Αυξάνεται το φαινόμενο του greenwashing

Greenwashing: Παραπλανητική προβολή και διαφήμιση πράσινου προφίλ ή ψευτοοικολογικών προϊόντων ή υπηρεσιών

Το φαινόμενο του greenwashing αυξάνεται και στην Ελλάδα όπως έδειξε πρόσφατη έρευνα του Sustainable Development & Circular Economy Club του MBA International του Οικονομικού Πανεπιστημίου, αναφέρει σε άρθρο του στην Καθημερινή ο καθηγητής Νίκος Αυλώνας*:

Αυτό οφείλεται αφενός στην έλλειψη κατανόησης των περιβαλλοντικών θεμάτων από μερίδα διαφημιζομένων και διαφημιστικών εταιρειών και αφετέρου στην αύξηση του ενδιαφέροντος από καταναλωτές για προϊόντα και υπηρεσίες που δεν βλάπτουν το περιβάλλον. Είναι ένα φαινόμενο, ωστόσο, με μεγάλη επίδραση στις επιχειρήσεις, στην κοινωνία και στην οικονομία, δεδομένου ότι σημαντικό ποσοστό ενεργειών που προβάλλονται ή διαφημίζονται από εταιρείες εμπίπτει στην πράσινη παραπλάνηση.

Ειδικότερα, λέξεις και φράσεις όπως «πράσινo», «φιλικό προς το περιβάλλον», «βιώσιμο» χρησιμοποιούνται ευρύτερα από χιλιάδες προϊόντα και υπηρεσίες, χωρίς τεκμηρίωση και τις περισσότερες φορές εσφαλμένα.

Aντίστοιχα, πρόσφατη έρευνα που υλοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το ίδιο θέμα διαπίστωσε το ίδιο πρόβλημα στο 42% των υποθέσεων που έχει εξετάσει στο πλαίσιο προετοιμασίας νομοθετικής πρωτοβουλίας για την αντιμετώπιση τoυ greenwashing, μιας ενέργειας που θεωρείται σημαντική στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης.

Γεγονός είναι ότι τα τελευταία χρόνια μεγάλη μερίδα καταναλωτών έχει απαιτήσεις για μεγαλύτερη διαφάνεια σχετικά με την ασφάλεια, τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά των προϊόντων, ενώ η ενσωμάτωση περιβαλλοντικών και κοινωνικών στοιχείων γίνεται όλο και περισσότερο σημαντική στις καταναλωτικές αποφάσεις.

Αναμφισβήτητα είναι απαραίτητο οι ελληνικές εταιρείες και οι καμπάνιες τους να γίνουν πιο περιβαλλοντικά και κοινωνικά ευαίσθητες και διαφανείς, με τρόπο πιο ουσιαστικό, στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης στην οποία έχει εισέλθει και η χώρα μας. Αυτό θα επιτευχθεί με τρεις τρόπους: 

• σε επίπεδο κράτους με ειδική νομοθεσία από τη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, 
• σε επίπεδο επιχειρήσεων με ενσωμάτωση πράσινων πρακτικών και εφαρμογή υπεύθυνης διαφήμισης, και 
• σε επίπεδο ενώσεων καταναλωτών από τους αντίστοιχους φορείς. 

Σαφώς, και ο ίδιος ο καταναλωτής πρέπει να είναι ενημερωμένος σωστά και να διαβάζει τις ετικέτες των προϊόντων.

Τρόποι εντοπισμού του φαινομένου του greenwashing

Ο καλύτερος τρόπος εντοπισμού του φαινομένου του greenwashing είναι να αμφισβητήσουμε τις πρακτικές των εταιρειών από τις οποίες αγοράζουμε προϊόντα και να κοιτάξουμε πίσω από τις επιφανειακές δηλώσεις τους, όπως αναφέρουν μεταξύ άλλων σε άρθρο τους στη Ναυτεμπορική ο καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης** και ο Παύλος Χούρλιας:

Προσοχή χρειάζεται και όπου υπάρχουν πολλοί ισχυρισμοί για βιώσιμες πρακτικές ενώ υπάρχει έλλειψη σαφών πληροφοριών και δεδομένων. Οι πραγματικά βιώσιμες εταιρείες έχουν πάντα σαφείς και λεπτομερείς πληροφορίες για τα προϊόντα τους διαθέσιμα στις ιστοσελίδες τους. Κάποιοι συμπληρωματικοί τρόποι εντοπισμού των εταιριών που χρησιμοποιούν greenwashing ως τακτική μάρκετινγκ είναι:

• Υπερφόρτωση συσκευασιών με “πράσινες” εικόνες για να αναδειχθεί η βιωσιμότητα της εταιρείας. Συνήθως οι βιώσιμες εταιρείες διατηρούν τη συσκευασία τους απλή με καθόλου ή πολύ λίγες εικόνες.
• Έλεγχος για ασαφείς πληροφορίες σε ετικέτες και στις ιστοσελίδες των αντίστοιχων εταιρειών. Οι γνήσιες εταιρείες δεν έχουν τίποτα να κρύψουν και έχουν τα δεδομένα τους άμεσα διαθέσιμα.
• Αναζήτηση πιστοποιήσεων στη συσκευασία των προϊόντων και αναγνώριση ψευδών λογοτύπων. Μια εκτενή λίστα με περιβαλλοντικές πιστοποιήσεις είναι πάντα διαθέσιμη.
• Προσοχή στην ασαφή γλώσσα γεμάτη με ορολογίες και με υπερβολική έμφαση στα πράσινα και βιώσιμα υλικά ενώ υπάρχουν πολύ λίγες πληροφορίες στην ιστοσελίδα της εταιρείας που υποστηρίζουν τις δηλώσεις αυτές.

* Ο κ. Νίκος Αυλώνας είναι πρόεδρος του Κέντρου Αειφορίας (CSE), επισκέπτης καθηγητής Οικονομικό Πανεπιστήμιο Aθηνών (IMBA).

** Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης είναι Ακαδημαϊκός, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France

Πηγές: kathimerini.gr , naftemporiki.gru