Ο Έντβαρτ Μουνκ από το φόβο του μπροστά στην ισπανική γρίπη που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1918 απομονώθηκε οικειοθελώς. Ο Νορβηγός ζωγράφος έβαλε την πανδημία στο επίκεντρο πολλών έργων του: ένας ασθενής με βρογχίτιδα ή άνθρωποι που είχαν τη γρίπη. Ζώντας σε απομόνωση, επέλεξε να ζει μόνο μέσα από τις εικόνες του.
Ο Έντβαρτ Μουνκ (Edvard Munch) ο διάσημος Νορβηγός ζωγράφος ανήκει στους προδρόμους του εξπρεσιονισμού. Γεννήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 1863 στο χωριό Άνταλσμπρουκ της Νορβηγίας και μεγάλωσε στο Όσλο. Το πιο γνωστό του έργο είναι «Η Κραυγή» (φωτογραφία επάνω αριστερά από wikipedia).
Η μητέρα του Laura Cathrine πέθανε από φυματίωση το 1868 (όταν ο ίδιος ήταν μόλις 5 χρονών), όπως και η αγαπημένη αδελφή του Johanne Sophie Munch το 1877. Ο πατέρας του πέθανε επίσης νέος, το 1889. Μια από τις νεώτερες αδελφές του διαγνώστηκε με διανοητική ασθένεια σε νεαρή ηλικία. Ο ίδιος ήταν επίσης συχνά άρρωστος.
Ο Έντβαρτ Μουνκ θα έγραφε αργότερα: "Κληρονόμησα δύο από τους πιο φοβερούς εχθρούς της ανθρωπότητας – την κληρονομιά της φυματίωσης και της παραφροσύνης – η ασθένεια, η τρέλα και ο θάνατος ήταν οι μαύροι άγγελοι που στάθηκαν στο λίκνο μου".
H πανδημία στο επίκεντρο πολλών έργων του (φωτο Deutsche Welle)
Ο Μουνκ είναι συμβολιστικός σε περιεχόμενο, απεικονίζοντας μια κατάσταση του μυαλού παρά μια εξωτερική πραγματικότητα. Δεν αποσκοπούσε στην απεικόνιση μιας τυχαίας στιγμής της πραγματικότητας, αλλά σε καταστάσεις που υπάρχει έντονο συναισθηματικό περιεχόμενο και εκφραστική ενέργεια. Υπολόγιζε προσεκτικά τις συνθέσεις του για να δημιουργήσει μια ανήσυχη, τεταμένη ατμόσφαιρα.
Τα μέσα της έκφρασης του Μουνκ εξελίσσονται καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του. Το 1892 διατύπωσε τον χαρακτηριστικό του, πρωτότυπο συνθετο-αισθητισμό, όπως βλέπουμε στη "Μελαγχολία", στην οποία το χρώμα είναι το "φορτωμένο" στοιχείο.
Τα μέσα της έκφρασης του Μουνκ εξελίσσονται καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του. Το 1892 διατύπωσε τον χαρακτηριστικό του, πρωτότυπο συνθετο-αισθητισμό, όπως βλέπουμε στη "Μελαγχολία", στην οποία το χρώμα είναι το "φορτωμένο" στοιχείο.
Munch Melankoli 1892 (φωτο wikipedia)
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1890 o Μουνκ υιοθέτησε ένα ρηχό εικονογραφικό στυλ, ελάχιστο σκηνικό για τις φιγούρες του. Δεδομένου ότι οι πόζες του επιλέγονται για να παραγάγουν τις πιο πειστικές εικόνες των καταστάσεων του μυαλού και ψυχολογικών καταστάσεων (Ashes), οι φιγούρες μεταδίδουν μια μνημειακή, στατική ποιότητα. Οι φιγούρες του Μουνκ εμφανίζονται σαν να διαδραματίζουν ρόλους στο σανίδι ("Death in the Sick Chamber"), των οποίων η παντομίμα των σταθερών στάσεων δηλώνει τις διάφορες συγκινήσεις. Δεδομένου ότι κάθε χαρακτήρας ενσωματώνει μια ενιαία ψυχολογική διάσταση, όπως στην "Κραυγή" (το διασημότερο έργο του που δημιούργησε 1893), οι άνδρες και οι γυναίκες εμφανίζονται πιο συμβολικοί από ρεαλιστικοί.
Το φθινόπωρο του 1908 η αδυναμία του Μουνκ, συνδεδεμένη με την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, άρχισε να γίνεται πιο οξεία. Βασανιζόμενος από τις παραισθήσεις του και από μανία καταδίωξης, εισήχθη στην κλινική του Dr. Daniel Jacobson. Η παραμονή του Μουνκ στο νοσοκομείο σταθεροποίησε την προσωπικότητά του και μετά την επιστροφή του στη Νορβηγία το 1909 παρουσίασε περισσότερο ενδιαφέρον για τα θέματα φύσης· η εργασία του έγινε πιο ζωηρόχρωμη και λιγότερο απαισιόδοξη.
Edvard Munch - Self-Portrait with the Spanish Flu (1919)
Αυτοπροσωπογραφία με την Ισπανική Γρίππη (φωτο wikipedia)
Τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του ο Έντβαρτ Μουνκ επέλεξε να τις περάσει στην απομόνωση. Έχτισε ένα στούντιο και ένα σπίτι στο κτήμα Ekely στο Skøyen του Όσλο, όπου και πέρασε τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του. Πέθανε εκεί στις 23 Ιανουαρίου 1944, έναν μήνα μετά από τα 80ά γενέθλιά του.
Deutsche Welle (Παραγωγική μοναξιά – καλλιτέχνες εν καιρώ κορωνοϊού)
Δείτε και αυτό: Βιέννη: Στο μουσείο τέχνης Albertina
Δείτε και αυτό: Βιέννη: Στο μουσείο τέχνης Albertina
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου