Εκεί στο Αϊβαλί της έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Το 1922 η οικογένειά του εγκατέλειψε τη Μικρά Ασία, ο ίδιος όμως δεν πρόλαβε να επιβιβαστεί στο πλοίο. Αιχμαλωτίστηκε και εστάλη στα εργατικά τάγματα για 14 μήνες.
Το 1923 απελευθερώθηκε και επέστρεψε στη Μυτιλήνη. Εκεί κατέγραψε τις εμπειρίες του από την αιχμαλωσία του, που περιέχονται στο πρώτο μυθιστόρημά του «Το νούμερο 31328».
Το Νούμερο 31328 είναι η ίδια του η ταυτότητα, τότε που παιδί δεκαοκτώ χρόνων οδηγήθηκε από τους Τούρκους στα κάτεργα της Ανατολής. Το βιβλίο αυτό, που τον καθιερώνει σαν συγγραφέα, είναι ένα συγκλονιστικό χρονικό «γραμμένο με αίμα», όπως επεσήμανε ο ίδιος ο Βενέζης, προσθέτοντας: «Λέω για την καυτή ύλη, για τη σάρκα που στάζει το αίμα της και πλημμυρίζει τις σελίδες του». Η επιτυχία που σημείωσε τότε ήταν τεράστια, ακόμα και έξω από τον ελληνικό χώρο.
Στη Μυτιλήνη εργαζόταν στην Τράπεζα της Ελλάδος και το 1932 πήρε μετάθεση και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Διώχθηκε για τις πολιτικές του ιδέες από τον νόμο του "Ιδιωνύμου", από τη δικτατορία του Μεταξά.
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής συνελήφθη με την κατηγορία ότι σε συγκέντρωση του προσωπικού της Τράπεζας είχε μιλήσει για ελευθερία. Φυλακίστηκε στο "Μπλοκ C" των φυλακών Αβέρωφ και η εκτέλεσή του απετράπη έπειτα από αντιδράσεις του πνευματικού κόσμου.
Μετά τον πόλεμο διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στην πνευματική ζωή της χώρας. Έγινε πολύ γνωστός για τα μυθιστορήματά του: Το νούμερο 31328 (έτος 1931), Γαλήνη (1939), Αιολική Γη (έτος 1943) και το θεατρικό έργο Μπλοκ C (έτος 1963). Τα έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες, κάνοντας γνωστή την ελληνική λογοτεχνία στο εξωτερικό.
Το 1957 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Παράλληλα το έργο του γνώριζε πολύ μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα με συνεχείς επανεκδόσεις και στο εξωτερικό με πολλές μεταφράσεις.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του υπέφερε από σοβαρό πρόβλημα υγείας. Πέθανε στις 3 Αυγούστου 1973 στην Αθήνα, από καρκίνο. Κηδεύτηκε και τάφηκε στη Μήθυμνα (Μόλυβο) της Λέσβου.
Γαλήνη (αποσπάσματα)
Στη «Γαλήνη» ο Βενέζης αφηγείται την ιστορία μιας ομάδας προσφύγων από τη Μικρασία που έρχονται να εγκατασταθούν, το 1923, στην έρημη τότε γη της Αναβύσσου.
Το μυθιστόρημα αυτό έχει βραβευτεί με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, καθώς και με Έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών.
Δυό μικρά αποσπάσματα από τη «Γαλήνη» στη συνέχεια:
... ΜΙΑ ΓΑΛΑΖΙΑ γραμμή πάνω στο χώμα της γης, όπου είναι δέντρα, τάφοι, φωτιά της αστραπής που γράφεται και σβήνει, βυθιζόμενη μες στο πέλαγο, πέρα απ' όλα η σιγή που είναι το τελευταίο όριο του κόσμου—ποια να είναι, άραγες, η μοίρα του κόσμου; Προσπαθώ να πω, αναγνώστη, για τη μοίρα μερικών ανθρώπων, θα ήθελα να πω για τα κόκαλα που θα τ'ασπρίσει η θάλασσα σα θασκεπάσει και τούτο το καταφύγιο της γης, ύστερα από αμέτρητα χρόνια. Λέω πως δεν ξέρω τίποτα πιο άξιο να γλυτώσει τον άνθρωπο απ' την πίκρα της αβεβαιότητας, όσο η σιωπή και η βεβαιότητα των άστρων. ...
Έτσι έγινε τότε, στη μεγάλη πάλη για την αρμονία του κόσμου. Στην αρχή έγινε το Χάος, ύστερα η πλατιά Γη, ύστερα η δύναμη που σέρνει τα σώματα το ένα στο άλλο, για να συνεχιστεί η ζωή. Ήρθε, ύστερα, η νύχτα και το φως και ο ουρανός, η θεότητα της κίνησης και της διάρκειας, οι θεότητες των ποταμών και των πηγών.
Ένα άστρο του κόσμου είπε τότε:
"Κοίταξε κει κάτω, στη Γη. Θαρώ σαλεύουν."
"Σαλεύουν", αποκρίθηκε το άλλο άστρο.
Το 1923 απελευθερώθηκε και επέστρεψε στη Μυτιλήνη. Εκεί κατέγραψε τις εμπειρίες του από την αιχμαλωσία του, που περιέχονται στο πρώτο μυθιστόρημά του «Το νούμερο 31328».
Το Νούμερο 31328 είναι η ίδια του η ταυτότητα, τότε που παιδί δεκαοκτώ χρόνων οδηγήθηκε από τους Τούρκους στα κάτεργα της Ανατολής. Το βιβλίο αυτό, που τον καθιερώνει σαν συγγραφέα, είναι ένα συγκλονιστικό χρονικό «γραμμένο με αίμα», όπως επεσήμανε ο ίδιος ο Βενέζης, προσθέτοντας: «Λέω για την καυτή ύλη, για τη σάρκα που στάζει το αίμα της και πλημμυρίζει τις σελίδες του». Η επιτυχία που σημείωσε τότε ήταν τεράστια, ακόμα και έξω από τον ελληνικό χώρο.
Στη Μυτιλήνη εργαζόταν στην Τράπεζα της Ελλάδος και το 1932 πήρε μετάθεση και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Διώχθηκε για τις πολιτικές του ιδέες από τον νόμο του "Ιδιωνύμου", από τη δικτατορία του Μεταξά.
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής συνελήφθη με την κατηγορία ότι σε συγκέντρωση του προσωπικού της Τράπεζας είχε μιλήσει για ελευθερία. Φυλακίστηκε στο "Μπλοκ C" των φυλακών Αβέρωφ και η εκτέλεσή του απετράπη έπειτα από αντιδράσεις του πνευματικού κόσμου.
Μετά τον πόλεμο διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στην πνευματική ζωή της χώρας. Έγινε πολύ γνωστός για τα μυθιστορήματά του: Το νούμερο 31328 (έτος 1931), Γαλήνη (1939), Αιολική Γη (έτος 1943) και το θεατρικό έργο Μπλοκ C (έτος 1963). Τα έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες, κάνοντας γνωστή την ελληνική λογοτεχνία στο εξωτερικό.
Το 1957 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Παράλληλα το έργο του γνώριζε πολύ μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα με συνεχείς επανεκδόσεις και στο εξωτερικό με πολλές μεταφράσεις.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του υπέφερε από σοβαρό πρόβλημα υγείας. Πέθανε στις 3 Αυγούστου 1973 στην Αθήνα, από καρκίνο. Κηδεύτηκε και τάφηκε στη Μήθυμνα (Μόλυβο) της Λέσβου.
Γαλήνη (αποσπάσματα)
Στη «Γαλήνη» ο Βενέζης αφηγείται την ιστορία μιας ομάδας προσφύγων από τη Μικρασία που έρχονται να εγκατασταθούν, το 1923, στην έρημη τότε γη της Αναβύσσου.
Το μυθιστόρημα αυτό έχει βραβευτεί με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, καθώς και με Έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών.
Δυό μικρά αποσπάσματα από τη «Γαλήνη» στη συνέχεια:
... ΜΙΑ ΓΑΛΑΖΙΑ γραμμή πάνω στο χώμα της γης, όπου είναι δέντρα, τάφοι, φωτιά της αστραπής που γράφεται και σβήνει, βυθιζόμενη μες στο πέλαγο, πέρα απ' όλα η σιγή που είναι το τελευταίο όριο του κόσμου—ποια να είναι, άραγες, η μοίρα του κόσμου; Προσπαθώ να πω, αναγνώστη, για τη μοίρα μερικών ανθρώπων, θα ήθελα να πω για τα κόκαλα που θα τ'ασπρίσει η θάλασσα σα θασκεπάσει και τούτο το καταφύγιο της γης, ύστερα από αμέτρητα χρόνια. Λέω πως δεν ξέρω τίποτα πιο άξιο να γλυτώσει τον άνθρωπο απ' την πίκρα της αβεβαιότητας, όσο η σιωπή και η βεβαιότητα των άστρων. ...
Έτσι έγινε τότε, στη μεγάλη πάλη για την αρμονία του κόσμου. Στην αρχή έγινε το Χάος, ύστερα η πλατιά Γη, ύστερα η δύναμη που σέρνει τα σώματα το ένα στο άλλο, για να συνεχιστεί η ζωή. Ήρθε, ύστερα, η νύχτα και το φως και ο ουρανός, η θεότητα της κίνησης και της διάρκειας, οι θεότητες των ποταμών και των πηγών.
Ένα άστρο του κόσμου είπε τότε:
"Κοίταξε κει κάτω, στη Γη. Θαρώ σαλεύουν."
"Σαλεύουν", αποκρίθηκε το άλλο άστρο.
Και η σιωπή του παγωμένου στερεώματος σκέπασε πάλι τη νύχτα και το βάθος, στην αρχή της ζωής των ανθρώπων πάνω στη Γη.
Δε θα 'ναι τίποτα διαφορετικό σαν έρθει η ώρα του τέλους.
(Από Μέρος Πρώτο / Κεφάλαιο Πέμπτο)
...Έμενε δισταχτικός, σα να μην ήθελε να δώσει μια καθαρή απάντηση.
- Μίλησε, μίλησε καθαρά! τον εγκαρδίωσε ο γιατρός.
- Θαρώ... Θαρώ... πως κυνηγάτε χίμαιρες..., λέει ο νέος χαμηλώνοντας τα μάτια. Τούτες οι βέργες και τα τριαντάφυλλα...
Τ' άλλα τ' αγαθά μάτια τον κοιτάζουν, τώρα, καταπρόσωπο.
- Όχι αυτό, όχι μόνο αυτό, παιδί μου, είπε ήρεμα. Δεν είναι μόνο για τις βέργες και τατριαντάφυλλα...
Κ' έπειτα, σε λίγο:
- Για τη γαλήνη, είπε σιγά.
Εκεί είναι ο σκοπός. Ο τελευταίος. Γι'αυτό τυραννεί το σώμα του.
- Όμως, πιστεύω, μουρμούρισε πάλι σε λίγο. Κι αν είναι αυτό η χίμαιρα...
Η γαλήνη! Μες στην ησυχία και μες στην ταραχή, στο νερό που ηρεμεί ενω γίνεται σύννεφο, στα σύννεφα που χτυπιούνται την ώρα της θύελλας γυρεύοντας να ρίξουν το νερό και να σηχάσουν, στα πάθη των ανθρώπων που παλεύουν και αγωνίζουνται, στους ανθρώπους που πάσχουν γιατί δεν τους προορίστηκε να κάμουν τίποτα, στα κορμιά που μάχουνται για τον έρωτα, στ’ άστρα που κατρακυλούν τη νύχτα και πέφτουν, στη γή που γυρίζει, στα όνειρα και στα έργα, σ’ όλα η ανζήτηση της ισορροπίας που χάθηκε, η αδιάκοπη ανασύνθεση. ...
(Από Μέρος Δεύτερο / Κεφάλαιο Τέταρτο)
________________________
Πηγές:
Βικιπαίδεια
Γαλήνη (Βιβλιοπωλείο της Εστίας – Ι. Δ. Κολλάρου & Σία ΑΕ)
Δε θα 'ναι τίποτα διαφορετικό σαν έρθει η ώρα του τέλους.
(Από Μέρος Πρώτο / Κεφάλαιο Πέμπτο)
...Έμενε δισταχτικός, σα να μην ήθελε να δώσει μια καθαρή απάντηση.
- Μίλησε, μίλησε καθαρά! τον εγκαρδίωσε ο γιατρός.
- Θαρώ... Θαρώ... πως κυνηγάτε χίμαιρες..., λέει ο νέος χαμηλώνοντας τα μάτια. Τούτες οι βέργες και τα τριαντάφυλλα...
Τ' άλλα τ' αγαθά μάτια τον κοιτάζουν, τώρα, καταπρόσωπο.
- Όχι αυτό, όχι μόνο αυτό, παιδί μου, είπε ήρεμα. Δεν είναι μόνο για τις βέργες και τατριαντάφυλλα...
Κ' έπειτα, σε λίγο:
- Για τη γαλήνη, είπε σιγά.
Εκεί είναι ο σκοπός. Ο τελευταίος. Γι'αυτό τυραννεί το σώμα του.
- Όμως, πιστεύω, μουρμούρισε πάλι σε λίγο. Κι αν είναι αυτό η χίμαιρα...
Η γαλήνη! Μες στην ησυχία και μες στην ταραχή, στο νερό που ηρεμεί ενω γίνεται σύννεφο, στα σύννεφα που χτυπιούνται την ώρα της θύελλας γυρεύοντας να ρίξουν το νερό και να σηχάσουν, στα πάθη των ανθρώπων που παλεύουν και αγωνίζουνται, στους ανθρώπους που πάσχουν γιατί δεν τους προορίστηκε να κάμουν τίποτα, στα κορμιά που μάχουνται για τον έρωτα, στ’ άστρα που κατρακυλούν τη νύχτα και πέφτουν, στη γή που γυρίζει, στα όνειρα και στα έργα, σ’ όλα η ανζήτηση της ισορροπίας που χάθηκε, η αδιάκοπη ανασύνθεση. ...
(Από Μέρος Δεύτερο / Κεφάλαιο Τέταρτο)
________________________
Πηγές:
Βικιπαίδεια
Γαλήνη (Βιβλιοπωλείο της Εστίας – Ι. Δ. Κολλάρου & Σία ΑΕ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου