Αρ. Σαρρηκώστας, o φωτορεπόρτερ που απαθανάτισε την εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο

Ο νεαρός φωτορεπόρτερ κατεβάζει την μηχανή, έχοντας τραβήξει τρία τελευταία κλικ. Ο ίδιος έχει προχωρήσει πιο κοντά στην πύλη του Πολυτεχνείου, επί της Πατησίων, που λίγα λεπτά πριν έχει γκρεμιστεί από το τανκ.

Ο Αριστοτέλης Σαρρηκώστας, ο οποίος είναι ο μοναδικός φωτοειδησεογράφος στο πεδίο, έχει κάνει μεταβολή και βαδίζει προς την κατεύθυνση της Ομόνοιας. Ένα λεπτό νωρίτερα, δυο αστυνομικοί τον είχαν χτυπήσει με μεγάλα ξύλα. Απέφυγε το πλήγμα στο κεφάλι με κινήσεις μποξέρ. Τρέχοντας, κάνει ζιγκ-ζαγκ για να αποφύγει πιθανά πυρά.

Στο ύψος της Χαλκοκονδύλη συναντά ισχυρές δυνάμεις της αστυνομίας. Περνάει ψύχραιμα ανάμεσα από τους αξιωματικούς που δεν τον σταματάνε. Μέσα σε λίγα λεπτά έχει φτάσει στα γραφεία του Associated Press (AP) στην Ακαδημίας 27 για να τυπώσει και να στείλει τις εμβληματικές φωτογραφίες, που το επόμενο πρωί θα κοσμούσουν πολλά πρωτοσέλιδα ανά τον κόσμο.

Ο 84χρονος σήμερα Αριστοτέλης Σαρρηκώστας μιλάει στην Καθημερινή, στο δημαρχείο της Καισαριανής, στο χώρο όπου εκτίθενται φωτογραφίες του από εκείνα τα ταραγμένα χρόνια. Ένα απόσπασμα στη συνέχεια:

«Εκείνες τις ημέρες η Αθήνα ήταν ένα καζάνι που έβραζε», λέει, περιγράφοντας την εικόνα της εποχής. «Στον αττικό ουρανό είχε σχηματιστεί ένα πέπλο από δακρυγόνα, ήταν τρομερό. Από το Σύνταγμα, μέχρι την Ομόνοια, την πλατεία Καραϊσκάκη, την λεωφόρο Αλεξάνδρας, το Μοναστηράκι – ήταν ένας περίγυρος αποκλειστικά για επεισόδια»... «Ως φωτορεπόρτερ, φωτογραφίζαμε την ημέρα, παρά τον κίνδυνο να μας πυροβολήσουν» λέει. (...)

Είναι η νύχτα της 16ης Νοεμβρίου. Στους δρόμους δεν κυκλοφορεί ψυχή. Ο Αριστοτέλης Σαρρηκώστας βρίσκεται στα γραφεία του AP στην Ακαδημίας. Από το μπαλκόνι ακούει το θόρυβο από τις ερπύστριες των τανκς, ο ήχος έφτανε από την πλευρά της Βασ. Σοφίας. «Έτρεξα αμέσως στην αίθουσα των δημοσιογράφων και πήγα στον ελληνοαμερικανό διευθυντή μου και του είπα: “έλα να ακούσεις!”. Μου απαντάει: “πάρε τις μηχανές και τρέχα”, ήταν η ώρα 9 το βράδυ». (...)

Η στιγμή της εισβολής

«Οι στιγμές ήταν συγκλονιστικές αυτές τις πέντε ώρες που έμεινα εκεί. Οι φοιτητές άνοιγαν τα πουκάμισα τους και έλεγαν στους στρατιώτες “ελάτε μαζί μας αδέρφια, είμαστε άοπλοι”. Οι στρατιώτες, έβλεπα, δεν ήξεραν πώς να συμπεριφερθούν, εντολές εκτελούσαν».

Ο ίδιος είναι αρκετά κοντά και ακούει καθαρά τον Λοχία να μιλάει στο τηλέφωνο, να λέει «μάλιστα, διατάξτε». Στις 3 παρά πέντε, αφού ο Λοχίας λέει μερικά «μάλιστα, μάλιστα», γύρισε τον πυργίσκο ανάποδα και έκανε και όπισθεν όλο το τανκ. «Έκανα τον σταυρό μου εγώ και λέω θα πήρε εντολή να φύγει, άρα τελείωσε η ιστορία. Δεν ήθελα να φωτογραφίσω πράγματα που δεν μου άρεσαν στην πατρίδα μου μέσα».

«Αφού φουλάρισε τη μηχανή κι έβγαλε μια κάπνα τρομερή, με όση δύναμη είχε πήγε και έπεσε πάνω στην είσοδο του Πολυτεχνείου. Οι άνθρωποι που ήταν πάνω στα δύο κολονάκια, στην είσοδο -με πανό, σημαίες- άλλοι έπεσαν έξω, άλλοι έπεσαν μέσα, δεξιά κι αριστερά. Πίσω από την σιδερένια πόρτα, οι φοιτητές είχαν τοποθετήσει ένα αυτοκίνητο, μια Μερσεντές, κάποιου πρυτάνεως υποθέτω. Το τανκ με την δύναμη που πήγε, την Μερσεντές την έλιωσε αφού έριξε την σιδερένια πόρτα και την πήγε 10-12 μέτρα μέσα στην αυλή του Πολυτεχνείου».

Αφού άνοιξε η πύλη, αστυνομικοί και λοκατζήδες εισήλθαν στο χώρο του ιδρύματος. «Εκείνη την στιγμή άκουσα εκατοντάδες πυροβολισμούς, πολλά βογγητά, φωνές». Ο ίδιος έχει υποστεί σοκ από τα όσα βλέπει. «Προσπάθησα να συνέλθω αμέσως, με την έννοια ότι δεν περίμενα αυτό που έγινε, ήταν ξαφνικό».

«Πολλοί με ρωτούν αν είδα νεκρούς την βραδιά εκείνη. Στην ζωή μου δεν έχω πει ποτέ ψέματα, δεν θα το κάνω και τώρα. Δεν είδα νεκρούς. Αλλά μετά από αυτό το σοκ, αυτά που αντίκρισα κι εγώ, προσπάθησα να συνέλθω αμέσως. Για να έχω μια καλύτερη οπτική γωνία, έφυγα από την Στουρναρά και Πατησίων και πήγα στο κέντρο της οδού Πατησίων. Για να έχω και αυτή την φωτογραφία, όπου φαίνεται το μισό τανκ έξω και το μισό μέσα. Αυτός άνοιξε την είσοδο, πέρασε ο στρατός και η αστυνομία και έμεινε για ώρα εκεί», σημειώνει.

«Τράβηξα τρια καρέ. Με είδαν αστυνομικοί που ήταν δίπλα στο τανκ. Και με ξύλα 2 μέτρα, όχι γκλομπς, με βρίζουν και τα σηκώνουν σημαδεύοντας το κεφάλι μου. Προσπάθησα με κινήσεις μποξ, δεξιά και αριστερά, να τα αποφύγω. Με χτύπησε στον ώμο το ξύλο του ενός. Κάνω μεταβολή και αρχίζω να τρέχω με ζιγκ-ζαγκ γιατί ο ένας πάει να βγάλει το περίστροφο».

Προσπαθεί με κομμένη την ανάσα να καταφέρει να διαφύγει. «Εκείνη την ώρα, στην Κάνιγγος, οι αστυνομικοί έχουν κάνει έναν κλοιό με τριάδες. Με περίσσιο θράσος προσπαθώ να περάσω ανάμεσα τους, περνάω δίπλα από έναν αξιωματικό. Με κοίταξε καλά καλά και δεν έκανε τίποτα. Έφτασα στο γραφείο κι άρχισα να εμφανίζω τα φιλμ».

Στην πρώτη σελίδα διεθνώς

«Έστελνα φωτογραφίες μέχρι τις 6 το πρωί στην έδρα του AP στην Νέα Υόρκη». Κάθε ασπρόμαυρη φωτογραφία χρειαζόταν 21 λεπτά για να σταλεί. Η σκέψη του όμως παρέμενε στο Πολυτεχνείου και στο τι απέγιναν οι άνθρωποι εκεί.

Γέμισε πάλι την τσάντα του, ρίχνει λεμόνι και βαζελίνη στα μάτια του για να μην τσούζουν από τα δακρυγόνα και πάει πάλι στο Πολυτεχνείο. «Όταν έφτασα εκείνη την ώρα, είδα αστυνομικούς και πυροσβέστες με μάνικες να καθαρίζουν το χώρο μέσα και έξω από το πεζοδρόμιο του Πολυτεχνείου. Μπήκα μέσα χωρίς να ρωτήσω κανέναν και άρχισα να φωτογραφίζω σκισμένα παντελόνια, πουκάμισα, ελβιέλες – ρούχα πεταμένα δεξιά και αριστερά και μερικές κηλίδες αίματος που δεν είχαν προλάβει να ξεπλύνουν». (...)

Πηγή: kathimerini.gr

Σχετικό Βίντεο: https://www.youtube.com/watch?v=CDo-oSJcECE&t=4s

Δείτε και αυτό: Επέτειος για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας: Τα φωτογραφικά ντοκουμέντα της μνήμης (24.7.2021)