Ο θρυλικός Σκυλλίας πίσω από τους Πολεμιστές του Riace

«Ο Σκυλλίας, αυτός ο άγνωστος μεγάλος Έλληνας, ο οποίος καταγράφεται διεθνώς ως ο πρώτος καταδύτης, κυνηγός εναλίων θησαυρών, ύφυδρος πολεμιστής και βασικός πρωταγωνιστής στα γεγονότα της ναυμαχίας στο Αρτεμίσιο το 480 π.Χ. και όχι μόνο, πιθανόν λύνει το γρίφο της ταυτοποίησης των 2 χάλκινων αγαλμάτων γνωστών ως Riace Warriors», αναφέρει σε άρθρο του στη Ναυτεμπορική ο διδάκτορας Φιλοσοφίας Ιωάννης Παλάντζας* και μεταξύ άλλων προσθέτει:

«Προσωπική μου ταπεινή συμβολή στον ατέρμονα κύκλο επιστημονικών αποπειρών για την ταυτοποίησή τους, 50 χρόνια μετά την ανακάλυψή τους και εν μέσω εορταστικών επετειακών εκδηλώσεων.

Οι Πολεµιστές του Ριάτσε είναι σχετικά άγνωστοι στο ευρύ κοινό. Είναι αυτοί που ο Στέφανο Μαριοτίνι βρήκε το 1972 στο βυθό. Τώρα εκτίθενται στο Ρέτζιο, στην πιο νότια άκρη της Ιταλίας. Είναι αναµφίβολα τα καλύτερα γλυπτά που φτιάχτηκαν ποτέ. Είναι πραγµατικά δύσκολο να πιστέψεις ότι αυτά δεν έγιναν λίγο πριν την Ιταλική Αναγέννηση αλλά 2.000 χρόνια πριν. Ο Παυσανίας κατά τη περιήγησή του, στα µέσα του 2ου αι. µ.Χ, στο Μαντείο των ∆ελφών µάς πληροφορεί ότι η ∆ελφική Αµφικτιονία, η πιο ισχυρή πολιτικοστρατιωτική σύµπραξη της αρχαιότητας, είχε αναθέσει, λόγω των υπηρεσιών τους, τις γλυπτικές τους εικόνες δηλαδή τα χάλκινα αγάλµατά του Σκυλλία και της κόρης του Ύδνας στο Μαντείο των ∆ελφών» (...)

«Τα στοιχεία που υπάρχουν δεν είναι πολλά. Ελλείψει τεκµηριωµένων αποδείξεων µπαίνουµε στον πειρασµό να προσπαθήσουµε να ανασυνθέσουµε στη σκέψη του γλύπτη, τη γενική κατεύθυνση απόδοσης του Σκυλλία και των σωματομετρικών του στοιχείων στο τελικό του αποτέλεσµα...

Αναζητούµε, µε λίγα λόγια κάποιο αταυτοποίητο γλυπτό ή γλυπτά που συµπυκνώνουν µια τέλεια απόδοση, αν όχι υπέρβαση, της καθιερωµένης σωµατικής ανθρώπινης φύσης και των ύφυδρων χαρακτηριστικών του Σκυλλία. Αναζητούµε τη στιγµή που η Αρχαία Ελλάδα δηµιούργησε κάτι πιο ανθρώπινο και από τον άνθρωπο. Το πεπρωµένο του ήρωά µας µάς οδηγεί στο στοιχείο στο οποίο µεγαλούργησε. Στη θάλασσα. Τα αγάλµατα του Ριάτσε εµπνευσµένα από τους κανόνες του Πολυκλείτου, είναι δύο από τα πέντε µόνο πρωτότυπα χάλκινα αγάλµατα του 5ου αιώνα, µοναδικά και ταυτόχρονα ξεχωριστά. Ενώ χαρακτηρίζονται ως Πολεµιστές, ωστόσο είναι απολύτως γυµνοί. Κανένα ίχνος από την πολεµική τους εξάρτηση δε φέρουν, ενώ διακατέχονται από µια ποσειδώνια ηρεµία, αντίφαση µε την ψυχική ένταση ενός µαχόµενου πεζού. Η ανατοµία των σωµάτων τους προσεγγίζει την ανατοµική διαµόρφωση σώµατος κολυµβητών, εικόνα πολύ πιο οικεία σήµερα, λόγω της διάδοσης του αθλήµατος, παρά στην αρχαιότητα όπου η γνώση και η προκύπτουσα σµίλευση του αθλητικού σώµατος ήταν σπάνια. Η σωµατική διαµόρφωση ενός σηµερινού πρωταθλητή κολύµβησης και ενός διάσηµου "ύφυδρου" πολεµιστή της αρχαιότητας µε τα συγκεκριµένα γλυπτά είναι απρόσµενα κοινή. Το τµήµα ανάµεσα στο άνω και κάτω µέρος του σώµατος έχει υπερτονισθεί µε την αύξηση των µυών γύρω από τη µέση που είναι πιο έντονα σχηµατισµένοι απ’ όσο θα µπορούσαν να είναι ποτέ σε έναν πραγµατικό άνθρωπο.Τα πόδια είναι αφύσικα µακριά και ταιριάζουν τέλεια µε το µεγάλο µήκος του σώµατος…

Και τα δύο αγάλµατα φέρουν µακριά µαλλιά µε εµφανή τον τρόπο συγκράτησή τους. Με ταινία στον Πολεµιστή Α και µε ένα είδος σκούφου-πύλου στον Β. Καµιά ένδειξη περικεφαλαίας αλλά χρήση µέσων για την συγκράτηση των µαλλιών, τα οποία γίνονταν εµπόδιο στην κολύµβηση ή στην κατάδυση στη θάλασσα. Τα αντικείµενα που κρατούσαν στα δύο τους χέρια δεν έχουν διασωθεί, χυτεύθηκαν σε µεταγενέστερη εποχή και ή αντικατέστησαν τα αυθεντικά χέρια, που ίσως είχαν φθαρεί, ή τροποποίησαν τη θέση των χεριών για να την προσαρµόσουν σε µια διαφορετική χρήση.

Οπότε νοµιµοποιούµαστε τη συνήθη συµπλήρωση µε ασπίδα και δόρυ, να την αντικαταστήσουµε µε άλλα πιο υδροχαρή αντικείµενα, όπως µε ένα εγχειρίδιο και κάποιο είδος καταδυτικού έρµατος µε σχοινί ("σκανταλόπετρα"). Οι Πολεµιστές του Ριάτσε αντανακλούν ένα µεγαλείο, το οποίο αντί να ατενίζει αφ’ ψηλού τον ορίζοντα προσηλώνεται πολύ χαµηλότερα στο επίπεδο της γης ή της θάλασσας ή και στο µαγευτικό βυθό κάτω από την επιφάνειά της. Εκεί που πάµπολλοι θησαυροί περίµεναν να ανασυρθούν από πρώιµους δύτες ή ύφυδρους ήρωες. Αυτή η συνειρµική συσχέτιση των αρχαίων Ελλήνων, της υποβρύχιας ανθρώπινης δραστηριότητας µε τον αλιευόµενο, ναυαγικού χαρακτήρα, πλούτου αντανακλάται περιέργως και στα 2 αγάλµατα».(...)

*Παλάντζας Ιωάννης
Διδάκτορας Φιλοσοφίας στο Freie Universitat Berlin
Εμπνευστής της Διοργάνωσης Μαραθώνιας Κολύμβησης Ανοικτής Θαλάσσης «ΣΚΥΛΛΙΑΣ» στη Λίμνη Ευβοίας

Πηγή (και ολόκληρο το δημοσίευμα): naftemporiki.gr

Σχετικές αναρτήσεις:
Σκυλλίας, ο πρώτος κολυμβητής μακρών αποστάσεων στην αρχαιότητα
Η κολύμβηση στην αρχαία Ελλάδα
Ο Αυθεντικός Μαραθώνιος Κολύμβησης 2022 στην Βόρεια Εύβοια