ΤτΕ: Μείωση του εισοδήματος των νοικοκυριών κατά 57 δισ. ευρώ στα 6 πρώτα χρόνια της κρίσης

Σύμφωνα με μελέτη, που δημοσιεύεται στο Οικονομικό Δελτίο* της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), την 6ετία, μεταξύ α’ τριμήνου 2010 και α’ τριμήνου 2016, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 57 δισεκ. ευρώ ή σε ποσοστό 32,8%, κυρίως λόγω της μεγάλης μείωσης (κατά 27,4 δισεκ. ευρώ ή σε ποσοστό 31,5%) που υπέστη το εισόδημα των μισθωτών. Ως συνέπεια της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος, η πραγματική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 41,9 δισεκ. ευρώ ή σε ποσοστό 24,7%.

Αναλυτικότερα, στην σχετική μελέτη με τίτλο "Η οικονομική συμπεριφορά των νοικοκυριών στην Ελλάδα" αναφέρονται, μεταξύ πολλών άλλων, και τα εξής:

Σύμφωνα με την οικονομική θεωρία, η συμπεριφορά του εισοδήματος της εξαρτημένης εργασίας, του λειτουργικού πλεονάσματος* και του εισοδήματος από περιουσία είναι προκυκλική. Αυτό συνεπάγεται ότι σε περιόδους ύφεσης παρατηρείται επιδείνωση των προαναφερθέντων παραγόντων, καθώς μειώνονται οι αμοιβές εργασίας, σημειώνεται απώλεια θέσεων εργασίας, η επιχειρηματική δραστηριότητα των ελεύθερων επαγγελματιών συμπιέζεται και τα μερίσματα και τα ενοίκια από χρήση γης περιορίζονται.

Από την ανάλυση των συνιστωσών του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, τη μεγα- λύτερη ποσοστιαία συμμετοχή στο διαθέσιμο εισόδημα έχει το εισόδημα εξαρτημένης εργα- σίας και κατόπιν το λειτουργικό πλεόνασμα. Ακολουθούν οι κοινωνικές παροχές (κυρίως συντάξεις) και τέλος το καθαρό εισόδημα περιουσίας. Αύξηση στις προαναφερθείσες συνιστώσες συμβάλλει θετικά στο διαθέσιμο εισόδημα και αντίστροφα. Αντίθετα, αύξηση στις κοινωνικές εισφορές και στους φόρους επιδρά αρνητικά στο διαθέσιμο εισόδημα και αντίστροφα. 

Μεταξύ α’ τριμήνου 2010 και α’ τριμήνου 2016 παρατηρείται συρρίκνωση του ονομαστικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών κατά 32,8% (από 173,5 δισεκ. ευρώ σε 116,5 δισεκ. ευρώ, σε όρους κινητού αθροίσματος τεσσάρων τριμήνων), κυρίως λόγω της μεγάλης μείωσης που υπέστησαν το εισόδημα εξαρτημένης εργασίας κατά 31,5% (από 86,8 δισεκ. ευρώ σε 59,4 δισεκ. ευρώ), το λειτουργικό πλεόνασμα κατά 29,1% (από 76,2 δισεκ. ευρώ σε 54,0 δισεκ. ευρώ), οι κοινωνικές παροχές (κυρίως συντάξεις) κατά 17,2% (από 43,5 δισεκ. ευρώ σε 36,1 δισεκ. ευρώ) και το καθαρό εισόδημα περιουσίας κατά 45,6% (από 9,5 δισεκ. ευρώ σε 3,5 δισεκ. ευρώ). Το ίδιο διάστημα, το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα μειώθηκε κατά 32,5%.

Ως συνέπεια της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος, περιορίστηκαν οι καταναλωτικές δαπάνες των νοικοκυριών. Μεταξύ α’ τριμήνου 2010 και α’ τριμήνου 2016, η πραγματική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 24,7%, δηλαδή από 169,4 δισεκ. ευρώ σε 127,5 δισεκ. ευρώ. 

Την περίοδο 2009-2015 η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών κατά λειτουργικό σκοπό υποχώρησε σε πραγματικούς όρους κατά 19,3%, από 163,7 δισεκ. ευρώ το 2009 σε 132,0 δισεκ. ευρώ το 2015.

Τέλος, από το 2009 η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών κατά λειτουργικό σκοπό υποχώρησε σε πραγματικούς όρους με μείωση όλων των επιμέρους κατηγοριών δαπανών. 

Οι δαπάνες που αφορούν διαρκή καταναλωτικά αγαθά περιορίζονται σημαντικά εξαιτίας της αύξησης της ανεργίας και της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος. Την ίδια περίοδο παρατηρείται αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των δαπανών που διατίθενται για τις βασικές ανάγκες (τρόφιμα και δαπάνες για στέγαση και υπηρεσίες δικτύων) επί του συνόλου των καταναλωτικών δαπανών και μείωση του ποσοστού των δαπανών που αφορούν την κάλυψη μη βασικών αναγκών (επίπλωση κ.λπ., είδη ένδυσης και υπόδησης). Οι παραπάνω μεταβολές παρέχουν ενδείξεις για την εξέλιξη του προτύπου των καταναλωτικών δαπανών των νοικοκυριών.

_________________

* Οικονομικό Δελτίο, τεύχος 44, της ΤτΕ: http://www.bankofgreece.gr/BogEkdoseis/oikodelt201612.pdf . Στο ίδιο τεύχος δημοσιεύονται 3 ακόμη μελέτες.

** λειτουργικό πλεόνασμα: στην περίπτωση των ατομικών επιχειρήσεων αφορά στοιχεία αμοιβής εργασίας για τον ιδιοκτήτη, ενώ στην περίπτωση των νοικοκυριών αφορά την παραγωγή υπηρεσιών στέγασής τους λόγω ιδιοκατοίκησης

Πηγή: bankofgreece.gr