Το «ύστατο χαίρε» στον ποιητή Ντίνο Χριστιανόπουλο

Στην τελευταία του κατοικία, δημοτική δαπάνη, στα κοιμητήρια στη Θέρμη, οδηγήθηκε το μεσημέρι ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος, ο οποίος έφυγε την Τρίτη, 11 Αυγούστου, από τη ζωή σε ηλικία 89 ετών. Η εξόδιος ακολουθία τελέστηκε νωρίτερα, παρουσία του δημάρχου Θεσσαλονίκης, τοπικών βουλευτών και περιορισμένου αριθμού ατόμων, κυρίως ανθρώπων της τέχνης και του πολιτισμού, με μάσκες και χρήση μέσων ατομικής προστασίας από τον κορονοϊό.

«Εγκαταλείπω την ποίηση δε θα πει προδοσία, δε θα πει ανοίγω ένα παράθυρο για τη συναλλαγή...», έγραφε, μεταξύ άλλων, ήδη από το 1956, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος. «Να μην με κατηγορήσουν για ευκολία, πως δεν έσκαψα βαθιά, πως δε βύθισα το μαχαίρι στα πιο γυμνά μου κόκαλα, όμως είμαι άνθρωπος κι εγώ, επιτέλους κουράστηκα, πώς το λένε, κούραση πιο τρομαχτική από την ποίηση υπάρχει; Εγκαταλείπω την ποίηση δε θα πει προδοσία. Βρίσκει κανείς τόσους τρόπους να επιμεληθεί την καταστροφή του...». Η βεβαιότητα που υπήρχε σε όσους τον ήξεραν, όσους γνώριζαν το έργο του, είναι ότι δεν την εγκατέλειψε ποτέ.

H αγωνία του δεν ήταν ο θάνατος, ούτε τι θα γίνει μετά θάνατον. Παρά μόνον η τύχη του έργου του. Αν θα εξακολουθεί να συγκινεί και μετά 50 χρόνια. «Πιο πολύ με ενδιαφέρει το μέλλον των ποιημάτων μου παρά το μέλλον του σαρκίου μου», έλεγε σε μία από τις τελευταίες του μεγάλες συνεντεύξεις στην κρατική τηλεόραση.

Μορφή μυθική ήταν ήδη εν ζωή ο Ντίνος Χριστιανόπουλος. Για την τολμηρή ποίησή του, τα πεζά ρεαλιστικά του κείμενα, τα κριτικά του δοκίμια, τις μελέτες του –αποθησαύρισμα του πνευματικού έργου αυτού του τόπου–, τη σαραντάχρονη ενασχόλησή του με το «Ευαγγέλιο το κατά Ματθαίον», τις μελέτες του για τον Τσιτσάνη και το ρεμπέτικο, αλλά για την ακέραιη και ηθική, παρά τις αντιφάσεις της, στάση ζωής. 

Μιας ζωής γεμάτης, δημιουργικής, πληθωρικής, με πάθη και με λάθη, την οποία έζησε στη Θεσσαλονίκη επί 85 χρόνια. Αντισυμβατικός, αιρετικός, απρόβλεπτος, προκλητικός, αντικρατιστής, δεν χάιδευε αυτιά, δεν κολάκευε φίλους, γνωστούς, συνεργάτες, ομοτέχνους, θαυμαστές του, κανένα σύστημα και κρατικοδίαιτους φορείς, καμία κυβέρνηση. 

Ποιος δεν θυμάται τη μεγάλη άρνησή του στο κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2011 του υπουργείου Πολιτισμού, για το σύνολο του έργου του; «Ούτε θα εμφανιστώ ούτε θα απλώσω το χέρι για να το πάρω. Δεν θέλω ούτε τα βραβεία ούτε τα λεφτά τους», δήλωνε ακολουθώντας πιστά την προσωπική του «διακήρυξη» – το κείμενο «Εναντίον», που είχε γράψει πριν από 35 χρόνια: «Είμαι εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης, απ' όπου και αν προέρχεται. Δεν υπάρχει πιο χυδαία φιλοδοξία από το να θέλουμε να ξεχωρίζουμε. Αυτό το απαίσιο "ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων", που μας άφησαν οι αρχαίοι».

«Εγραψα το “Εναντίον“ σαν ένα πιστεύω ή και ευαγγέλιο, όχι για τους άλλους, αλλά για τον εαυτό μου. Ημουν αποφασισμένος να μην αφήσω το κράτος να χωθεί στην ιδιωτική μου ζωή. Αρνήθηκα τη σύνταξη κατηγορηματικά, όταν όλοι οι λογοτέχνες που θα έπρεπε να έχουν ένα ανάστημα βγήκαν ανθρωπάκια του κερατά. Οχι μόνο πήραν τη σύνταξη, αλλά έκαναν και τεμενάδες» είχε πει.

Ντίνος Χριστιανόπουλος - Εναντίον (1977)

Η ποίησή του, κατεξοχήν ερωτική, ρεαλιστική, συμπυκνώνει το απόσταγμα της ζωής του. Βαδίζοντας στα χνάρια του Καβάφη και του Ρίλκε, το σύνολο του ποιητικού του έργου περιλαμβάνει περίπου 350 ποιήματα. «Είμαι μαθητής του Καβάφη και δεν ντρέπομαι να το λέω, αλλά έχουμε βασικές διαφορές. Ο Καβάφης είναι ηδονιστής, εγώ, αντίθετα, είμαι οπαδός και εκφραστής της ερωτικής αγωνίας», τόνιζε.

Τα ποιήματά του, άκρως τολμηρά, ξεγυμνώνουν τον άνθρωπο - ποιητή, ένα ξεγύμνωμα που του στοίχισε ταπείνωση και μοναξιά. «Η ποίηση είναι μια μορφή εξομολόγησης που ανακουφίζει και λυτρώνει τον άνθρωπο», έλεγε.

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, kathimerini.gr, el.wikipedia.org, youtube.com