Δένδιας: Η Τουρκία επιδιώκει να γίνει δεκτή μια αντίληψη πως τα νησιά μας δεν έχουν υφαλοκρηπίδα

«Η Τουρκία επιδιώκει να γίνει δεκτή μια αντίληψη ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα κι αυτό το επιδιώκει ιστορικά και όχι μόνο για το Καστελόριζο, αλλά και για τα νησιά του Αιγαίου που πολλά είναι πολύ μεγάλα νησιά» δήλωσε στον ΣΚΑΪ ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας λίγες ώρες μετά την προκλητική ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών με την οποία "η Άγκυρα υποστηρίζει ότι τα ελληνικά νησιά δεν μπορούν να δημιουργήσουν περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας".

«Αυτή είναι μια αντίληψη της Τουρκίας, κατά την άποψή μας αβάσιμη τελείως. Υπάρχουν δεκάδες αποφάσεις διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων που υποστηρίζουν ακριβώς το αντίθετο. Η Τουρκία καλύπτεται επίσης πίσω από το γεγονός ότι δεν έχει υπογράψει τη σύμβαση του δικαίου της θάλασσας στο πλαίσιο της διαπραγματευτικής της τακτικής. Επικαλείται ανεδαφικά πράγματα», τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών.

Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Δένδιας εξήγησε ότι από ότι φαίνεται πρόκειται για δυο μνημόνια, με το ένα να αφορά τα ζητήματα της θάλασσας και το δεύτερο στρατιωτική συνεργασία. Είπε επίσης ότι γνώριζε, τόσο η σημερινή κυβέρνηση όσο και η προηγούμενη, ότι ετοιμαζόταν αυτό το μνημόνιο μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης. Ωστόσο, τον Σεπτέμβριο, που είχε θέσει το θέμα στον Λίβυο ομόλογό του, του είχε πει ότι είναι προβληματικό και δεν μπορεί να υπογραφεί. Προειδοποίησε μάλιστα εκ νέου ότι «εάν ο Λίβυος πρέσβης δεν μας φέρει τη συμφωνία έως την Παρασκευή, θα απελαθεί».

Οσο για την απόφαση για επίσπευση της οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Αίγυπτο κατά τη διάρκεια της συνάντησης που είχε με τον Αιγύπτιο ομόλογό του στο Κάιρο, ο κ. Δένδιας ανέφερε ότι στο πλαίσιο εξέτασης των τελευταίων γεγονότων «αποφασίσαμε να προχωρήσουμε σε αυτή την ενέργεια».

Οι τουρκικές διεκδικήσεις

Η τουρκική βεντάλια των διεκδικήσεων ξεδιπλώθηκε σε δύο φάσεις, την περασμένη Τετάρτη και Πέμπτη: 

Η Αγκυρα, αρχικά μέσω επιστολής που κατέθεσε ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στον ΟΗΕ, ήγειρε αξιώσεις για επέκταση της υφαλοκρηπίδας της και δυτικά της Ρόδου. 

Στη συνέχεια, γνωστοποίησε την υπογραφή μνημονίου κατανόησης με τη Λιβύη για την οριοθέτηση ΑΟΖ, «εξαφανίζοντας» την επήρεια της Κρήτης. 

Η Αγκυρα υποστηρίζει ότι τα ελληνικά νησιά δεν μπορούν να δημιουργήσουν περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας.

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών στον απόηχο και της συνάντησης του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών με τον Αιγύπτιο ομόλογό του στο Κάιρο, αναφέρει συγκεκριμένα ότι «τα νησιά δεν μπορούν να επηρεάσουν την παράκτια προβολή της Τουρκίας, της χώρας με τη μακρύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο και ότι τα νησιά που βρίσκονται στην αντίθετη πλευρά της διάμεσης γραμμής μεταξύ δύο ηπειρωτικών περιοχών δεν μπορούν να δημιουργήσουν περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας πέρα ​​από τα χωρικά ύδατά τους».

Σημειώνει επίσης ότι «το μνημόνιο με τη Λιβύη είναι σύμφωνο με τις δικαστικές αποφάσεις που θεσπίζουν τη διεθνή νομολογία και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών άρθρων της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας».

Αναλυτικά η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ:

Με τη συμφωνία που υπεγράφη με τη Λιβύη, οριοθετείται τμήμα των δυτικών συνόρων των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας μας στην Ανατολική Μεσόγειο. Το μνημόνιο είναι σύμφωνο με τις δικαστικές αποφάσεις που θεσπίζουν τη διεθνή νομολογία και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών άρθρων της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας.

