Ένα σχόλιο του Ρόναλντ Μαϊνάρντους* στην Deutsche Welle:
Εξετάζοντας τις δημοσκοπήσεις ο τούρκος πρόεδρος θα μπορούσε κάλλιστα να επισημάνει ότι έξω πάει καλά. Ενώ στο εσωτερικό οι σφυγμομετρήσεις δείχνουν ότι ο Ερντογάν θα έχανε την πλειοψηφία, εάν οι εκλογές γίνονταν σήμερα, πρόσφατη δημοσκόπηση του έγκυρου Arab Barometer τον αναδεικνύει πιο δημοφιλή ηγέτη στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Σε τέσσερις από έξι χώρες της έρευνας ο τούρκος ηγέτης έχει σαφές προβάδισμα: οι χώρες αυτές είναι το Μαρόκο, η Ιορδανία, η Αλγερία και η Τυνησία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι -σύμφωνα με τους ειδικούς- η δημοτικότητα του Ερντογάν οφείλεται λιγότερο στην ενίοτε ριζοσπαστική φιλοαραβική ρητορική του, αλλά πρωτίστως στο γεγονός ότι σε αντίθεση με τους ομολόγους του στον αραβικό κόσμο ο Τούρκος πρόεδρος εκλέγεται σε ελεύθερες εκλογές - κάτι που του δίνει μια σχετική δημοκρατική νομιμότητα. Επίσης η Τουρκία για πολλά χρόνια προωθεί μια συστηματική πολιτική ανταλλαγών μεταξύ των λαών - τo λεγόμενo people to people exchange. Οι σχετικές πρωτοβουλίες προφανώς φέρνουν καρπούς και εξηγούν την ευρεία συμπάθεια πολλών ανθρώπων στον αραβικό κόσμο για την Τουρκία και την πολιτική της ηγεσία.
Οι σφοδρές ρητορικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ και η μεροληπτική θέση της Άγκυρας στην παρούσα κρίση στην Μέση Ανατολή δεν προκαλούν έκπληξη: Αποτελούν σταθερές της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής των τελευταίων ετών. Η αλληλεγγύη με τους Παλαιστινίους υπογραμμίζει την αξίωση του Ερντογάν να είναι ο αδιαφιλονίκητος προστάτης και ηγέτης των Μουσουλμάνων της περιοχής και ανά τον κόσμο.
Χωρίς στρατηγική αξιώσεων ο Ερντογάν
Εκ πρώτης άποψης λοιπόν οι τελευταίες κινήσεις του Τούρκου προέδρου φαίνονται συνεπείς. Όμως ούτε αποτελεσματικές είναι, ούτε στρατηγικές. Τα τελευταία χρόνια οι πολιτικές συνθήκες στην ευρύτερη περιοχή έχουν αλλάξει ριζικά. Η Τουρκία και ο φιλόδοξος πρόεδρός της δεν πρόλαβαν να προσαρμόσουν την πολιτική τους, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερο να βρίσκονται σε πολιτική και διπλωματική απομόνωση. Ο μόνος γνήσιος σύμμαχος στον αραβικό κόσμο που τους έχει απομείνει σήμερα είναι το Κατάρ. Για να βρει διέξοδο η Άγκυρα ξεκίνησε πρόσφατα ευρεία διπλωματική πρωτοβουλία με στόχο την ομαλοποίηση των σχέσεων με τις αραβικές κυβερνήσεις, κυρίως της Αιγύπτου, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμενων Αραβικών Εμιράτων.
Εξετάζοντας τις δημοσκοπήσεις ο τούρκος πρόεδρος θα μπορούσε κάλλιστα να επισημάνει ότι έξω πάει καλά. Ενώ στο εσωτερικό οι σφυγμομετρήσεις δείχνουν ότι ο Ερντογάν θα έχανε την πλειοψηφία, εάν οι εκλογές γίνονταν σήμερα, πρόσφατη δημοσκόπηση του έγκυρου Arab Barometer τον αναδεικνύει πιο δημοφιλή ηγέτη στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Σε τέσσερις από έξι χώρες της έρευνας ο τούρκος ηγέτης έχει σαφές προβάδισμα: οι χώρες αυτές είναι το Μαρόκο, η Ιορδανία, η Αλγερία και η Τυνησία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι -σύμφωνα με τους ειδικούς- η δημοτικότητα του Ερντογάν οφείλεται λιγότερο στην ενίοτε ριζοσπαστική φιλοαραβική ρητορική του, αλλά πρωτίστως στο γεγονός ότι σε αντίθεση με τους ομολόγους του στον αραβικό κόσμο ο Τούρκος πρόεδρος εκλέγεται σε ελεύθερες εκλογές - κάτι που του δίνει μια σχετική δημοκρατική νομιμότητα. Επίσης η Τουρκία για πολλά χρόνια προωθεί μια συστηματική πολιτική ανταλλαγών μεταξύ των λαών - τo λεγόμενo people to people exchange. Οι σχετικές πρωτοβουλίες προφανώς φέρνουν καρπούς και εξηγούν την ευρεία συμπάθεια πολλών ανθρώπων στον αραβικό κόσμο για την Τουρκία και την πολιτική της ηγεσία.
Οι σφοδρές ρητορικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ και η μεροληπτική θέση της Άγκυρας στην παρούσα κρίση στην Μέση Ανατολή δεν προκαλούν έκπληξη: Αποτελούν σταθερές της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής των τελευταίων ετών. Η αλληλεγγύη με τους Παλαιστινίους υπογραμμίζει την αξίωση του Ερντογάν να είναι ο αδιαφιλονίκητος προστάτης και ηγέτης των Μουσουλμάνων της περιοχής και ανά τον κόσμο.
Χωρίς στρατηγική αξιώσεων ο Ερντογάν
Εκ πρώτης άποψης λοιπόν οι τελευταίες κινήσεις του Τούρκου προέδρου φαίνονται συνεπείς. Όμως ούτε αποτελεσματικές είναι, ούτε στρατηγικές. Τα τελευταία χρόνια οι πολιτικές συνθήκες στην ευρύτερη περιοχή έχουν αλλάξει ριζικά. Η Τουρκία και ο φιλόδοξος πρόεδρός της δεν πρόλαβαν να προσαρμόσουν την πολιτική τους, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερο να βρίσκονται σε πολιτική και διπλωματική απομόνωση. Ο μόνος γνήσιος σύμμαχος στον αραβικό κόσμο που τους έχει απομείνει σήμερα είναι το Κατάρ. Για να βρει διέξοδο η Άγκυρα ξεκίνησε πρόσφατα ευρεία διπλωματική πρωτοβουλία με στόχο την ομαλοποίηση των σχέσεων με τις αραβικές κυβερνήσεις, κυρίως της Αιγύπτου, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμενων Αραβικών Εμιράτων.
Ισραηλινοί βομβαρδισμοί στόχων στη Λωρίδα της Γάζας
Ως γνωστόν, αυτές οι χώρες βρίσκονται σε μια διαδικασία αναζήτησης ιστορικού συμβιβασμού με το Ισραήλ. Οι πιο ριζοσπαστικές δυνάμεις στον αραβικό κόσμο, ανάμεσά τους και οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, στους οποίους ανήκει η παλαιστινιακή οργάνωσης Χαμάς, απορρίπτουν την προσέγγιση αυτή. Το αργότερο μετά την Αραβική Άνοιξη, η Άγκυρα βρίσκεται στο πλευρό του ριζοσπαστικού μετώπου, θυσιάζοντας λίγο πολύ τις προοπτικές ανάπτυξης των σχέσεων με τις μετριοπαθείς χώρες και φυσικά και με το Ισραήλ.
Τι θα θυσιάσει η Άγκυρα για προνομιακές σχέσεις με τη Χαμάς;
Το ζητούμενο στην παρούσα φάση είναι, εάν ο Ερντογάν είναι πρόθυμος να θυσιάσει τις προνομιακές σχέσεις του με τη Χαμάς σε αντάλλαγμα ομαλές σχέσεις με το Κάιρο, το Άμπου Ντάμπι, το Ριάντ - και σε τελική ανάλυση και με το Ισραήλ. Οι σχετικές διαβουλεύσεις σε διμερές επίπεδο είχαν μόλις ξεκινήσει, όταν η παρούσα κρίση στην Ιερουσαλήμ πάγωσε τις τουρκικές διπλωματικές προσπάθειες, αφήνοντας τον πρώτο λόγο στον Ερντογάν με την επιθετική και πολωτική του ρητορική. Σήμερα οι πρωτοβουλίες της Άγκυρας να ομαλοποιήσει τις σχέσεις με τις μετριοπαθείς αραβικές χώρες πέρασαν για μια ακόμα φορά σε δεύτερο πλάνο.
Έμμεσα, αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια θετική εξέλιξη για την Ελλάδα. Η διπλωματία των Αθηνών είχε καταφέρει τον τελευταίο καιρό να οικοδομήσει μια πρωτότυπη συμμαχία με μετριοπαθή αραβικά κράτη, καθώς και με το Ισραήλ. Οι Τούρκοι έβλεπαν και εξακολουθούν να βλέπουν την ασυνήθιστη συνεργασία αυτή με καχυποψία. Προς το παρόν η νέα κρίση στην Μέση Ανατολή εμποδίζει τις προσπάθειες της Τουρκίας να τορπιλίσει την συνεργασία μεταξύ των νέων συμμάχων της Ελλάδας.
Ρόναλντ Μαϊνάρντους, Κωνσταντινούπολη
Πηγή: Deutsche Welle
Το ζητούμενο στην παρούσα φάση είναι, εάν ο Ερντογάν είναι πρόθυμος να θυσιάσει τις προνομιακές σχέσεις του με τη Χαμάς σε αντάλλαγμα ομαλές σχέσεις με το Κάιρο, το Άμπου Ντάμπι, το Ριάντ - και σε τελική ανάλυση και με το Ισραήλ. Οι σχετικές διαβουλεύσεις σε διμερές επίπεδο είχαν μόλις ξεκινήσει, όταν η παρούσα κρίση στην Ιερουσαλήμ πάγωσε τις τουρκικές διπλωματικές προσπάθειες, αφήνοντας τον πρώτο λόγο στον Ερντογάν με την επιθετική και πολωτική του ρητορική. Σήμερα οι πρωτοβουλίες της Άγκυρας να ομαλοποιήσει τις σχέσεις με τις μετριοπαθείς αραβικές χώρες πέρασαν για μια ακόμα φορά σε δεύτερο πλάνο.
Έμμεσα, αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια θετική εξέλιξη για την Ελλάδα. Η διπλωματία των Αθηνών είχε καταφέρει τον τελευταίο καιρό να οικοδομήσει μια πρωτότυπη συμμαχία με μετριοπαθή αραβικά κράτη, καθώς και με το Ισραήλ. Οι Τούρκοι έβλεπαν και εξακολουθούν να βλέπουν την ασυνήθιστη συνεργασία αυτή με καχυποψία. Προς το παρόν η νέα κρίση στην Μέση Ανατολή εμποδίζει τις προσπάθειες της Τουρκίας να τορπιλίσει την συνεργασία μεταξύ των νέων συμμάχων της Ελλάδας.
Ρόναλντ Μαϊνάρντους, Κωνσταντινούπολη
*Ο Ρόναλντ Μαϊνάρντους (φωτογραφία αριστερά) είναι επικεφαλής του παραρτήματος του Ιδρύματος Friedrich Naumann (Φρίντριχ Νάουμαν) που πρόσκειται στους Γερμανούς Φιλελεύθερους (FDP), στην Κωνσταντινούπολη. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 είχε διατελέσει διευθυντής της ελληνικής σύνταξης της Deutsche Welle.
Πηγή: Deutsche Welle
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου