Αρμενία-Αζερμπαϊτζάν: Στα πρόθυρα του πολέμου για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ

Στα πρόθυρα του πολέμου βρίσκονται Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν, μετά τις συγκρούσεις, που σημειώθηκαν χθες και είχαν ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους τουλάχιστον 23 άνθρωποι και να τραυματιστούν άλλοι 100, μεταξύ των αζέρικων δυνάμεων και εκείνων της αποσχισθείσας περιοχής του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που στηρίζεται από το Γερεβάν (Αρμενία). Οι συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν συνεχίζονταν σήμερα το πρωί, με τις δύο πλευρές να αναπτύσσουν βαρύ πυροβολικό.

Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν, που αλληλοκατηγορούνται για το ποιος φέρει την ευθύνη για την κλιμάκωση, ανακοίνωσαν επίσης θύματα μεταξύ των αμάχων.

Η αντιπαράθεση για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, το οποίο αποσχίσθηκε από το Αζερμπαϊτζάν με τη στήριξη της Αρμενίας, υποδαυλίζει τις περιφερειακές εντάσεις εδώ και 30 χρόνια. Μια ένοπλη σύγκρουση ευρείας κλίμακας στην οποία θα εμπλέκονταν το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία θα μπορούσε να προκαλέσει την παρέμβαση των αντίπαλων δυνάμεων στην περιοχή του Καυκάσου, της Ρωσίας και της Τουρκίας.

Στο Αζερμπαϊτζάν επιβλήθηκε χθες στρατιωτικός νόμος, καθώς και απαγόρευση της κυκλοφορίας στην πρωτεύουσα Μπακού, σε πολλές μεγάλες πόλεις και στη ζώνη κοντά στη γραμμή του μετώπου, κατά τις νυχτερινές ώρες.

Νωρίτερα, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν κήρυξε επίσης «γενική κινητοποίηση» και «στρατιωτικό νόμο» στη χώρα. Το ίδιο έπραξαν και οι αρχές του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. «Το αυταρχικό καθεστώς (σ.σ. του Αζερμπαϊτζάν) κήρυξε και πάλι τον πόλεμο στον λαό της Αρμενίας», είπε ο Πασινιάν, εκτιμώντας ότι οι δύο χώρες βρίσκονται στα πρόθυρα ενός «πολέμου ευρείας κλίμακας» με «απρόβλεπτες συνέπειες». Κάλεσε επίσης τη διεθνή κοινότητα να εμποδίσει μια τουρκική «παρέμβαση» στη σύγκρουση αυτήν.

Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιες κατήγγειλε την «επίθεση» της Αρμενίας, υποσχόμενος ότι η χώρα του «θα νικήσει» το Ερεβάν. 

Με τη Μόσχα να παίζει τον ρόλο του διαιτητή στην περιοχή, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ζήτησε να σταματήσουν οι συγκρούσεις, οι χειρότερες από το 2016 σε αυτήν την αμφισβητούμενη περιοχή. 

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεσμεύτηκε ότι θα βοηθήσει «με όλα τα μέσα» το Μπακού, μετά την τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Αζέρο ομόλογό του. Η Άγκυρα διατηρεί κατά παράδοση στενές, φιλικές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν.

Το γειτονικό Ιράν από την πλευρά του δήλωσε έτοιμο να μεσολαβήσει για να ξεκινήσουν συνομιλίες μεταξύ των δύο χωρών.

Ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες απηύθυνε χθες το βράδυ έκκληση στο Αζερμπαϊτζάν και στους αυτονομιστές του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που στηρίζονται από την Αρμενία, «να σταματήσουν αμέσως τις μάχες» στη διαφιλονικούμενη περιοχή. Τον τερματισμό των εχθροπραξιών ζήτησαν επίσης η ΕΕ, η Γερμανία, το ΝΑΤΟ και η Γαλλία.

Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας πραγματοποίησε χθες τηλεφωνική επικοινωνία με τον υπουργό Εξωτερικών της Αρμενίας Ζοραμπ Μνατσακανιάν (Zohrab Mnatsakanya). Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας επιβεβαιώθηκαν οι ισχυροί δεσμοί φιλίας Ελλάδας και Αρμενίας, καώς και η ετοιμότητα της Ελλάδος να βοηθήσει στις προσπάθειες για άμεση αποκλιμάκωση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Μια ξεχασμένη σύγκρουση

Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι το θέατρο ενός πολέμου που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και στοίχισε τη ζωή σε 30.000 ανθρώπους. Το Μπακού θέλει να ανακτήσει τον έλεγχο στην περιοχή αυτή, που δεν έχει αναγνωριστεί από καμία χώρα ως ανεξάρτητη δημοκρατία.