Όλα τα μέρη γνωρίζουν ουσιαστικά ότι τα νησιά δεν μπορούν να επηρεάσουν την παράκτια προβολή της Τουρκίας, της χώρας με τη μακρύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο, τα νησιά που βρίσκονται στην αντίθετη πλευρά της διάμεσης γραμμής μεταξύ δύο ηπειρωτικών περιοχών δεν μπορούν να δημιουργήσουν περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας πέρα ​​από τα χωρικά ύδατά τους και ότι το μήκος και η κατεύθυνση των ακτών θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τον καθορισμό των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας. Στην πραγματικότητα, πριν από την υπογραφή της εν λόγω συμφωνίας, η Τουρκία έχει επανειλημμένα προσκαλέσει όλα τα μέρη στις διαπραγματεύσεις για μια συναίνεση που θα βασίζεται στην ισότητα και παραμένει έτοιμη για διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, αντί να προχωρήσουν σε διαπραγματεύσεις για να ανταποκριθούν στην προσέγγιση της Τουρκίας που βασίζεται στο διεθνές δίκαιο και στην ισότητα, τα άλλα μέρη προτίμησαν να λάβουν μονομερή μέτρα και να προσπαθήσουν να μεταβιβάσουν την ευθύνη στην Τουρκία. Οι μαξιμαλιστικές και ασυμβίβαστες ελληνικές και ελληνοκυπριακές αξιώσεις είναι πέρα από κάθε λογική, ενώ για παράδειγμα το Καστελόριζο, ένα μικρό νησί που βρίσκεται απέναντι από την ηπειρωτική Τουρκία, υποτίθεται ότι παράγει μια περιοχή θαλάσσιας δικαιοδοσίας τετραπλάσια από την επιφάνεια του. Αυτό, είχε ως αποτέλεσμα η Αίγυπτος να χάσει έκταση 40.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Μέσα από αυτή τη συμφωνία με τη Λιβύη, οι δύο χώρες έχουν σαφώς εκδηλώσει την πρόθεσή τους να μην επιτρέψουν κανένα τετελεσμένο γεγονός.

Πηγές: skai.gr, kathimerini.gr 

Ακολουθεί μια ενδιαφέρουσα ανάλυση του Αγγελου Συρίγου, αν. καθηγητή Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και βουλευτή της ΝΔ, σχετικά με τις πρόσφατες κινήσεις της Τουρκίας, σε άρθρο του στην Καθημερινή : 

Αγγελος Μ. Συρίγος: Ταχέως προς τουρκικά τετελεσμένα 

Τις τελευταίες δέκα ημέρες είχαμε δύο κινήσεις της Τουρκίας. Η πρώτη ήταν η κατάθεση του γνωστού εγγράφου στον ΟΗΕ με το οποίο επανέλαβε (για έκτη κατά σειράν φορά!) τις διεκδικήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο. Προς αποφυγή παρανοήσεων για το τι ακριβώς διεκδικεί, στο τέλος του δισέλιδου κειμένου επανακατέθεσε κατάλογο τριών σελίδων με τις συντεταγμένες των περιοχών που θεωρεί ότι της ανήκουν στην Ανατολική Μεσόγειο... Το έγγραφο διαλύει τις όποιες εναπομείνασες αμφιβολίες για το τι σημαίνει η πρόσκληση Ερντογάν «να τα βρούμε» (το περίφημο καζάν-καζάν). Η Τουρκία θεωρεί πως όλη η περιοχή μεταξύ Ρόδου και Κύπρου της ανήκει. Προσκαλεί την Ελλάδα να συνεννοηθούν για να οριοθετήσουν αποκλειστικώς τη θαλάσσια περιοχή δυτικά της Ρόδου έως και την Κρήτη. Σε αυτή την περιοχή είναι διατεθειμένη να συζητήσει και συνεκμετάλλευση. Προφανώς τέτοιες αντιλήψεις απευθύνονται σε κράτη μειωμένης κυριαρχίας.

Η δεύτερη κίνηση ήταν η συμφωνία για οριοθέτηση με τη Λιβύη και ήταν στρατηγικής σημασίας. Η Τουρκία έως τώρα έδινε τη δική της ερμηνεία σε υφιστάμενα νομικά καθεστώτα που είχαν συσταθεί στο παρελθόν από διεθνείς συνθήκες. Εφεξής θα έχει τη δική της συνθήκη που προσπαθεί να δημιουργήσει ένα νέο νομικό καθεστώς.

Εάν και παντελώς παράνομο, θα το επικαλείται διαρκώς. Και οι δύο κινήσεις επιβεβαιώνουν αυτό που συμβαίνει από τον περασμένο Μάιο και μετά, όταν το γεωτρητικό σκάφος «Φατίχ» εμφανίστηκε δυτικά της Κύπρου. Η Τουρκία έχει αλλάξει ταχύτητα και επιδιώκει συντομότατα την αναθεώρηση του υπάρχοντος status quo και τη δημιουργία μιας νέας πραγματικότητας.

Αυτό εξηγεί και την τουρκική στάση στο Κυπριακό. Μέχρι προσφάτως το ζητούμενο για την Τουρκία ήταν η σύγκληση πενταμερούς διασκέψεως όπου θα συμμετείχαν οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις του νησιού και (ως κοινότητες) οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι. Ως προς τη σύνθεση, πέτυχε τον στόχο της στην Ελβετία το 2017.

Απέτυχε ως προς το αποτέλεσμα. Τώρα ξαφνικά έπαψε να ενδιαφέρεται για την άμεση σύγκληση νέας πενταμερούς. Υποτίθεται ότι ο λόγος είναι πως περιμένει τα αποτελέσματα των «εκλογών» στα Κατεχόμενα, όπου δεν θα ήθελε να επανεκλεγεί ο νυν ηγέτης των Τουρκοκυπρίων Ακιντζί.

Στην πραγματικότητα άλλος είναι ο λόγος της καθυστερήσεως. Το σεισμογραφικό σκάφος «Μπαρμπαρός», που αλωνίζει την κυπριακή ΑΟΖ, φαίνεται ότι έχει εντοπίσει σημαντικό κοίτασμα στο τεμάχιο 3, που έχει δοθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία στην ιταλική ΕΝΙ. Από αυτό το τεμάχιο απέπεμψε με πολεμικά πλοία η Τουρκία το γεωτρύπανο της ΕΝΙ τον Φεβρουάριο του 2018. Στόχος της Aγκυρας είναι να προχωρήσει σε γεώτρηση, ανακάλυψη και εκμετάλλευση του κοιτάσματος στο τεμάχιο 3. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, στην πενταμερή, οψέποτε γίνει, θα είναι σε θέση αντίστοιχη με αυτή της Κυπριακής Δημοκρατίας, που έχει επίσης ανακαλύψει κοιτάσματα υδρογονανθράκων και εκμεταλλεύεται το ένα από αυτά.

Ενώ η τουρκική εξωτερική πολιτική δημιουργεί ραγδαία νέα δεδομένα, η Τουρκία είναι κοντά σε διάρρηξη των δεσμών της με τη Δύση και θέτει σε κίνδυνο τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ. Επικεντρώνεται πρωτίστως στη Μέση Ανατολή λόγω των Κούρδων της Συρίας. Παράλληλα, είναι απίστευτα απομονωμένη από τα κράτη της Μέσης Ανατολής, αφού μόνον με το Κατάρ έχει καλές σχέσεις. Τέλος, για πρώτη φορά μετά το 1922, η Τουρκία έχει τόσο καλές σχέσεις με τη Ρωσία. Ολα αυτά καθιστούν την Τουρκία παίκτη που κινείται στα όρια του παιχνιδιού. Η πιθανότητα ασκήσεως αποτελεσματικών διπλωματικών πιέσεων από όσους είχαμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια είναι περιορισμένη.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για την ελληνική εξωτερική πολιτική; Για να ανταποκριθούμε στις νέες ταχύτητες που αναπτύσσει η Τουρκία, πρέπει να αλλάξουμε κι εμείς τους ρυθμούς μας. Οι υπάρχουσες συμμαχίες δεν μας προστατεύουν από την εντεινόμενη τουρκική επιθετικότητα. Πρέπει, παράλληλα με τους παραδοσιακούς συμμάχους, να επικεντρωθούμε στα νέα σχήματα συμμαχιών της Ανατολικής Μεσογείου. Καλές οι τριμερείς διασκέψεις, αλλά εάν δεν περάσουμε στον τομέα της ασφάλειας, οι σχέσεις μας με το Ισραήλ και την Αίγυπτο δεν θα αποκτήσουν ποτέ στρατηγικό χαρακτήρα.