ΕΕ: Κυρώσεις στη Λευκορωσία και μόνο εκκλήσεις στην Τουρκία;

Στην απειλή αυστηρών κυρώσεων της ΕΕ για τη Λευκορωσία, σε αντίθεση με τις ήπιες εκκλήσεις προς την Τουρκία απέναντι στις ολοένα και πιο σκληρές προκλήσεις της κατά της Ελλάδας και της Κύπρου, αναφέρεται ανάλυσή της Frankfurter Rundschau. 

Στις Ευρωπαϊκές πιέσεις στον Λουκασένκο, την διαμεσολάβηση ή απειλή οικονομικών κυρώσεων που καλείται να αναζητήσει η ΕΕ σε μία έκτακτη σύνοδο κορυφής, την Τετάρτη, στο περίπλοκο ζήτημα της Λευκορωσίας, αναφέρεται η Deutsche Welle. 

Από δυο δημοσιεύματα στη Deutsche Welle:

Κυρώσεις στη Λευκορωσία και μόνο εκκλήσεις στην Τουρκία; 

«Αυτό που για την Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει τη διαφορά μεταξύ των χωρών που θεωρούνται στρατηγικά σημαντικές ή ασήμαντες, μπορεί να φανεί στο παράδειγμα της Λευκορωσίας και της Τουρκίας» αναφέρει σε ανάλυσή της για την ελληνοτουρκική διένεξη η Frankfurter Rundschau και παρατηρεί: «Από τη μια πλευρά οι υπ. Εξωτερικών της ΕΕ στην έκτακτη σύνοδο της Παρασκευής αντέδρασαν με την απειλή σκληρών οικονομικών κυρώσεων για την επίθεση των αστυνομικών δυνάμεων της Λευκορωσίας κατά διαδηλωτών, αντίθετων προς την κυβέρνηση. Από την άλλη, συμφώνησαν σε μια ήπια έκκληση για λήψη διπλωματικών πρωτοβουλιών απέναντι στις ολοένα και πιο σκληρές προκλήσεις της Τουρκίας κατά της Ελλάδας και της Κύπρου, προκειμένου να κερδίσουν χρόνο. Στην πραγματικότητα όμως o κίνδυνος στρατιωτικής σύγκρουσης μεταξύ των δύο νατοϊκών εταίρων, Ελλάδας και Τουρκίας, αυξάνεται καθημερινά. Το ιστορικό έγκειται στη συνεχιζόμενη διαμάχη για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο (…) Η Αθήνα ζητά από την ΕΕ να επιβάλει αυστηρές κυρώσεις εναντίον της Άγκυρας διότι θεωρεί παράνομες τις τουρκικές έρευνες (…)».

Όπως παρατηρεί η Frankfurter Rundschau για τη στάση Ερντογάν: «Ο Τούρκος πρόεδρος αισθάνεται τώρα ότι έχει εξαπατηθεί και, όπως πάντα, αντιδρά με επιθετικό θυμό. Αποκάλεσε την συμφωνία Ελλάδας-Aιγύπτου "άκυρη". Ούτε η Άγκυρα ούτε η Αθήνα επιθυμούν μια στρατιωτική σύγκρουση, αλλά προς το παρόν μια σπίθα μόνο αρκεί για ανάφλεξη». Η γερμανική εφημερίδα, κάνοντας εκτενή αναφορά στο Κυπριακό και το ιστορικό της ελληνοτουρκικής διένεξης καθώς και στη συμφωνία Τουρκίας -Λιβύης παρατηρεί: «Στην ουσία η Τουρκία με τη στάση της καθιστά σαφές ότι κανείς δεν πρέπει να αγνοήσει την παρουσία της ως καθοριστικού παράγοντα στην Ανατολική Μεσόγειο. Και θέλει περισσότερα. "Γαλάζια Πατρίδα" είναι το όνομα του νέο-οθωμανικού δόγματος, με το οποίο ο Ερντογάν στηρίζει ιδεολογικά τον ισχυρισμό περί τουρκικής υπεροχής μέχρι τη Βόρεια Αφρική και την Κρήτη. Διεισδύει έτσι στο κενό εξουσίας, το οποίο δημιούργησε στην περιοχή η παθητικότητα της Δύσης». 

Ένα τηλεφώνημα όπως εκείνο του Κλίντον το 1996 δεν αναμένεται

Στη συνέχεια η ανάλυση χαρακτηρίζει «παθητική» και τη στάση του ΝΑΤΟ και σημειώνει: «Η Ουάσιγκτον δεν έχει ακόμη αναπτύξει στρατηγική για την αντιμετώπιση της νέας τουρκικής επεκτακτικής πολιτικής. Το τηλεφώνημα από την Ουάσινγκτον, με το οποίο ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον απέτρεψε την Άγκυρα από μια επίθεση το 1996 στο πλαίσιο της διαμάχης με την Αθήνα για τις βραχονησίδες του Αιγαίου, δεν μπορεί να αναμένεται τώρα από τον Ντόναλντ Τραμπ. Αυτός είναι και ο λόγος που σειρά έχει τώρα η ΕΕ. Όμως οι υπεύθυνοι για την χάραξη της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ δεν δείχνουν πρόθυμοι να αναθεωρήσουν την αποτυχημένη πολιτική κατευνασμού με την Τουρκία. Aυτή η ενδοτική στάση δεν έχει να κάνει μόνο με οικονομικούς λόγους αλλά βασίζεται ουσιαστικά στον φόβο απέναντι στην εκβιαστική πολιτική του Ερντογάν για το προσφυγικό. Αυτή η γραμμή εκπροσωπείται κυρίως από την καγκελάριο Μέρκελ, η οποία, ως πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ, προσπαθεί για την ώρα να μεσολαβήσει με τηλεφωνικές κλήσεις στον Ερντογάν και τον Μητσοτάκη. Προκειμένου να αποδείξει η ΕΕ την "πλήρη αλληλεγγύη" προς τα κράτη-μέλη της, Ελλάδα και Κύπρο, την οποία συχνά επικαλείται, δεν θα μπορέσει να αποφύγει ένα φρένο (στην Τουρκία). Διαφορετικά τουρκικά πλοία θα μπορούσαν σύντομα να βάλουν κατά ελληνικών πλοίων κι έτσι να επιτεθούν συνολικά στην ΕΕ».

Η ανάλυση κλείνει παρατηρώντας: «Φυσικά, οι υπ. Εξωτερικών πρέπει να αναζητήσουν έναν τρόπο διαλόγου που επιτρέπει στα αντιμαχόμενα μέρη να ξεφύγουν από την κλιμάκωση, διασώζοντας την εικόνα τους. Για τον λόγο αυτό όμως το διπλό παιχνίδι απαιτεί σοβαρές κόκκινες γραμμές και αξιόπιστους διαμεσολαβητές. Αυτό που είναι δυνατό στη Λευκορωσία πρέπει επίσης να καταστεί δυνατό και για την Τουρκία. Επειδή ο χρόνος τελειώνει». 

 

Ευρωπαϊκές πιέσεις στον Λουκασένκο

Σπάνια συναντώνται εκτάκτως οι Ευρωπαίοι ηγέτες για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Αλλά ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ θεωρεί ότι η κλιμάκωση της πολιτικής κρίσης στη Λευκορωσία και η βίαιη καταστολή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων δικαιολογεί, αν μη τι άλλο, μία σύνοδο κορυφής μέσω τηλεδιάσκεψης. "Οι άνθρωποι στη Λευκορωσία έχουν το δικαίωμα να αποφασίζουν οι ίδιοι για το μέλλον τους και να εκλέγουν ελεύθερα την ηγεσία τους, η βία κατά των διαδηλωτών δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή", επισημαίνει ο Σαρλ Μισέλ σε μήνυμά του μέσω Twitter.

Η έκτακτη σύνοδος κορυφής είναι το αποτέλεσμα πιέσεων που ασκούσαν τις τελευταίες ημέρες η Πολωνία και η Τσεχία, με στόχο να προσδώσουν ιδιαίτερο βάρος σε μία ευρωπαϊκή παρέμβαση. Τη Δευτέρα ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας Φρανκ Βάλτερ Στάινμαιερ, αλλά και ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, άσκησαν έντονη κριτική στην πολιτική ηγεσία της Λευκορωσίας. Ο Στάινμαιερ ανέφερε μάλιστα ότι "θαυμάζει" το θάρρος των απλών πολιτών που κατεβαίνουν στους δρόμους, ενώ παράλληλα απηύθυνε έκκληση στον Λουκασένκο να "αναζητήσει τον δρόμο του διαλόγου" και να μην χρησιμοποιήσει τον στρατό για την καταστολή των διαδηλώσεων.

Νέες εκλογές με την παρουσία του ΟΑΣΕ;

Σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών της 9ης Αυγούστου, ο πρόεδρος Αλεξάντερ Λουκασένκο που κυβερνά τη χώρα τα τελευταία 26 χρόνια, επανεκλέγεται με ποσοστό 80%. Η ΕΕ δηλώνει ότι δεν αναγνωρίζει το εκλογικό αποτέλεσμα, ενώ στη Λευκορωσία η αντιπολίτευση κάνει λόγο για νοθεία. Η Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, ηγετικό στέλεχος της αντιπολίτευσης, αναγκάστηκε να αυτοξοριστεί στη γειτονική Λιθουανία, αλλά δηλώνει έτοιμη να επιστρέψει για να αναλάβει την ηγεσία της χώρας. Ορισμένα κράτη-μέλη της ΕΕ ζητούν τη διεξαγωγή νέων εκλογών σε συνθήκες απόλυτης ελευθερίας. Στο Βερολίνο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Ζάιμπερτ ζητεί την αποστολή παρατηρητών του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). Σε αντίθεση με παλαιότερες εκλογικές αναμετρήσεις, οι αρχές της Λευκορωσίας δεν αποδέχθηκαν την αποστολή παρατηρητών του ΟΑΣΕ στις εκλογές της προπερασμένης Κυριακής.

Αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στην "Πλατεία Λένιν" του Μινσκ

Στο τραπέζι η απειλή κυρώσεων

Μέχρι στιγμής η ΕΕ δεν έχει ζητήσει ευθέως την παραίτηση του Λουκασένκο. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί στη σύνοδο κορυφής της Τετάρτης. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν θεωρείται αυτονόητο, καθώς οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου λαμβάνονται με ομοφωνία. Πιθανός σύμμαχος του Λουκασένκο θεωρείται η κυβέρνηση της Ουγγαρίας, η οποία διατηρεί καλές σχέσεις μαζί του, γι αυτό άλλωστε την περασμένη εβδομάδα ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών Πέτερ Σιζάρτο είχε ζητήσει έναν "πιο αποτελεσματικό διάλογο" με τη Λευκορωσία. Στις Βρυξέλλες Ευρωπαίοι διπλωμάτες εκφράζουν την ελπίδα για ένα "ισχυρό μήνυμα αλληλεγγύης" προς την αντιπολίτευση της Λευκορωσίας. "Οι εξελίξεις τρέχουν με πολύ γρήγορους ρυθμούς, γι αυτό ήταν απαραίτητη η άμεση σύγκληση της συνόδου κορυφής", λέει ένας από αυτούς.

Μετά από σχετική απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών, την περασμένη Παρασκευή, το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών άρχιζε να καταρτίζει έναν κατάλογο πιθανών εμπορικών κυρώσεων ή άλλων περιοριστικών μέτρων (π.χ. απαγόρευση εισόδου για κρατικούς αξιωματούχους της Λευκορωσίας), ο οποίος αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη της επόμενης εβδομάδας. Ένα πρώτο και απαραίτητο στάδιο για την επιβολή κυρώσεων θα ήταν να εντοπιστούν οι υπεύθυνοι για πιθανή αλλοίωση του εκλογικού αποτελέσματος ή για άσκηση βίας εναντίον των διαδηλωτών. Δεν είναι αυτονόητο ότι σε αυτούς θα περιλαμβάνεται και ο ίδιος ο πρόεδρος Λουκασένκο.

Η δύσκολη σχέση με τη Ρωσία

Μέχρι τις προηγούμενες προεδρικές εκλογές, το 2016, είχαν επιβληθεί κυρώσεις σε 173 αξιωματούχους από τη συγκεκριμένη χώρα. Ωστόσο, στη συνέχεια η ΕΕ αποφάσισε να άρει τις κυρώσεις, θεωρώντας τη συγκυρία ευνοϊκή για μία σταδιακή προσέγγιση με τη Λευκορωσία, σε μία εποχή που επιβαρύνονταν οι σχέσεις με τη Ρωσία. Έτσι η Λευκορωσία άρχισε να παίρνει μέρος σε ευρωπαϊκά προγράμματα που ενισχύουν τις σχέσεις καλής γειτονίας, όπως οι ανταλλαγές φοιτητών μέσω "Εράσμους". Παράλληλα ξεκίνησαν τα πρώτα βήματα συνεργασίας με το ΝΑΤΟ, αν και σε θέματα αμυντικής πολιτικής η Λευκορωσία εξακολουθεί να διατηρεί προνομιακές σχέσεις με τη Ρωσία. Τώρα όμως ο πρόεδρος Λουκασένκο κατηγορεί την Ολλανδία, την Πολωνία και την Ουκρανία για έξωθεν καθοδήγηση των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στη χώρα του.

"Πρέπει να αποφύγουμε μία στρατιωτική εμπλοκή της Ρωσίας σε αυτή την υπόθεση, δεν χρειαζόμαστε μία δεύτερη Ουκρανία", προειδοποιεί ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης στις Βρυξέλλες. Τη Δευτέρα πάντως, ο στρατός της Λευκορωσίας άρχισε να διεξάγει γυμνάσια στα δυτικά σύνορα της χώρας. Ο Λουκασένκο υποστηρίζει ότι το ΝΑΤΟ συγκεντρώνει στρατεύματα στην Πολωνία, τη Λιθουανία και τη Λετονία με στόχο να απειλήσει τη χώρα του. "Η πολυεθνική παρουσία του ΝΑΤΟ στα ανατολικά κράτη-μέλη δεν αποτελεί απειλή για κανέναν", αντιτείνει η εκπρόσωπος της Ατλαντικής Συμμαχίας Οάνα Λουνζέσκου. 

Πηγή: Deutsche Welle 

https://p.dw.com/p/3h6kG και https://p.dw.com/p/3h5ZB