FT: Τι διακυβεύεται στην Ανατολική Μεσόγειο

Στις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο αναφέρονται σε εκτενές άρθρο τους οι Financial Times, οι οποίοι και σχολιάζουν ότι ο ανταγωνισμός για τα κοιτάσματα του φυσικού αερίου και οι «πικρές αντιπαλότητες» στην περιοχή γεννούν σε πολλούς φόβους για θερμό επεισόδιο. Οι συντάκτες του άρθρου παρουσιάζουν τις θέσεις και τις ενέργειες των δύο πλευρών, προσπαθούν να εξηγήσουν τι διακυβεύεται στην περιοχή, αλλά και γιατί αισθάνεται η Τουρκία απομονωμένη.

«Πολλοί φοβούνται ότι θα μπορούσαμε να οδηγηθούμε σε απευθείας στρατιωτική αντιπαράθεση ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα, καθώς τα δύο μέλη του ΝΑΤΟ και οι σύμμαχοί τους δίνουν μάχη για τον έλεγχο των θαλασσών. Η Γερμανία προειδοποίησε τον περασμένο μήνα ότι οι δύο χώρες παίζουν με τη φωτιά και η παραμικρή σπίθα μπορεί να προκαλέσει καταστροφή» αναφέρεται στο άρθρο.

Παρουσιάζοντας τις αντιμαχόμενες διεκδικήσεις οι FT τονίζουν ότι οι δύο χώρες έχουν μία διαμάχη δεκαετιών για τα θαλάσσια σύνορα, με την Άγκυρα να υποστηρίζει ότι το τα νησιά νησιά πρέπει να έχουν περιορισμένη Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Ωστόσο τη θέση της περιπλέκει η άρνησή της να υπογράψει τη συνθήκη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Παράλληλα επισημαίνεται ότι στην Κύπρο η Τουρκία βλέπει τον εαυτό της ως προστάτη της τουρκοκυπριακής πλευράς και ισχυρίζεται ότι η Λευκωσία δεν έχει δικαίωμα να δημοπρατήσει άδειες για έρευνες υδρογονανθράκων εάν δεν διασφαλιστεί ότι οι Τουρκοκύπριοι θα μοιραστόυν τα οφέλη. Ωστόσο το αυτοποκαλούμενο τουρκοκυπριακό «κράτος» δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα, που αντιμετωπίζει την ελληνοκυπριακή πλευρά ως τη νόμιμη αρχή ξεκαθαρίζουν οι FT.

Τα κοιτάσματα. Όπως εξηγούν οι FT οι αντιπαραθέσεις άρχισαν να οξύνονται μετά την ανακάλυψη του τεράστιου κοιτάσματος Zohr ανοικτά της Αιγύπτου από τον ιταλικό ενεργειακό κολοσσό ΕΝΙ, που άρχισε την παραγωγή το 2017. Είχαν προηγηθεί και άλλες ανακαλύψεις σημαντικών κοιτασμάτων από το Ισραήλ, αλλά και την Κύπρο που ανακάλυψε πρώτη φορά φυσικό αέριο το 2011. Δύο ακόμα σημαντικά ευρήματα από μεγάλους ομίλους, περιλαμβανομένων των ΕΝΙ, Total και ExxonMobil, ακολούθησαν το 2018 και το 2019

Η ενεργειακή απομόνωση της Τουρκίας. Η Άγκυρα ουσιαστικά αισθάνεται ότι έχει αποκλειστεί από τις ενεργειακές εξελίξεις στην περιοχή, οι οποίες και πυροδότησαν σημαντικές συμμαχίες. Η κυριότερη είναι το EastMed Gas Forum, μέσω του οποίου ενώνουν δυνάμεις η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ιταλία, η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Παλαιστινιακή Αρχή και η Ιορδανία. Η σημασία του καθίσταται φανερή από το γεγονός ότι η Γαλλία έχει ζητήσει να ενταχθεί, ενώ οι ΗΠΑ θέλουν να έχουν ρόλο μόνιμου παρατηρητή. Η συμμαχία προκαλεί τον έντονο εκνευρισμό της Άγκυρας, που επικρίνει το Φόρουμ ως «μη ρεαλιστικό σχηματισμό».

Η στάση της διεθνούς κοινότητας. Οι FT αναφέρουν ότι συζητήσεις στο ΝΑΤΟ για αποκλιμάκωση των εντάσεων άρχισαν μετ’ εμποδίων την περασμένη εβδομάδα, αφού η Αθήνα αρνείται να μπει σε επίσημες διαπραγματεύσεις όσο η Τουρκία διατηρεί ναυτικές δυνάμεις σε αμφισβητούμενα ύδατα. Οι ΗΠΑ έχουν απευθύνει έκκληση για διπλωματική λύση, αλλά το βάρος πέφτει εν πολλοίς στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η πλειονότητα των κρατών-μελών, όπως επισημαίνεται, τάσσονται υπέρ του διαλόγου και της αποκλιμάκωσης με την Τουρκία. Ελλάδα και Κύπρος, ωστόσο, πιέζουν για πιο σκληρή στάση, κάτι που συμμερίζεται και η Γαλλία, εξαιτίας και των δικών της αντιπαραθέσεων με την Τουρκία στο θέμα της Λιβύης. Άλλα κράτη-μέλη αισθάνονται επίσης υποχρεωμένα να ακολουθήσουν μια πιο σκληρή γραμμή, αν η Τουρκία προχωρήσει σε γεωτρήσεις, αν και υπάρχουν λίγες αποδείξεις έως τώρα για ευρεία στήριξη σε σαρωτικές οικονομικές κυρώσεις. Όλα αυτά θα συζητηθούν στο Συμβούλιο της 24ης και 25ης Σεπτεμβρίου. 

Πηγές: Financial Times, kathimerini.gr