COP26: «Η στιγμή της αλήθειας για τον πλανήτη»

Άρχισε χθες η 26η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα στη Γλασκώβη, ενώ ερωτηματικά εγείρονται για την επιτυχία της. Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές στην πόλη. Πάντως, η προστασία του κλίματος δεν κοστίζει ακριβά. Πριν από 15 χρόνια ο οικονομολόγος Νίκολας Στερν είχε αποδείξει ότι η προστασία του κλίματος μπορεί να κοστίζει, αλλά όχι τόσο όσο οι ζημιές από τη μη λήψη μέτρων. Από δυο δημοσιεύματα στη Deutsche Welle:

Φωτογραφία επάνω αριστερά: Πλακάτ διαμαρτυρίας για τη Σύνοδο του ΟΗΕ

Η πολυαναμενόμενη 26η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα ξεκίνησε χθες στη μεγαλύτερη πόλη της Σκωτίας και όπως δήλωσε ο βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον από τη Ρώμη, στη σύνοδο του G20, προκειται για «τη στιγμή της αλήθειας για τον πλανήτη».

Και πως να μην είναι. Η πρώτη Διάσκεψη για το Κλίμα έλαβε μέρος στο Βερολίνο το 1995. Μετά από 25 συναντήσεις, το πρόβλημα κάθε άλλο παρά έχει αντιμετωπιστεί, με την προηγούμενη δεκαετία να είναι η θερμότερη που έχει καταγραφεί. Τώρα η παγκόσμια κοινότητα, που αποτελείται από σχεδόν 200 χώρες, πρέπει να πάρει άμεσες αποφάσεις για το κλίμα και συγκεκριμένα να βρει τρόπους να διατηρήσει την αύξηση της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Kελσίου σε σχέση με τα επίπεδα της προ - βιομηχανικής εποχής.

25,000 διπλωμάτες, ακτιβιστές, επιστήμονες και πολιτικοί αναμένεται να παρευρεθούν στην Διάσκεψη και όλοι συμφωνούν ότι η επόμενη δεκαετία είναι καθοριστική για το μέλλον του πλανήτη. Όμως ακόμα και η οικοδέσποινα Βρετανία διά στόματος Τζόνσον παραδέχτηκε ότι η Διάσκεψη αυτή «μάλλον δεν θα πετύχει τις συμφωνίες που απαιτούνται για την αντιστροφή της κλιματικής αλλαγής».

Η έναρξη των εργασιών της COP26

Την Κυριακή η επίσημη τελετή έναρξης περιλαμβάνει εισήγηση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, που επισημαίνει ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα όπως πλημμύρες, καύσωνες και πυρκαγιές συνεχώς εντείνονται. Ανάμεσα στις ομιλίες της ατζέντας, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η ομιλία του προέδρου της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών Αμπντουλά Σαχίντ, ο οποίος και με την ιδιότητα του Υπουργού Εξωτερικών των Μαλδιβών γνωρίζει από πρώτο χέρι την επίδραση της κλιματικής αλλαγής, καθώς το νησιωτικό σύμπλεγμα κινδυνεύει από την αύξηση της στάθμης της θάλασσας.

Την Δευτέρα και Τρίτη είναι προγραμματισμένη η Σύνοδος των ηγετών. 120 αρχηγοί κρατών αναμένεται να συμμετάσχουν, με τους περισσότερους να καταφθάνουν αργά το απόγευμα της Κυριακής, ενώ υπάρχουν και αρκετές ηχηρές απουσίες.

Η Γκρέτα Τούνμπεργκ, στο μέσον, συμμετείχε σε κινητοποίηση στο Λονδίνο, την Παρασκευή

Οι διαδηλώσεις κατά τη διάρκεια της COP26

Εδώ και ημέρες στη Γλασκώβη συρρέουν ακτιβιστές για το κλίμα, ακόμα και διανύοντας εκατοντάδες χιλιόμετρα με τα πόδια από πολλές περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείο ως ένδειξη διαμαρτυρίας του οικολογικού αποτυπώματος των μεταφορών. Το Σαββάτο κατέφθασε στη πόλη με τρένο και η 18χρονη Σουηδή ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ, προκαλώντας ενθουσιασμό στο συγκεντρωμένο πλήθος.Κατά τη διάρκεια της δωδεκαήμερης Διάσκεψης υπολογίζεται ότι πάνω από 100.000 διαδηλωτές θα βρεθούν στη Γλασκώβη.

Αν και στην πλειοψηφία τους οι διαδηλώσεις είναι ειρηνικές, τα μέτρα ασφαλείας είναι αυστηρά, με ισχυρή παρουσία 10.000 αστυνομικών. Η διεθνής οργάνωση ακτιβιστών για το κλίμα «Extinction Rebellion» έχει εκφράσει τις προθέσεις της να «προκαλέσει αναταραχή» στο συνέδριο και τα μέλη της δηλώνουν έτοιμα ακόμα και για τη σύλληψή τους.

Από παλαιότερη διαδήλωση "Global Strike For Future" στη Σουηδία

Η προστασία του κλίματος δεν κοστίζει ακριβά

Για πολλά χρόνια, όσοι παρακολουθούσαν από κοντά παγκόσμιες διασκέψεις και συναντήσεις ειδικών, πολιτικών και ακτιβιστών για την προστασία του κλίματος άκουγαν διαρκώς την εξής φράση: «Όλα βρίσκονται στην έκθεση Στερν». Η έκθεση του Βρετανού οικονομολόγου Νίκολας Στερν δημοσιεύθηκε το 2006 στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα στο Ναϊρόμπι. Εξέφραζε τότε τις σκέψεις πολλών και θεωρήθηκε ότι προηγούνταν της εποχής της. Το μεγάλο πλεονέκτημα της: δεν έμενε σε γενικολογίες ή ηθικολογίες αλλά απεναντίας τεκμηρίωσε με αριθμούς ότι η προστασία του κλίματος κοστίζει μεν, ωστόσο οι οικονομικές ζημίες σε πολλές χώρες θα μπορούσαν να είναι πολύ μεγαλύτερες εάν δεν λαμβάνονταν συγκεκριμένα μέτρα γι αυτόν τον σκοπό. 

Μέχρι τότε κανένας οικονομολόγος δεν είχε προβεί σε τόσο συγκεκριμένες διατυπώσεις με απλά μαθηματικά. Κανένας δεν μπορούσε επίσης να ισχυριστεί ότι οι υπολογισμοί προέρχονταν από έναν αιθεροβάμονα ακτιβιστή. Ο Νίκολας Στερν (φωτογραφία αριστερά) είναι σήμερα 75 ετών. Σπούδασε Μαθηματικά και Οικονομικά στην Οξφόρδη και το Κέμπριτζ και εργάστηκε ως καθηγητής Οικονομικών. Διετέλεσε επικεφαλής οικονομολόγος στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, αργότερα στην Παγκόσμια Τράπεζα. Το 2005 κλήθηκε από τη βρετανική κυβέρνηση να συντάξει έκθεση για τις οικονομικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

1% του παγκόσμιου ΑΕΠ για την κλιματική αλλαγή

Ο Στερν δεν μάσησε τα λόγια του. Από τότε είχε πει ότι πρέπει να δράσουμε άμεσα και αποτελεσματικά για την προστασία του κλίματος. Ο οικονομολόγος και σήμερα μέλος της Βουλής των Λόρδων είχε ζητήσει να διπλασιαστεί η κρατική χρηματοδότηση για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Υποστήριζε ότι τουλάχιστον 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ πρέπει να διατεθεί για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Οι απώλειες για την παγκόσμια κοινότητα θα ήταν πολύ μεγαλύτερες, εάν δεν λαμβανόταν έστω αυτό το μέτρο.

Μέχρι σήμερα, μιάμιση δεκαετία μετά, ακτιβιστές αποτίουν ακόμη φόρο τιμής στο πρωτοποριακό έργο του Βρετανού οικονομολόγου, η οικογένεια του οποίου κατάγεται από τη Γερμανία. Σύμφωνα με τον Γιαν Κοβάλτσικ, ειδικό σε θέματα κλίματος στην περιβαλλοντική ομάδα της Οxfam «η έκθεση Στερν ευαισθητοποίησε τον κόσμο για τις οικονομικές συνέπειες της αδράνειας. Η ουσία της έγκειται στο ότι η προστασία του κλίματος είναι προς όφελος των οικονομιών». Ο Στερν με επιχειρήματα απέδειξε ότι η προστασία του κλίματος δεν αποτελεί εχθρό της ελεύθερης οικονομίας. Αντίθετα είναι απαραίτητη προϋπόθεσή της. «Το κόστος των συνεπειών της κλιματικής κρίσης είναι αυτό που δεν μπορεί να αντέξει ο κόσμος» παρατηρεί ο Κοβάλτσικ.

Η Γλασκώβη έτοιμη για τη Διάσκεψη COP26

Πανικός για το μέλλον ή ρεαλισμός;

Πριν από δεκαπέντε χρόνια πολλοί άσκησαν κριτική στις θέσεις του Στερν θεωρώντας ότι είναι υπερβολικές και ότι προκαλούν πανικό. Ειδικά όταν ο Στερν έκανε λόγο για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 60% έως 80%. Ωστόσο σήμερα η ΕΕ για παράδειγμα φαίνεται να μην απέχει πολύ από τις εκτιμήσεις Στερν. Η Κομισιόν υπόσχεται να αγωνιστεί για την κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 και να μειώσει τις επιβλαβείς εκπομπές κατά 55% ως το 2030. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι θετικές πρωτοβουλίες είχαν ήδη ξεκινήσει από το 2006. Για παράδειγμα η τότε κυβέρνηση της Αυστραλίας ενέκρινε κονδύλια ύψους 60 εκατομμυρίων δολαρίων για πρότζεκτ που αφορούσαν την προστασία του κλίματος.

Μέχρι σήμερα πάντως ο Στερν παραμένει ενεργός στις συζητήσεις που αφορούν την προστασία του κλίματος. Ο Στερν επίσης συμμετείχε ως συνδιαπραγματευτής σε διάφορες διασκέψεις για το κλίμα, όπως η Διάσκεψη της Κοπεγχάγης του 2009. Μάλιστα τότε συμμετείχε στις συζητήσεις σχετικά με πρόταση των ΗΠΑ να δίνονται 100 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο σε φτωχότερες χώρες για την προστασία του κλίματος από το 2020. Η ιδέα αυτή αναμένεται να ακουστεί ξανά και στη Διάσκεψη για το Κλίμα στη Γλασκώβη, αν και ούτε και δώδεκα χρόνια μετά δεν έχουν συγκεντρωθεί αυτά τα χρήματα. Τώρα στόχος είναι να συγκεντρωθεί το ποσό των 100 εκατομμυρίων δολαρίων ως το 2023.

Πηγή: Deutsche Welle
(https://p.dw.com/p/42P7X και https://p.dw.com/p/42MqP)