Οι ειρηνευτικές συνομιλίες έχουν περιέλθει σε αδιέξοδο εδώ και χρόνια. Συχνά σημειώνονται συγκρούσεις μεταξύ των αυτονομιστών και των Αζέρων, αλλά και μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων, πιο πρόσφατα τον περασμένο Ιούλιο.

Τα τελευταία χρόνια το Αζερμπαϊτζάν χρησιμοποίησε τα έσοδα από το πετρέλαιό του για να αγοράσει όπλα. Η Αρμενία, κατά πολύ φτωχότερη χώρα, είναι ωστόσο πιο κοντά στη Ρωσία, η οποία διαθέτει μια στρατιωτική βάση στο έδαφός της. Το Γερεβάν ανήκει εξάλλου σε μια πολιτοστρατιωτική ένωση, με επικεφαλής της Ρωσία, τον Οργανισμό της Συμφωνίας Συλλογικής Ασφάλειας.

Η Ρωσία, που ανταγωνίζεται την Τουρκία στην περιοχή, πουλάει όπλα και στις δύο χώρες. 

Πού βρίσκεται το Ναγκόρνο-Καραμπάχ

Είναι ένα ορεινό, δασικό κομμάτι γης που βρίσκεται στο έδαφος της πρώην Σοβιετικής Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν και αναγνωρίζεται βάσει του διεθνούς δικαίου ως μέρος αυτής της χώρας. Όμως οι Αρμένιοι που αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των 150.000 κατοίκων της περιοχής απορρίπτουν το Αζερμπαϊτζάν. Έχουν αυτόνομη διοίκηση, με την υποστήριξη της Αρμενίας, από τότε που τα στρατεύματα του Αζερμπαϊτζάν εκδιώχθηκαν κατά τον πόλεμο του 1990. Συμφωνήθηκε κατάπαυση του πυρός το 1994, αλλά τουλάχιστον 200 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε μια βίαιη έξαρση το 2016. Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ επιβιώνει σχεδόν εξ ολοκλήρου με την οικονομική στήριξη του από την Αρμενία και δωρεές από την παγκόσμια αρμενική διασπορά.

Γιατι η Τουρκία στηρίζει το Αζερμπαϊτζάν

Σύμφωνα με τη Deutsche Welle, η Τουρκία, η οποία τρέφει από καιρό γεωστρατηγικές φιλοδοξίες στην περιοχή του Καυκάσου και τις χώρες της Κεντρικής Ασίας, που προέκυψαν από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, έχει αναγάγει το Αζερμπαϊτζάν, χώρα τουρκόφωνη και πλούσια σε υδρογονάνθρακες, σε κύριο σύμμαχό της στην περιοχή. Εκτός από τους κοινούς ιστορικούς και πολιτιστικούς δεσμούς τους και και τα κοινά ενεργειακά προγράμματα, όπως ο αγωγός από το Μπακού στο τουρκικό λιμάνι Τσεϊχάν της Μεσογείου, τους συνδέει και φιλία που στηρίζεται στην κοινή άπωση (απώθηση) για την Αρμενία. 

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο πρόεδρος Ερντογάν έσπευσε αμέσως μετά την έναρξη των εχθροπραξιών, δια του εκπροσώπου του Ιμπραχίμ Καλίν, να προσφέρει στήριξη στο Αζερμπαϊτζάν.«Η Τουρκία παραμένει αλληλέγγυα με το Αζερμπαϊτζάν. Δεσμευόμαστε να στηρίξουμε το Αζερμπαϊτζάν με κάθε δυνατό μέσο. Είμαστε δύο πολύ κοντινά έθνη. Στην πραγματικότητα, θεωρούμαστε ως ένα έθνος με δύο κράτη, έχουμε μια πολύ ιδιαίτερη σχέση. Φυσικά θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε στο πλευρό των Αζέρων και της κυβέρνησης εναντίον κάθε είδους επιθετικότητα από την Αρμενία ή κάποιο άλλο κράτος».

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, kathimerini.gr, Deutsche Welle