Γενετικός διακόπτης για μείωση εντόμων

Θα μπορούσαμε να περάσουμε σε μαζική παραγωγή αρσενικών ατόμων μεσογειακής μύγας ή δάκου, τα οποία αφού στειρώνονται θα διασταυρώνονται στη συνέχεια με θηλυκά. Έτσι τα αυγά που θα δημιουργούνται θα είναι στείρα. 

Στη φωτογραφία: αριστερά η μύγα της Μεσογείου και δεξιά ο δάκος της ελιάς

Μια σημαντική ανακάλυψη έρχεται να δώσει νέες δυνατότητες στην αντιμετώπιση της μεσογειακής μύγας και του δάκου, δύο εντόμων που είναι ιδιαίτερα ζημιογόνα για τις καλλιέργειες. Επειτα από έρευνες άνω των 40 ετών απομονώθηκε ο παράγοντας που προκαλεί την αρρενοποίηση των ατόμων των συγκεκριμένων ειδών, δηλαδή οδηγεί στην ανάπτυξη των αρσενικών εντόμων. Ο παράγοντας αρρενοποίησης (Maleness-on-the-Y, MoY) είναι ένα μικρό γονίδιο που βρίσκεται στο Υ χρωμόσωμα των μυγών της οικογένειας των Τεφριτίδων και ελέγχει το μονοπάτι φυλοκαθορισμού στα έντομα αυτά. (...)

«Ο στόχος μας τώρα είναι να καταστήσουμε το ΜοΥ έναν εύχρηστο διακόπτη, ώστε να μπορούμε να μετατρέπουμε έντομα σε αρσενικά» λέει στην «Καθημερινή» ο διευθυντής του Εργαστηρίου Μοριακής Βιολογίας και Γονιδιωματικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καθηγητής Κωνσταντίνος Ματθιόπουλος. Δηλαδή, το επόμενο βήμα των ερευνητών είναι να βρεθεί η διαδικασία που θα επιτρέπει να «ανάβουν» ή να «σβήνουν» το συγκεκριμένο γονίδιο, έτσι ώστε να καθορίζεται το φύλο των εντόμων. Η αποσιώπηση του γονιδίου αυτού μετατρέπει τα ΧΥ έμβρυα σε θηλυκά άτομα, ενώ η υπερέκφρασή του σε ΧΧ έμβρυα τα μετατρέπει σε γόνιμα αρσενικά. 

«Δεν είμαστε πολύ μακριά από την ανακάλυψη του τρόπου χρήσης του “διακόπτη”, υπολογίζω πως σε έξι μήνες με ένα χρόνο θα έχει βρεθεί. Με βάση αυτό θα μπορούσαμε να περάσουμε σε μαζική παραγωγή αρσενικών ατόμων μεσογειακής μύγας ή δάκου, τα οποία στη συνέχεια θα στειρώνονται και θα εξαπολύονται στο περιβάλλον. Τα άτομα αυτά θα διασταυρώνονται με φυσικά θηλυκά. Τα αυγά που θα δημιουργούνται όμως θα είναι στείρα. Με τον τρόπο αυτό θα ελεγχθούν - μειωθούν σημαντικά οι πληθυσμοί και θα περιοριστούν οι καταστροφές στις καλλιέργειες. Μάλιστα, χωρίς τη χρήση τοξικών εντομοκτόνων, που σήμερα δηλητηριάζουν το φυσικό περιβάλλον», περιγράφει στην «Καθημερινή» ο κ. Ματθιόπουλος.

Η μύγα της Μεσογείου είναι ένα έντομο με πολύχρωμα φτερά (δεν μοιάζει με την κοινή μύγα Musca domestica), το οποίο όσο εντυπωσιακή εμφάνιση έχει τόσο μεγάλες καταστροφές προκαλεί στις καλλιέργειες. Σύμφωνα με τους ερευνητές αφήνει τα αυγά της σε πάνω από 250 διαφορετικά είδη φρούτων και λαχανικών, με αποτέλεσμα οι προνύμφες που εκκολάπτονται να τα καταστρέφουν. 

Αντίστοιχα, ο δάκος της ελιάς αφήνει τα αυγά του στις ελιές, δημιουργώντας μεγάλες ζημιές στην ελαιοπαραγωγή. Μάλιστα, οι εντατικές καλλιέργειες των τελευταίων δεκαετιών έχουν αυξήσει τους πληθυσμούς του δάκου και της μεσογειακής μύγας, καθώς τα δέντρα βρίσκονται πολύ κοντά το ένα με το άλλο, διευκολύνοντας την αναπαραγωγή των εντόμων. Η αντιμετώπιση των υπερπληθυσμών είναι μια επίπονη, δαπανηρή και ιδιαίτερα τοξική υπόθεση, με αβέβαιο μάλιστα αποτέλεσμα. (...)

Πηγή (και περισσότερα): kathimerini.gr