του Bruno Coppieters*
Το αίτημα για κρατικές μεταρρυθμίσεις και οι ισχυρισμοί ότι το ουκρανικό σύνταγμα έχει παραβιαστεί, βρίσκονται στην καρδιά της ουκρανικής κρίσης. Ο OSCE** έχει ξεκινήσει έναν εθνικό διάλογο για το μελλοντικό σύνταγμα της Ουκρανίας, ως έναν από τους πολλούς τρόπους επίλυσης της διαμάχης στο κράτος. Φαίνεται να υπάρχει διεθνής συμφωνία ότι οι εξουσίες πρέπει να δοθούν στις περιφέρειες. Τον ισχύοντα οδικό χάρτη του OSCE μπορεί να ακολουθήσει ένας νέος και με περισσότερες προτάσεις για τη διευθέτηση της διαμάχης, αλλά η κύρια επιλογή είναι σαφής: είτε θα μπορούσαν να υπάρξουν κρατικές μεταρρυθμίσεις μέσω της αποκέντρωσης των εξουσιών μέσα σε ένα ενιαίο πλαίσιο, κατά το πρότυπο της γειτονικής Πολωνίας, είτε αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να δώσουν τη θέση τους σε έναν πιο ριζοσπαστικό διαχωρισμό μεταξύ των εξουσιών, ακολουθώντας το μοντέλο μιας ομοσπονδίας.
Υπάρχουν καλοί λόγοι να προτιμηθεί η τελευταία επιλογή. Οι ομοσπονδίες προσφέρουν στις περιοχές αληθινή αυτονομία και ισχυρές θεσμικές εγγυήσεις ότι δεν θα υπάρξουν μονομερείς αλλαγές στο πώς διαχωρίζονται οι δυνάμεις μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων διακυβέρνησης. Ωστόσο, για τους υποστηρικτές μιας αποκεντρωμένης αλλά ενιαίας Ουκρανίας, τέτοιες ομοσπονδιακές εγγυήσεις θα ήταν μάταιες σε μια αντιπαράθεση με αυτονομιστικές δυνάμεις. Όπως το βλέπουν, τα ομοσπονδιακά θεσμικά όργανα θα έδιναν αντιθέτως την απαραίτητη μόχλευση και νομικότητα σε αυτούς που προσπαθούν τη διάλυση της χώρας και ο πολλαπλασιασμός των εξουσιών άσκησης βέτο στα χέρια των περιφερειών, θα παρέλυε τις κρατικές μεταρρυθμίσεις. Υποστηρίζουν ότι ο πολιτικός κατακερματισμός θα καθιστούν σχεδόν αδύνατη την καταπολέμηση της διαφθοράς και την εδραίωση του κράτος δικαίου.
Θα είναι δύσκολο να αρνηθεί κανείς ότι τέτοιες απειλές δεν έχουν ουσία, ακόμη κι αν κανένα από τα επιχειρήματα κατά της ομοσπονδοποίησης δεν είναι πλήρως πειστικό. Οι θεσμικές εγγυήσεις μπορεί να ενισχυθούν από τις διεθνείς εγγυήσεις. Οι εξωτερικοί παράγοντες και οι διεθνείς οργανισμοί ίσως δώσουν σαφώς προσδιορισμένες δεσμεύσεις, σε αντίθεση με τις εγγυήσεις που βρίσκονται στο μνημόνιο της Βουδαπέστης το 1994. Μια διεθνής συνθήκη αποτελεί επίσης επιλογή. Ως συνέπεια ενός τέτοιου συνδυασμού, ο πολλαπλασιασμός των επιπέδων διαπραγμάτευσης και η εξωτερική διαιτησία ίσως πλήξει αποτελεσματικά τα μονομερή μέτρα και την κλιμάκωση της διαμάχης. Τα ομοσπονδιακά θεσμικά όργανα δεν ενισχύουν απαραιτήτως τις ριζοσπαστικές δυνάμεις. Πολλά εξαρτώνται από τον σχεδιασμό τους. Για παράδειγμα, εάν θα παρέχουν ή όχι εκλογικά κίνητρα για μετριοπαθείς πολιτικές και η αναζήτηση για συμβιβασμό. Περισσότερα «στρώματα» κράτους και κυβέρνησης σημαίνει περισσότερα επίπεδα απειλής διαφθοράς που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Αλλά ένας τέτοιος πολλαπλασιασμός δεν το καθιστά αδύνατο.
Η ομοσπονδοποίηση για την Ουκρανία αναμφισβήτητα συνιστά μια τεράστια πρόκληση. Αλλά οι κίνδυνοι που εμπεριέχονται παραμένουν αποδεκτοί. Όταν βρίσκεται αντιμέτωποι με την απειλή ενός πλήρους εμφυλίου πολέμου ή με την δημιουργία νέων, μη αναγνωρισμένων κρατιδίων, μια ομοσπονδία μπορεί ακόμη να κριθεί ως απαραίτητος συμβιβασμός.
* Bruno Coppieters is Professor of Political Science at the Vrije Universiteit Brussel (Free University of Brussels). His published works deal mainly with federalism, the ethics of war and secession, and conflicts on sovereignty in the Caucasus and the Balkans.
** OSCE (Organization for Security and Co-operation in Europe): είναι ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ)
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:http://www.carnegie.ru/eurasiaoutlook/?fa=55741
Πηγή:www.capital.gr 03.06.2014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου