Σχέδιο ανάκαμψης 750 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η Ελλάδα θα λάβει 22,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 9,4 δισ. ευρώ σε δάνεια 

Πεντακόσια δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις και 250 δισεκατομμύρια σε δάνεια: αυτή είναι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το σχέδιο ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Οι επιπλέον πόροι θα αντληθούν από την Επιτροπή με την έκδοση ομολόγων διάρκειας έως 30 ετών, η αποπληρωμή του κεφαλαίου των οποίων θα ξεκινήσει το 2028, και θα διανεμηθούν στα κράτη-μέλη, τις περιφέρειες και τους τομείς της οικονομίας που έχουν πληγεί βαρύτερα από την κρίση. 

Η πρόταση της Επιτροπής κινείται σε μεγάλο βαθμό στην κατεύθυνση της συμφωνίας Μέρκελ-Μακρόν, η οποία προέβλεπε τη σύσταση ταμείου ανάκαμψης με προικοδότηση 500 δις ευρώ σε επιχορηγήσεις. Η Κομισιόν πρόσθεσε στο παραπάνω ποσό άλλα 250 δις ευρώ σε δάνεια με μακρά περίοδο (30 έτη) αποπληρωμής. Τα χρήματα του ταμείου θα προέλθουν από δανεισμό στις αγορές στο όνομα της ΕΕ, η οποία θα αναλάβει και την αποπληρωμή των επιχορηγήσεων των 500 δις. Ως εγγύηση για τον δανεισμό της ΕΕ θα χρησιμοποιηθεί ο κοινοτικός προϋπολογισμός της περιόδου 2021-2027.

Για κάθε κράτος μέλος προβλέπεται ένα ανώτατο όριο χρηματοδοτήσεων από το ταμείο, ωστόσο τα χρήματα θα δοθούν με βάση τις ανάγκες και προγράμματα που θα υποβάλει η κάθε χώρα.

Οι επιχορηγήσεις θα δοθούν μέσω προγραμμάτων του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (του προϋπολογισμού της Ε.Ε. για το 2021-7). Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, η Ελλάδα θα λάβει 22,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 9,4 δισ. ευρώ σε δάνεια – που συνολικά ισοδυναμούν με το 1/6 του ΑΕΠ της χώρας το 2019. Η Αντιστοίχως η Ιταλία θα λάβει 81,8 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 90,9 δισ. ευρώ σε δάνεια, ενώ η Ισπανία 77,3 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 63,1 δισ. σε δάνεια.

Μόνο τρεις ακόμα χώρες (Γαλλία, Πολωνία και Γερμανία) θα λάβουν περισσότερα σε επιχορηγήσεις σε απόλυτους αριθμούς από την Ελλάδα – και ειδικά στην περίπτωση της Γερμανίας, το ποσό που θα λάβει (28 δισ.) είναι θεαματικά μικρότερο από την εικαζόμενη συνεισφορά της στο πακέτο. Το πόσο ευάλωτη είναι η χώρα στην κρίση του κορωνοϊού αναδεικνύεται από έγγραφο της Επιτροπής που εκτιμά ότι η πτώση της τουριστικής δραστηριότητας στο β’ τρίμηνο του 2020 είναι «μεγαλύτερη από 70%» σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται ότι οι χώρες με μεγάλο αριθμό μικρών και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεων θα πληγούν δυσανάλογα (η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο σχετικό ποσοστό στην Ε.Ε.).

Η Ιταλία και Ισπανία, οι χώρες που με οικονομικά και υγειονομικά κριτήρια έχουν πληγεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στην Ε.Ε. από τον κορωνοϊό, θα λάβουν συνδυαστικά το 42% του συνολικού φακέλου. Δέκα χώρες, μεταξύ των οποίων η Γαλλία, η Γερμανία και οι τέσσερις «φειδωλοί», δεν προβλέπεται να πάρουν δάνεια.

Mε μάσκα έκανε τις ανακοινώσεις σήμερα από τις Βρυξέλλες η επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Για την έκδοση και την εξυπηρέτηση του νέου χρέους, η Επιτροπή προτείνει την αύξηση της οροφής των ίδιων πόρων του ΠΔΠ (το μέγιστο ποσό που μπορεί να αιτηθεί από τα κράτη-μέλη για δαπάνες του προϋπολογισμού) στο 2% του Ακαθάριστού Εθνικού Εισοδήματος (GNI) της Ε.Ε. Ο δημοσιονομικός χώρος που θα δημιουργηθεί θα της επιτρέψει να δανειστεί στις αγορές σε κλίμακα πολλαπλάσια από το σύνολο αντίστοιχων εκδόσεων στο παρελθόν. Θα είναι η πρώτη φορά – με την εξαίρεση μικρών ποσών που δόθηκαν σε τρίτες χώρες μέσω του προγράμματος Macro Financial Assistance – που η Επιτροπή θα δανειστεί για να δώσει επιχορηγήσεις, όχι δάνεια.

Η Επιτροπή προτείνει τα νέα κοινοτικά έσοδα που θα επιτρέψουν την αποπληρωμή του νέου ευρωπαϊκού χρέους να προκύψουν από την επέκταση του συστήματος εμπορίας ρύπων της Ε.Ε. (μεταξύ άλλων στους κλάδους της ναυτιλίας και των αερομεταφορών), από τη «διασυνοριακή προσαρμογή άνθρακα» (τον νέο φόρο για την αποτροπή εξόδου παραγωγικών μονάδων προς χώρες με πιο χαλαρή περιβαλλοντική νομοθεσία) και από έναν νέο ψηφιακό φόρο (που ως τώρα έχει αποδειχθεί αδύνατον να συμφωνηθεί). 

Όπως αναφέρει κοινοτική αξιωματούχος, κατόπιν εντατικών διαβουλεύσεων της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με όλα τα κράτη-μέλη, απορρίφθηκε η ιδέα των «ομολόγων εις το διηνεκές» (perpetual bonds), ως πολιτικά μη εφικτών και νομικά επισφαλών.

Το Σχέδιο Ανάκαμψης της Επιτροπής αποτελείται από τρεις πυλώνες.

• Ο πρώτος πυλώνας θα είναι επικεντρωμένες στις δύο μεγάλες ευρωπαϊκές προτεραιότητες: την Πράσινη Συμφωνία για κλιματική ουδετερότητα και τον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας. Στον εν λόγω πυλώνα θα μεταφερθεί επιπρόσθετα και ένα σημαντικό κονδύλι συνοχής, ενώ συνολικά εκτιμάται ότι θα απορροφήσει περίπου το 70% των επιχορηγήσεων.
• Ο δεύτερος πυλώνας αφορά την επανεκκίνηση της οικονομίας και τη διευκόλυνση της επανέναρξης των ιδιωτικών επενδύσεων. Μεταξύ άλλων προβλέπει την ενίσχυση του Μηχανισμού Στρατηγικών Επενδύσεων (επενδυτικό πακέτο Γιούνκερ), ενώ ένα σημαντικό μέρος θα διατεθεί για εξασφάλιση της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ σε κρίσιμους τομείς, όπως ο φαρμακευτικός, όπου διαπιστώθηκαν δραματικές ελλείψεις στη διάρκεια της πανδημίας. Στον ίδιο πυλώνα θα υπάρξει και ένα χρηματοδοτικό μέσο φερεγγυότητας για την κεφαλαιοποίηση στρατηγικών υγιών επιχειρήσεων, που πλήττονται σε περιόδους κρίσεων.
• Ο τρίτος πυλώνας θα χρηματοδοτήσει την ενίσχυση τομέων που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πανδημία, όπως η ευρωπαϊκή πολιτική προστασία, η υγεία και η έρευνα. 

Οι διαπραγματεύσεις πάντως που θα ξεκινήσουν σε επίπεδο Ευρωπαίων ηγετών αναμένονται ιδιαίτερα δύσκολες, αφού τέσσερις χώρες, η Ολλανδία, η Δανία, η Σουηδία και η Αυστρία έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους στη χορήγηση επιχορηγήσεων στα κράτη μέλη. 

Πηγές, από δυο δημοσιεύματα: σε kathimerini.gr και Deutsche Welle 

Σχετική ανάρτηση: Μέρκελ-Μακρόν προτείνουν Ταμείο Ανάκαμψης 500 δις ευρώ