Από το 2014, οπότε ο τέως πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, πήρε την τολμηρή απόφαση να μειώσει το κόστος του δανεισμού σε επίπεδο κάτω του μηδενός, τα αρνητικά επιτόκια του ευρώ αποτελούν αιτία αντιπαραθέσεων, προβληματισμού και ανησυχίας.
Σχολιάζοντας προ ημερών την πρωτοβουλία ορισμένων γερμανικών τραπεζών να επιβάλουν για πρώτη φορά αρνητικά επιτόκια σε όλες τις καταθέσεις αδιακρίτως ύψους, και μάλιστα στο είδος λογαριασμών που προτιμούν οι Γερμανοί, ο Φρίντριχ Χάινμαν, στέλεχος του ινστιτούτου ZEW, προέβλεψε πως «θα ακολουθήσουν αλυσιδωτές αντιδράσεις και όσες τράπεζες δεν επιβάλουν αρνητικά επιτόκια θα πλημμυρίσουν από χρήμα».
Πηγή: kathimerini.gr
Αιτία αντιπαραθέσεων ανάμεσα στην ΕΚΤ και στη Γερμανία, που κατά την πάγια τακτική της προειδοποιεί για ένα σωρό κινδύνους σε κάθε αντισυμβατική κίνηση της ΕΚΤ αλλά και μεταξύ των στελεχών της τράπεζας. Αιτία προβληματισμού στις ευρωπαϊκές τράπεζες που χρεώνονται για να διατηρούν τα κεφάλαιά τους στα ταμεία της ΕΚΤ, αλλά δεν αντλούν κέρδη από τον δανεισμό.
Προπαντός, όμως, αποτελούν αιτία ανησυχίας για τους Ευρωπαίους, καθώς βλέπουν όλο και πιθανότερο το ενδεχόμενο να επιβληθούν αρνητικά επιτόκια στις αποταμιεύσεις τους, κάτι που θα ισοδυναμούσε με σταδιακή μείωση του ονομαστικού τους κεφαλαίου.
Προπαντός, όμως, αποτελούν αιτία ανησυχίας για τους Ευρωπαίους, καθώς βλέπουν όλο και πιθανότερο το ενδεχόμενο να επιβληθούν αρνητικά επιτόκια στις αποταμιεύσεις τους, κάτι που θα ισοδυναμούσε με σταδιακή μείωση του ονομαστικού τους κεφαλαίου.
Ο προβληματισμός, οι διενέξεις και η ανησυχία έχουν ενταθεί μετά την περαιτέρω μείωση των επιτοκίων βαθύτερα σε αρνητικό έδαφος που αποφάσισε η ΕΚΤ τον Σεπτέμβριο, συμπιέζοντάς τα περαιτέρω από το -0,4% στο -0,5%. Για πρώτη φορά φαίνεται πως η νέα πραγματικότητα των αρνητικών επιτοκίων όχι μόνο τείνει να παγιωθεί αλλά επιφέρει μεταβολές στη στάση των ευρωπαϊκών τραπεζών. Είναι προφανές ότι έπειτα από πέντε χρόνια αρνητικών επιτοκίων βρίσκουν πλέον δυσβάσταχτο να απορροφούν οι ίδιες το κόστος των αρνητικών επιτοκίων και αρχίζουν να το μεταφέρουν στην πελατεία τους.
Επιβάλλουν, εν ολίγοις για πρώτη φορά χρεώσεις και φαίνεται πως τείνουν να καταργήσουν όσες ασφαλιστικές δικλίδες είχαν επινοήσει για να αποφύγουν μια υπεραντίδραση των καταθετών. Ανάμεσά τους, η σημαντικότερη ήταν η θεμελιώδης διάκριση ανάμεσα στους μεγάλους λογαριασμούς επιχειρήσεων ή πλούσιων ιδιωτών και στις αποταμιεύσεις των μικροκαταθετών των ολίγων δεκάδων χιλιάδων ευρώ. Και το σημαντικότερο είναι πως το ταμπού το σπάνε οι τράπεζες της χώρας με τη μεγαλύτερη παράδοση αποταμίευσης ανάμεσα σε όλες τις χώρες της Ευρώπης: οι τράπεζες της Γερμανίας. Μέσα στην εβδομάδα το Bloomberg αποκάλυψε πως η Volksbank Raiffeisenbank Fuerstenfeldbruck, μικρή περιφερειακή τράπεζα κοντά στο Μόναχο έκανε την αρχή και αποφάσισε και επιβάλει εφεξής αρνητικό επιτόκιο -0,5% σε όλους τους νέους πελάτες της από το πρώτο ευρώ. Μία άλλη μικρή τράπεζα, η Kreissparkasse Stendal υιοθετεί παρεμφερή πολιτική, επιβάλλοντος αρνητικά επιτόκια στους λογαριασμούς όσων πελατών της δεν έχουν άλλου είδους συναλλαγές μαζί της. Σύμφωνα, άλλωστε, με την εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, μία από τις μεγαλύτερες κοινοπρακτικές τράπεζες της Γερμανίας, η Frankfurter Voksbank προσανατολίζεται στο να επιβάλει αρνητικό επιτόκιο -0,55% σε όλους ανεξαιρέτως τους λογαριασμούς.
Η αλλαγή στάσης των γερμανικών τραπεζών μπορεί να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα για να γενικευθούν οι χρεώσεις αρνητικών επιτοκίων στις αποταμιεύσεις του καθημερινού Ευρωπαίου μικροκαταθέτη.
Ο... κόμης Ντράγκιλα και τα στεγαστικά δάνεια με αρνητικό επιτόκιο
Επιβάλλουν, εν ολίγοις για πρώτη φορά χρεώσεις και φαίνεται πως τείνουν να καταργήσουν όσες ασφαλιστικές δικλίδες είχαν επινοήσει για να αποφύγουν μια υπεραντίδραση των καταθετών. Ανάμεσά τους, η σημαντικότερη ήταν η θεμελιώδης διάκριση ανάμεσα στους μεγάλους λογαριασμούς επιχειρήσεων ή πλούσιων ιδιωτών και στις αποταμιεύσεις των μικροκαταθετών των ολίγων δεκάδων χιλιάδων ευρώ. Και το σημαντικότερο είναι πως το ταμπού το σπάνε οι τράπεζες της χώρας με τη μεγαλύτερη παράδοση αποταμίευσης ανάμεσα σε όλες τις χώρες της Ευρώπης: οι τράπεζες της Γερμανίας. Μέσα στην εβδομάδα το Bloomberg αποκάλυψε πως η Volksbank Raiffeisenbank Fuerstenfeldbruck, μικρή περιφερειακή τράπεζα κοντά στο Μόναχο έκανε την αρχή και αποφάσισε και επιβάλει εφεξής αρνητικό επιτόκιο -0,5% σε όλους τους νέους πελάτες της από το πρώτο ευρώ. Μία άλλη μικρή τράπεζα, η Kreissparkasse Stendal υιοθετεί παρεμφερή πολιτική, επιβάλλοντος αρνητικά επιτόκια στους λογαριασμούς όσων πελατών της δεν έχουν άλλου είδους συναλλαγές μαζί της. Σύμφωνα, άλλωστε, με την εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, μία από τις μεγαλύτερες κοινοπρακτικές τράπεζες της Γερμανίας, η Frankfurter Voksbank προσανατολίζεται στο να επιβάλει αρνητικό επιτόκιο -0,55% σε όλους ανεξαιρέτως τους λογαριασμούς.
Η αλλαγή στάσης των γερμανικών τραπεζών μπορεί να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα για να γενικευθούν οι χρεώσεις αρνητικών επιτοκίων στις αποταμιεύσεις του καθημερινού Ευρωπαίου μικροκαταθέτη.
Ο... κόμης Ντράγκιλα και τα στεγαστικά δάνεια με αρνητικό επιτόκιο
Οι τριβές που έχουν προκαλέσει τα αρνητικά επιτόκια έφτασαν περιστασιακά σε αδιανόητες γραφικότητες, αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για αντιδράσεις στην πολιτική μιας κεντρικής τράπεζας. Γερμανοί πολιτικοί τα επέκριναν δριμύτατα γιατί μείωσαν την κερδοφορία των γερμανικών τραπεζών. Ο τέως υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, έφτασε όμως στο σημείο να επιρρίπτει στην ΕΚΤ την ευθύνη για την άνοδο του ακροδεξιού μορφώματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία», επειδή με την πολιτική των αρνητικών επιτοκίων έπληξε τους Γερμανούς. Τον ξεπέρασε, πάντως, σε φαντασία η σκανδαλοθηρική γερμανική εφημερίδα Bild που δημοσίευσε «πειραγμένη» φωτογραφία του Μάριο Ντράγκι, εμφανίζοντας τον τέως πρόεδρο της ΕΚΤ ως «κόμη Ντράγκιλα», έτοιμο να πιει το αίμα των Γερμανών καταθετών.
Οπως έχουν επισημάνει όμως τραπεζικοί κύκλοι και αναλυτές, ο φόβος μπροστά στο ενδεχόμενο χρέωσης των λογαριασμών, δηλαδή στη μείωση του ονομαστικού κεφαλαίου μιας κατάθεσης, συχνά λειτουργεί παραπλανητικά και εμποδίζει τους πελάτες των τραπεζών να δουν τα όποια οφέλη μπορούν να έχουν από τα αρνητικά επιτόκια. Στη Δανία, τη χώρα που υιοθέτησε τα αρνητικά επιτόκια πολύ πριν από την ΕΚΤ και συγκεκριμένα πριν από επτά χρόνια, από το καλοκαίρι οι τράπεζες άρχισαν να χορηγούν στεγαστικά δάνεια με αρνητικό επιτόκιο. Την αρχή έκανε η Jyske Bank, τρίτη σε μέγεθος τράπεζα της Δανίας, που άρχισε να χορηγεί δεκαετή στεγαστικά με σταθερό επιτόκιο -0,5%. Ακολούθησε μια άλλη τράπεζα επίσης της Δανίας, η Nordea, που χορηγεί εικοσαετή δάνεια με μηδενικό επιτόκιο. Το αποτέλεσμα ήταν να αρχίσουν να προσέρχονται μαζικά στις τράπεζες οι Δανοί για να ζητήσουν στεγαστικά με τους νέους όρους. Οπως χαρακτηριστικά τόνισε ο επικεφαλής της Τράπεζας της Δανίας, προέκυψε ένα «ιστορικά μεγάλο κύμα» νοικοκυριών που ζητούν νέα στεγαστικά δάνεια.
Σίγουρα, πάντως, στη Δανία οι τράπεζες έχουν βρει τους κατάλληλους μηχανισμούς για να εξισορροπούν το κόστος των αρνητικών επιτοκίων και να διασφαλίσουν κερδοφορία. Εχουν επανειλημμένως αυξήσει την προμήθεια που χρεώνουν για όλη τη διαδικασία έγκρισης ενός στεγαστικού δανείου. Σήμερα, οι χρεώσεις αυτές είναι περίπου 50% υψηλότερες σε σύγκριση με την εποχή που τα επιτόκια είχαν θετικό πρόσημο.
Σε επενδύσεις με μεγαλύτερο ρίσκο στρέφονται τα ασφαλιστικά ταμεία
Οπως έχουν επισημάνει όμως τραπεζικοί κύκλοι και αναλυτές, ο φόβος μπροστά στο ενδεχόμενο χρέωσης των λογαριασμών, δηλαδή στη μείωση του ονομαστικού κεφαλαίου μιας κατάθεσης, συχνά λειτουργεί παραπλανητικά και εμποδίζει τους πελάτες των τραπεζών να δουν τα όποια οφέλη μπορούν να έχουν από τα αρνητικά επιτόκια. Στη Δανία, τη χώρα που υιοθέτησε τα αρνητικά επιτόκια πολύ πριν από την ΕΚΤ και συγκεκριμένα πριν από επτά χρόνια, από το καλοκαίρι οι τράπεζες άρχισαν να χορηγούν στεγαστικά δάνεια με αρνητικό επιτόκιο. Την αρχή έκανε η Jyske Bank, τρίτη σε μέγεθος τράπεζα της Δανίας, που άρχισε να χορηγεί δεκαετή στεγαστικά με σταθερό επιτόκιο -0,5%. Ακολούθησε μια άλλη τράπεζα επίσης της Δανίας, η Nordea, που χορηγεί εικοσαετή δάνεια με μηδενικό επιτόκιο. Το αποτέλεσμα ήταν να αρχίσουν να προσέρχονται μαζικά στις τράπεζες οι Δανοί για να ζητήσουν στεγαστικά με τους νέους όρους. Οπως χαρακτηριστικά τόνισε ο επικεφαλής της Τράπεζας της Δανίας, προέκυψε ένα «ιστορικά μεγάλο κύμα» νοικοκυριών που ζητούν νέα στεγαστικά δάνεια.
Σίγουρα, πάντως, στη Δανία οι τράπεζες έχουν βρει τους κατάλληλους μηχανισμούς για να εξισορροπούν το κόστος των αρνητικών επιτοκίων και να διασφαλίσουν κερδοφορία. Εχουν επανειλημμένως αυξήσει την προμήθεια που χρεώνουν για όλη τη διαδικασία έγκρισης ενός στεγαστικού δανείου. Σήμερα, οι χρεώσεις αυτές είναι περίπου 50% υψηλότερες σε σύγκριση με την εποχή που τα επιτόκια είχαν θετικό πρόσημο.
Σε επενδύσεις με μεγαλύτερο ρίσκο στρέφονται τα ασφαλιστικά ταμεία
Αν για τους πελάτες των τραπεζών τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να έχουν και μια θετική πλευρά, για τις τράπεζες της Ευρωζώνης δύσκολα μπορεί να πει κανείς κάτι ανάλογο. Στόχος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που υιοθέτησε για πρώτη φορά αρνητικά επιτόκια τον Ιούνιο του 2014, ήταν κατά κύριο λόγο να ενθαρρύνει τις τράπεζες να χορηγούν περισσότερα δάνεια, καθώς δεν τις συμφέρει πλέον να πληρώνουν την ΕΚΤ για να διατηρούν αδρανή κεφάλαια στα ταμεία της. Σύμφωνα με την Ενωση Γερμανικών Τραπεζών, στη διάρκεια του 2018 οι ευρωπαϊκές τράπεζες κατέβαλαν στην ΕΚΤ τόκους συνολικού ύψους 7,2 δισ. ευρώ για τις καταθέσεις τους που διατηρούν στα ταμεία της. Εξαιτίας βέβαια των αρνητικών επιτοκίων.
Προκειμένου να περιορίσει την επιβάρυνση των ευρωπαϊκών τραπεζών, τον Σεπτέμβριο η ΕΚΤ συνόδευσε την απόφασή της να μειώσει περαιτέρω τα επιτόκια με ένα σύστημα κλιμακωτών επιτοκίων περιορίζοντας έτσι τους τόκους που θα καταβάλουν στα ταμεία της στα 5 δισ. ευρώ από τα 7,2 δισ. ευρώ.
Προκειμένου να περιορίσει την επιβάρυνση των ευρωπαϊκών τραπεζών, τον Σεπτέμβριο η ΕΚΤ συνόδευσε την απόφασή της να μειώσει περαιτέρω τα επιτόκια με ένα σύστημα κλιμακωτών επιτοκίων περιορίζοντας έτσι τους τόκους που θα καταβάλουν στα ταμεία της στα 5 δισ. ευρώ από τα 7,2 δισ. ευρώ.
Την ίδια στιγμή, πάντως, τα αρνητικά επιτόκια αρχίζουν να αποτελούν πρόβλημα για τα ασφαλιστικά ταμεία της Ευρωζώνης που παραδοσιακά επένδυαν σε κρατικά ομόλογα. Τώρα αναγκάζονται να αναζητήσουν άλλες επενδυτικές επιλογές, καθώς τα κρατικά ομόλογα έχουν αρνητικές αποδόσεις. Ορισμένα από αυτά τοποθετούνται σε περιουσιακά στοιχεία που δεν θα είναι εύκολο να ρευστοποιηθούν όταν κριθεί σκόπιμο όπως είναι, για παράδειγμα, τα ακίνητα. Άλλα ενδέχεται να αλλάξουν πλήρως το χαρτοφυλάκιό τους και να στραφούν αναγκαστικά σε επενδύσεις με μεγαλύτερο ρίσκο. Ενδεικτικές περιπτώσεις είναι τα ασφαλιστικά ταμεία των Σκανδιναβικών χωρών που ετοιμάζονται να αναλάβουν πολύ μεγαλύτερο επενδυτικό ρίσκο.
Σχολιάζοντας προ ημερών την πρωτοβουλία ορισμένων γερμανικών τραπεζών να επιβάλουν για πρώτη φορά αρνητικά επιτόκια σε όλες τις καταθέσεις αδιακρίτως ύψους, και μάλιστα στο είδος λογαριασμών που προτιμούν οι Γερμανοί, ο Φρίντριχ Χάινμαν, στέλεχος του ινστιτούτου ZEW, προέβλεψε πως «θα ακολουθήσουν αλυσιδωτές αντιδράσεις και όσες τράπεζες δεν επιβάλουν αρνητικά επιτόκια θα πλημμυρίσουν από χρήμα».
Πηγή: kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου