(...) Τα αίτια της κατάρρευσης είναι δομικά, τόσο του κόμματος ως πολιτικού οργανισμού, όσο και του Α. Τσίπρα ως προσωπικότητας. Ωστόσο, θα μπορούσε να πει κανείς ότι την αποκλειστική ευθύνη τη φέρει ο ίδιος ο Α. Τσίπρας, διότι ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα διεκδίκησης της εξουσίας είναι δημιούργημά του. Δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς ότι παρέλαβε ένα περιθωριακό αριστερό κόμμα που λάμβανε 3% στις εκλογές και το ανέδειξε σε κυβερνητική δύναμη, έστω και με τη σύμπραξη της λαϊκιστικής δεξιάς του Π. Καμμένου. Η σύμπτωση της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, η οποία συνοδεύτηκε από απώλεια της αξιοπιστίας των μεγάλων κομμάτων που κυβέρνησαν τη χώρα μετά τη μεταπολίτευση, η χρεοκοπία και η διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής δημιούργησαν μια ιδιαίτερα ευνοϊκή συγκυρία για την επικράτηση μιας αντισυστημικής και αντιευρωπαϊκής ρητορικής. Με αυτή τη ρητορική εξόπλισε ο Α. Τσίπρας την ομολογουμένως χαρισματική εικόνα του, η οποία άσκησε ανεξήγητη επιρροή σε σημαντικό μέρος του εκλογικού σώματος για αρκετά χρόνια. Το αποτέλεσμα ήταν η συγκρότηση ενός πολύπλοκου πολιτικού οργανισμού που απαρτιζόταν από πολλές αριστερές τάσεις και φατρίες, καθώς και από περιτρίμματα και πολιτικούς γυρολόγους του λαϊκιστικού ΠΑΣΟΚ...
Οι βασικές παθογένειες του ΣΥΡΙΖΑ ως πολιτικού οργανισμού που οδήγησαν στην πτώση των εκλογικών ποσοστών από το 2019 και μετά θεωρώ πως είναι οι εξής:
α) Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατανόησε ότι στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση δεν μπορείς να χτίσεις νέα οικοδομήματα χρησιμοποιώντας σοβιετικά υλικά. Ως πολύπλοκο ιδεολογικό μόρφωμα και συνονθύλευμα ανθρώπων και παρωχημένων ιδεολογιών υποστηρίζει ιδέες που είναι αρχειοθετημένες στο σοβιετικό οστεοφυλάκιο και στο γνωστό μαυσωλείο της Κόκκινης Πλατείας. Η πολιτική του ταυτότητα είναι ασαφής, καθώς το πολιτικό του σαρκίο συντίθεται από αλλοπρόσαλλα, ψευδοπροοδευτικά και εθνομηδενιστικά στοιχεία χαμηλής ποιότητας και αισθητικής, τα οποία είναι εξοπλισμένα με υποκρισία, εχθροπάθεια και ζηλοφθονία απέναντι σε κάθε δημιουργικό στοιχείο της κοινωνίας και σε κάθε εθνικό ιδανικό. Χωρίς να έχει τολμήσει να αποβάλλει το γενετήσιο περιθωριακό 3% των υποστηρικτών του και τον τραμπούκικο πολακισμό, θέλει να εμφανίζεται ως σύγχρονο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Δεν συνειδητοποίησε ποτέ ότι η εποχή που οι πολίτες τρέφονταν με αριστερό σανό έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί...
β) Μετά την ήττα στις εκλογές του 2019, ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε κάθε επαφή με την πραγματικότητα. Χωρίς να έχει κάνει μια υποτυπώδη έστω διερεύνηση των αιτίων της ήττας του, συνέχισε να ταξιδεύει επάνω στο κύμα της λαϊκής αγανάκτησης που τον έφερε στην εξουσία, το οποίο όμως είχε γαληνέψει σημαντικά. Κατέληξε έτσι, παρότι μέρος του συστήματος και του κατεστημένου, να είναι ένα κινηματικό και αντισυστημικό κόμμα που παρήγε εμφυλιακό διχασμό του τύπου "ή τους τελειώνουμε ή μας τελειώνουν" και εχθρός κάθε μορφής επιχειρηματικής δραστηριότητας...
Η πολιτική ρητορική του ήταν υπέρμετρα τοξική και διχαστική απέναντι στον βασικό του αντίπαλο, τη Ν.Δ., και ανερμάτιστη απέναντι στις άλλες γειτονεύουσες "προοδευτικές" δυνάμεις... Σε όλη τη διάρκεια της τελευταίας τετραετίας στοχοποιήθηκαν προσωπικά ο Κ. Μητσοτάκης και η οικογένειά του και η πραγματικότητα παρουσιαζόταν ολόμαυρη, χωρίς ψήγματα ελπίδας. Τα σποτ της προεκλογικής καμπάνιας του Μαΐου ήταν η επιτομή μιας σουρεαλιστικής εξωπραγματικότητας. Η Ελλάδα παρουσιαζόταν ως μια πάμπτωχη, θλιβερή, καταθλιπτική και ανέλπιδη χώρα, στην οποία οι κάτοικοί της βιώνουν τυραννικά έναν καθεστωτικό κοινωνικό αποκλεισμό και βρίσκονται στα όρια της απελπισίας. Δεν αντιλήφθηκε δηλαδή σε καμιά στιγμή ότι λαϊκό αίσθημα της αγανάκτησης είχε μετεξελιχθεί εντωμεταξύ σε όραμα θετικής προσδοκίας.
γ) Στις τελευταίες εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατέθεσε πειστικό κυβερνητικό πρόγραμμα που να ανταγωνίζεται αυτό της ΝΔ. Επικαλέσθηκε το ασυνάρτητο πρόγραμμα που είχε καταθέσει στη Διεθνή Έκθεση Θεσ/νίκης, το οποίο επικρίθηκε από την πλειονότητα των ειδικών στα δημόσια οικονομικά ως μη ρεαλιστικό και ανεφάρμοστο. Οι συντεταγμένες του προγράμματος επικεντρώνονταν στα δευτερεύοντα και όχι στα κύρια προτάγματα και υπηρετούσαν ασχεδίαστα και αθεμελίωτα την ανέμελη αισιοδοξία και τον λαϊκιστικό ρομαντισμό. Χάιδευαν απλώς τα αυτιά των ψηφοφόρων...
δ) Η σύγκριση του κυβερνητικού έργου του ΣΥΡΙΖΑ της περιόδου 2015-2019 με αυτό της ΝΔ της περιόδου 2019-2023 ήταν καταδικαστική για τον ΣΥΡΙΖΑ. Η υπογραφή νέου επαχθέστερου μνημονίου, αντί κατάργησης "με ένα άρθρο και ένα νόμο" του προηγούμενου, η κυβίστηση στο δημοψήφισμα, η υπογραφή της συμφωνίας των Πρεσπών, η αδυναμία ελέγχου των προσφυγικών ροών, η υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης, η φτωχοποίηση των χαμηλοσυνταξιούχων με την κατάργηση του ΕΚΑΣ, οι περικοπές των συντάξεων, κ.α. ήταν μέτρα που έπληξαν την πλειονότητα των μικρομεσαίων κοινωνικών στρωμάτων και απογοήτευσαν πολλούς ιδεολογικούς υποστηρικτές του. Η συγχώρεση ήταν πολύ δύσκολη υπόθεση. Πόσο μάλιστα όταν η Ν.Δ. επέδειξε αρκετά στοιχεία αποτελεσματικής κυβερνησιμότητας στη διαχείριση της πανδημίας, στην αντιμετώπιση των προσφυγικών ροών, στην ψηφιοποίηση του κράτους, στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων, στη μείωση της ανεργίας, στην έκδοση των συντάξεων και στην εξωτερική πολιτική.
ε) Η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ δεν αντιλήφθηκε ή δεν θέλησε να παραδεχθεί ότι το γενικότερο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον της χώρας βελτιώθηκε σημαντικά την τελευταία τετραετία. Η εισροή ξένων επενδύσεων, η μείωση της ανεργίας, η αύξηση των εξαγωγών, η εκκίνηση σημαντικών έργων υποδομών, η αποτελεσματική αντιμετώπιση του προσφυγικού, η ψηφιοποίηση του Δημοσίου, η επιτυχημένη εξωτερική πολιτική, κ.α. δεν αξιολογήθηκαν επαρκώς από την ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ και τους επικοινωνιολόγους του που μελετούσαν τα ποιοτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων. Δεν μπόρεσαν να διαβλέψουν ούτε ότι χάνουν το βασικό τους φρούριο, την Κρήτη και την κυριαρχία τους στους νέους ψηφοφόρους.
Παρόλα αυτά, αν ο Α. Τσίπρας είχε κατανοήσει και θεραπεύσει τις προσωπικές δομικές παθογένειές του, η κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν ενδεχομένως λιγότερο ηχηρή. Είναι προφανές πως είτε δεν το κατανόησε, είτε δεν μπόρεσε να τις θεραπεύσει.
στ) Ο Α. Τσίπρας δεν κατανόησε ποτέ την αναντιστοιχία της ταυτότητάς του με τη δημόσια εικόνα του. Ταυτότητα είναι αυτό που είμαστε και εικόνα η αντανάκλασή της στα μάτια των άλλων. Υπερεκτίμησε τις ικανότητες, τις δυνατότητες και τις δεξιότητές του και αγνόησε την εικόνα που είχε η πλειονότητα του εκλογικού σώματος γι’ αυτόν. Οπλισμένος με άγνοια, εγωισμό και οίηση, δεν συνειδητοποίησε ότι η μεσσιανική ακτινοβολία του πολιτικού χαρίσματος που διέθετε και τον οδήγησε στην εξουσία ξεθώριασε.
ζ) Ο Α. Τσίπρας υστερεί σε γνώσεις, παιδεία και αξιοπιστία απέναντι στον βασικό αντίπαλό του τον Κ. Μητσοτάκη. Οι γνώσεις των αγγλικών του έχουν γίνει ανέκδοτα, η παρουσία του στις διεθνείς συναντήσεις είναι απογοητευτική και το απόθεμα της αξιοπιστίας του έχει εξαντληθεί ήδη από την περίοδο της διακυβέρνησής του, εξαιτίας της μη υλοποίησης όσων υποσχέθηκε, της περίφημης κυβίστησης στο δημοψήφισμα, των προδιαγραφών πρώην στενών συνεργατών του και πολλά άλλα.
η) Τέλος, στην κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ και στην απώλεια του φωτοστέφανου του Α. Τσίπρα συνέβαλε καθοριστικά και το ευρύτερο πολιτικό μακροπεριβάλλον της Δύσης. Ο χαρακτήρας και ο ρόλος της Αριστεράς έχει απομυθοποιηθεί εδώ και χρόνια σε όλες τις προηγμένες χώρες του κόσμου και η απομάγευση της αριστερής ιδεολογίας είναι σχεδόν ολοκληρωτική. Αριστερές και σοσιαλιστικές κυβερνήσεις έχουν σήμερα μόνο η Πορτογαλία και η Ισπανία στην Ευρώπη και οι χώρες της Λατινικής Αμερικής. Οι περισσότερες χώρες της Δύσης διαθέτουν κυβερνήσεις που συγκροτούνται από συνασπισμούς κεντροδεξιών, φιλελεύθερων, φιλοπατριωτικών και ακροδεξιών κομμάτων. Οι ιδεολογικές τάσεις οδεύουν δυστυχώς προς τον εθνολαϊκισμό και την ακροδεξιά και αυτή θα είναι η επόμενη ζέουσα πρόκληση για τις δυτικές δημοκρατίες.
* Ο Ανδρέας Μήλιος είναι διδάκτωρ Πολιτειολογίας του Πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης, οικονομολόγος με ειδίκευση στο μάρκετινγκ και συγγραφέας.
Πηγή: Capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου