Πέθανε ο Μπέρνι Μέιντοφ. Ο «εγκέφαλος» της πιο διάσημης χρηματιστηριακής απάτης

Την τελευταία του πνοή άφησε ο 82χρονος Μπέρνι Μέιντοφ, ίσως ο πιο γνωστός χρηματιστής της Wall Street, ο οποίος απέκτησε παγκόσμια φήμη από το "σχήμα Πόντσι", τη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή απάτη στην ιστορία. «Χτίζοντας πυραμίδα», κατέβαλε σε παλαιότερους πελάτες του κεφάλαια προερχόμενα από τους καινούργιους και τα παρουσίαζε ως αποδόσεις. Ο Μέιντοφ πέθανε χθες στο ιατρείο ομοσπονδιακής φυλακής στη Βόρειας Καρολίνας, πιθανόν από φυσικά αίτια.

Ο Μπέρνι Μέιντοφ, ο οποίος μέχρι το 2008 θεωρείτο μια από τις πιο αξιοσέβαστες μορφές της Wall Street, πέρασε στην ιστορία ως ο εγκέφαλος μιας μυθιστορηματικής απάτης, έχοντας ληστέψει μέσω ενός σχήματος – «πυραμίδας» απίθανα ποσά από μεγαλόσχημους πελάτες, όπως η General Electric, η Citigroup και ο Στίβεν Σπίλμπεργκ. Οι ζημιές που υπέστησαν οι θεσμικοί επενδυτές και οι μεγάλες τράπεζες παγκοσμίως είχαν φτάσει τα 50 δισ. δολάρια.

Ο έκπτωτος Φαραώ, όπως είχε χαρακτηριστεί, υπήρξε από τους πρωτεργάτες για τη δημιουργία του χρηματιστηρίου εταιρειών υψηλής τεχνολογίας NASDAQ και διετέλεσε πρόεδρός του. Ωστόσο, «κατόρθωσε», επί 20 συναπτά χρόνια, με ένα χαλκευμένο πυραμιδοειδές επενδυτικό σχήμα, να εξανεμίσει δεκάδες δισ. δολ. από αποταμιεύσεις χιλιάδων ανθρώπων, επενδυτικών εταιρειών, συνταξιοδοτικών ταμείων και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων σε όλο τον κόσμο.

Ο ίδιος είχε παραδεχθεί την ενοχή του για 11 κατηγορίες σχετικές με οικονομικά εγκλήματα και καταδικάστηκε σε κάθειρξη 150 ετών, τη μέγιστη των ποινών για τέτοια υπόθεση. Σημειώνεται ότι η ζωή και τα πεπραγμένα του Μέιντοφ έγιναν και ταινία, με πρωταγωνιστή τον Ρόμπερτ ντε Νίρο.

Προτού αποκαλυφθεί η τεράστια απάτη, την οποία, όπως ο ίδιος ο Μέιντοφ ισχυρίζεται, εξύφανε μόνος του και χωρίς συνεργούς, είχε τη φήμη ενός σοβαρού διαχειριστή κεφαλαίων. Υποτίθεται ότι τα χρήματα που διαχειριζόταν επενδύονταν σε μετοχές εταιρειών, με περίπλοκες δικλείδες ασφαλείας για προσυμφωνημένες αγοραπωλησίες τίτλων στο μέλλον. Φρόντιζε δε να ανανεώνει συνεχώς το πελατολόγιό του, ώστε να μπορεί να διοχετεύει τα κεφάλαια των νεοεισερχομένων επενδυτών στους παλαιότερους. Αυτή, άλλωστε, είναι και η λειτουργία του πυραμιδοειδούς σχήματος «Πόντσι». Οταν στις αγορές επικρατούσε σταθερότητα, εκείνος εξασφάλιζε στους επενδυτές του διψήφιες αποδόσεις.

Δεν αποκλείεται καθόλου το κόλπο να συνεχιζόταν, αν δεν μεσολαβούσε η μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Οι πελάτες του Μάντοφ άρχισαν να ζητούν την πρόωρη εξόφλησή τους, με το Μαντόφ να συγκεντρώνει απαιτήσεις πληρωμών ύψους 7 δισ. δολ. όμως τα ταμεία ήταν άδεια. Λόγω της κρίσης, ήταν αδύνατον να βρει νέους πελάτες για να ξεπληρώσει τους παλιούς, κι έτσι η υπόθεση ξεσκεπάστηκε, προκαλώντας τεράστια ζημιά σε μεγαλοεπενδυτές και ιδρύματα που πιάστηκαν στα δίχτυα του.

«Σχήμα Πόντσι»

Ο όρος "Σχήμα Πόντσι" έχει πάρει το ονομά του από τον διαβόητο Ιταλοαμερικανό απατεώνα των αρχών του 20oύ αιώνα Τσαρλς Πόντσι (φωτογραφία αριστερά από wikipedia), ο οποίος θεωρείται επισήμως ο πατέρας των πυραμίδων.

O όρος «Σχήμα Πόντσι» (Ponzi Scheme) αναφέρεται σε οποιαδήποτε χρηματική απάτη στηρίζεται σε «πυραμίδα» επενδυτών. Η πυραμίδα επενδυτών αποτελεί ένα παράνομο επενδυτικό σχήμα που περιλαμβάνει την πληρωμή απόδοσης σε επενδυτές από τα χρήματα που πληρώνονται από μεταγενέστερους επενδυτές, αντί από τα καθαρά κέρδη που συγκεντρώνονται από πραγματικές πωλήσεις.

O Τσαρλς Πόντσι γεννήθηκε στο Λούγκο της Ιταλίας στις 3 Μαρτίου του 1882, κατέφθασε στις ΗΠΑ το 1903 σε ηλικία 21 ετών με 2,5 δολάρια στις τσέπες του για να καταστεί το 1920 ένας από τους πλουσιότερους επενδυτές εκείνης της εποχής, υιοθετώντας ένα προκλητικά πολυτελή τρόπο ζωής. Τον Ιούλιο του 1920 τα εισοδήματά του έφταναν τα 250.000 δολάρια την ημέρα. Την 1η Νοεμβρίου του ίδιου έτους δήλωσε ένοχος για απάτη, με 85 κατηγορίες να εκκρεμούν εις βάρους του. Ο ίδιος πέρασε πέντε χρόνια σε ομοσπονδιακή φυλακή και εννέα χρόνια σε πολιτειακή φυλακή των ΗΠΑ. Βγήκε οριστικά από τη φυλακή το 1934 και απελάθηκε στην Ιταλία, καθώς ουδέποτε είχε λάβει την αμερικανική υπηκοότητα.

Πηγές: Στοιχεία από kathimerini.gr και el.wikipedia.org