Γερνάμε όταν η πολυμεράση βιάζεται…

Καλή διατροφή και λιτή δίαιτα για μακροζωία - Επιστημονικό πρόγραμμα με ελληνική συμμετοχή

Στο ένζυμο που είναι υπεύθυνο για την αξιόπιστη μεταγραφή των κυττάρων, όπως ονομάζεται η αντιγραφή πληροφοριών από το DNA, «κρύβεται», σύμφωνα με ερευνητές γερμανικών ινστιτούτων, το μυστικό της γήρανσης. Ομάδα ερευνητών, μεταξύ των οποίων και πέντε Ελληνες, ανακάλυψε ότι στα γηρασμένα κύτταρα η υπεύθυνη για τη μεταγραφή των κυττάρων RNA πολυμεράση κινείται κατά μήκος του DNA πιο γρήγορα απ’ ό,τι στα νεαρά κύτταρα, με αποτέλεσμα περισσότερα σφάλματα κατά τη διαδικασία. 

Το ελπιδοφόρο είναι ότι απλές παρεμβάσεις μπορούν να επαναφέρουν την ταχύτητα της μεταγραφής εντός φυσιολογικών ορίων. Μεταξύ αυτών η διατροφή και δη η ποσότητα των θερμίδων ημερήσιας πρόσληψης που μπορεί να επηρεάσει τη διαδικασία της μεταγραφής και να αναβαθμίσει τη λειτουργία των γηρασμένων κυττάρων.

«Υπάρχει ένας βασικός μηχανισμός της λειτουργίας των κυττάρων μας, η απορρύθμιση του οποίου εξηγεί σε σημαντικό βαθμό τη γήρανση. Το πώς απορρυθμίζεται ο μηχανισμός αυτός ήταν μια έκπληξη», εξηγεί στην «Καθημερινή» ο Αργύρης Παπαντώνης, καθηγητής Επιγενετικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Γκέτιγκεν, ο οποίος συντόνισε μαζί με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας και το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ το πρόγραμμα, τα συμπεράσματα του οποίου δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο έγκριτο περιοδικό Nature. Στη διευρυμένη ομάδα των επιστημόνων (συνολικά 26 ερευνητές) μετείχαν πέντε Ελληνες. 

Μία από τις θεμελιώδεις λειτουργίες των κυττάρων είναι η μεταγραφή, η αντιγραφή δηλαδή πληροφοριών από το DNA μας βάσει των οποίων παράγονται νέες πρωτεΐνες. Το ένζυμο που είναι υπεύθυνο για την αξιόπιστη μεταγραφή των πληροφοριών είναι η RNA πολυμεράση. «Ενα βασικό γνώρισμα των γηρασμένων κυττάρων είναι πως εκτελούν με σημαντικά μειωμένη αξιοπιστία πολλές από τις λειτουργίες τους. Η μεταγραφή του DNA δεν αποτελεί εξαίρεση κι έτσι τα γηρασμένα κύτταρα κάνουν περισσότερα “λάθη”», σημειώνει ο 45χρονος επιστήμονας. Και συνεχίζει: «Μας ενδιέφερε, όμως, να ανακαλύψουμε την αιτία πίσω από αυτή τη διαρκώς μειούμενη αξιοπιστία στη λειτουργία της πολυμεράσης». 

Μέσω των πειραμάτων τους, οι συνεργαζόμενες ερευνητικές ομάδες διαπίστωσαν πως η RNA πολυμεράση κινείται κατά μήκος του DNA πιο γρήγορα στα γηρασμένα από ό,τι στα νεαρά κύτταρα καθώς μεταγράφει. Και όσο ταχύτερα κινούνται οι πολυμεράσες τόσο περισσότερα… «λάθη» κάνουν. «Υποθέσαμε πως μια αλλαγή στην ταχύτητα της μεταγραφής θα κάνει την πολυμεράση πιο επιρρεπή σε σφάλματα. Η υπόθεση αυτή επιβεβαιώθηκε περίτρανα»...

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως η ταχύτητα της μεταγραφής επανέρχεται σε φυσιολογικά επίπεδα όταν περιόριζαν τις θερμίδες που λάμβαναν τα πειραματόζωα. «Εχουμε, λοιπόν, μια ισχυρή ένδειξη ότι η διατροφή και δη η ποσότητα των θερμίδων ημερήσιας πρόσληψης μπορούν να επηρεάσουν τη διαδικασία της μεταγραφής και να αναβαθμίσουν τη λειτουργία των γηρασμένων κυττάρων», σημειώνει ο καθηγητής... 

«Ο στόχος μας δεν είναι η περαιτέρω αύξηση του προσδόκιμου ζωής των ανθρώπων, αλλά η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και η καλή λειτουργία των ιστών τους παρά την ηλικία και, κατά συνέπεια, η εμφάνιση λιγότερων ασθενειών», διευκρινίζει ο καθηγητής... 

Πηγή: Γερνάμε όταν η πολυμεράση βιάζεται… (kathimerini.gr)