Πόσο «αθώο» είναι το κρύο για τον ανθρώπινο οργανισμό;

Χαμηλές θερμοκρασίες, χιόνια και ακραία καιρικά φαινόμενα αποτελούν το σκηνικό των τελευταίων ημερών στην Ελλάδα. Το τοπίο ντυμένο στα λευκά, επιβλητικό, με τις χαμηλές θερμοκρασίες να παραμένουν και σε πολλές περιπτώσεις να δημιουργούν προβλήματα στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Πόσο όμως «αθώες» μπορούν να θεωρηθούν οι χαμηλές θερμοκρασίες για τον ανθρώπινο οργανισμό;

«Σε συνθήκες έκθεσης σε κρύο περιβάλλον ο ανθρώπινος οργανισμός καλείται να διατηρήσει την θερμοκρασία του πυρήνα σώματος σε σταθερή θερμοκρασία (~ 37 ° C), για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η ερευνήτρια Αρετή Καπνιά*. Η περιφερειακή αγγειοσυστολή, προσθέτει, είναι ένας μηχανισμός που χρησιμοποιείται από τον ανθρώπινο οργανισμό με σκοπό τη μείωση της ροής του αίματος στο δέρμα και στα άκρα, με απώτερο σκοπό τη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος σταθερή.

Η παρατεταμένη έκθεση σε κρύο περιβάλλον ή αδυναμία του οργανισμού να εξασφαλίσει σταθερή την θερμοκρασία σώματος, μπορεί να οδηγήσει, σύμφωνα με την ίδια, σε αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία. Και συνεχίζει: «Μελέτες στην βιβλιογραφία, έχουν συνδέσει την έκθεση σε κρύο περιβάλλον, με μια σειρά από αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία διάφορων πληθυσμιακών ομάδων.

Δερματικοί τραυματισμοί όπως οι χιονίστρες και τα κρυοπαγήματα κάνουν την εμφάνιση τους ύστερα από έκθεση σε κρύες συνθήκες, κυρίως στα άνω και κάτω άκρα και συνοδεύονται από συμπτώματα όπως ερυθρότητα, κνησμός, ή σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις σε οίδημα ή ακόμα και σε δερματικά έλκη. Επιπλέον, μελέτες στην βιβλιογραφία έχουν δείξει ότι το κρύο περιβάλλον μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα υγείας επιβαρύνοντας την καρδιαγγειακή λειτουργία».

Πιο αναλυτικά, η Αρετή Καπνιά επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Η παρατεταμένη έκθεση σε κρύο, με την ενεργοποίηση του μηχανισμού της αγγειοσυστολής, αυξάνει την συγκέντρωση του αίματος στον πυρήνα του σώματος, αυξάνοντας έτσι και την αρτηριακή πίεση του οργανισμού». Η συσσώρευση του αίματος στον πυρήνα του σώματος και λιγότερο στην περιφέρεια, αυξάνει το έργο της καρδιάς (αυξημένη αρτηριακή πίεση). Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, αρνητικές επιπτώσεις σε πληθυσμό με προϋπάρχοντα καρδιαγγειακά νοσήματα, επιδεινώνοντας τα συμπτώματα της νόσου κατά τους χειμερινούς μήνες και σύμφωνα με μελέτες, φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά και τα επίπεδα θνησιμότητας τους, όπως λέει η κ. Καπνιά.

Επιπρόσθετα, λέει ότι, η υγεία ατόμων με χρόνιες παθήσεις του αναπνευστικού (όπως χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, άσθμα κά) απειλείται κατά τη διάρκεια έκθεσης σε χαμηλές θερμοκρασίες, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες, καθώς ο κρύος αέρας μειώνει τη θερμοκρασία και, κυρίως, αφυδατώνει τις αναπνευστικές οδούς. Αυτό μπορεί να ξεκινήσει τη διαδικασία της φλεγμονής, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση των συμπτωμάτων της νόσου.

Για να καταλήξει: «Η προστασία από την έκθεση σε κρύα περιβάλλοντα αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την εύρυθμη λειτουργία του σώματος. Ο σωστός ρουχισμός, η καλή ενυδάτωση, αλλά και μια συζήτηση με τον γιατρό μας, με γνώμονα την εξατομικευμένη υγεία μας, αποτελούν σημαντικά μέσα πρόληψης και μειώνουν τις αρνητικές επιπτώσεις του κρύου στον οργανισμό μας».

Σίγουρα οι χειμερινοί μήνες αποτελούν μια από τις ομορφότερες περιόδους του χρόνου, ελλοχεύουν όμως και κίνδυνοι για την υγεία. Η σωστή πρόληψη αποτελεί πάντα το πρώτο, ίσως και το πιο σημαντικό, κομμάτι για την προάσπιση της υγείας μας απέναντι στο κρύο περιβάλλον.

*Η Αρετή Καπνιά είναι ερευνήτρια στο Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας FAME Laboratory της Σχολής Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΣΕΦΑΑ.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