοστάσιο Φιλοπλάστ, έξι στο εργοστάσιο της ΒΙΟΚΥΤ, ενώ επτά έχασαν τη ζωή τους στην οικοδομή της οδού Πίνδου στη Νέα Φιλαδέλφεια και 16 στην πολυκατοικία της οδού Ψυχάρη, στη Μεταμόρφωση.

Επί μέρες τα σωστικά συνεργεία έψαχναν ζωντανούς κάτω από τα ερείπια. Στην Αθήνα καταφθάνουν ομάδες διάσωσης από πολλές χώρες, με πρώτη και κύρια την Τουρκία. Λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 17 Αυγούστου, ένας επίσης μεγάλος σεισμός, της τάξεως των 7,6 Ρίχτερ είχε συγκλονίσει τη Νικομήδεια αφήνοντας πίσω του χιλιάδες νεκρούς. Η χώρα μας τότε είχε στείλει βοήθεια στους γείτονες.

Για αρκετές ημέρες μετά τον μεγάλο σεισμό, οι Αθηναίοι συνέχισαν να κοιμούνται σε πλατείες και πάρκα, φοβούμενοι κάποιον έντονο μετασεισμό. Εκατοντάδες είχαν μείνει χωρίς σπίτι. Στους Θρακομακεδόνες, το 84% των σπιτιών χαρακτηρίστηκε κόκκινο ή κίτρινο, το 64% στα Ανω Λιόσια, στη Φυλή το 56%. Τον σεισμό της Πάρνηθας ακολούθησαν συνολικά 4.000 μετασεισμοί, μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.

Πηγές: Με στοιχεία από kathimerini.gr , el.wikipedia.org